Гаўбіца

Га́ўбіца (ад ням.: Haubitze ад чэшск. houfnice гуфніца) — гармата для навеснай стральбы (пад кутом узвышэння да 70°).

122-мм гаўбіца D30 M94, Харватыя.

Гаўбіца 2-й пал. 19 ст.

Канструкцыйна гаўбіцы падобныя да пушак, але маюць параўнальна меншую пачатковую хуткасць і карацейшы (да 30 калібраў) ствол. Ствол можа быць даўжэйшым, а гармата — лічыцца гаўбіцай, калі пры навеснай стральбе мена зараду дазваляе перакрывацца зонам паражэння.

Сучасныя гаўбіцы маюць калібр 105 – 203 мм, ствол даўжынёй 15 – 30 калібраў, пачатковую хуткасць снарада 300 – 800 м/с, пераменны зарад, хуткастрэльнасць да 10 стрэлаў/хв., дальнабойнасць да 24 км (з актыўна-рэактыўнымі боепрыпасамі — да 30 км). Падзяляюцца і класіфікуюцца як і іншыя гарматы.

Правобразамі сучасных гаўбіц, ці, паводле іншага бачання, першымі гаўбіцамі ў Еўропе былі сярэднявечныя гуфніцы (15 – 16 ст.) і камнямёты. Тып гаўбіцы, як палявой, манеўранай гарматы, здольнай да навеснай стральбы выбуховымі снарадамі, выдзяліўся ў сяр. 17 ст. у Галандыі, як адказ на памацнелую палявую фартыфікацыю, і з таго часу ўжываўся ў усіх арміях, асабліва шырока – з 19 ст. На пачатку 20 ст. тэхналагічнае і канструкцыйнае развіццё практычна сцёрла прынцыповыя розніцы паміж цяжэйшымі гаўбіцамі і марцірамі, а за час 1-й сусв. вайны адбылося ўзаемапранікненне баявых якасцяў пушак і гаўбіц.

Галерэя

• 
  122-мм гаўбіца М30 уз. 1938, СССР
• 
  203-мм гаўбіца M115 (ЗША) у Карэі, 1952
• 
  105-мм лёгкая гаўбіца уз. 1918, Германія
• 
  105-мм гаўбіца M102, ЗША

Гл. таксама

• 155-мм гармата L33
• 305-мм гаўбіца ўзору 1915 года

Літаратура

• Военный энциклопедический словарь / Пред. Гл. ред. комиссии Н. В. Огарков. — М.: Воениздат, 1983. — 863 с. (руск.)
• Stephen Wood. Howitzer // Military History Companion [Answers Corporation]. — Answers.com.
• Hughes, Maj Gen Basil P., British Smooth-Bore Artillery (London, 1969).
• Reid, William, The Lore of Arms (London, 1976)