Георгіеўская стужка
Георгіеўская стужка (руск.: Георгиевская лента) — двухколерная стужка ў выглядзе палоскі з трыма чорнымі і двума жоўтымі (пазней аранжавымі) палосамі. Геральдычны элемент, які выкарыстоўваўся ў сістэме дзяржаўных узнагарод Расійскай імперыі ў другой палове XVIII — пачатку XX стагоддзяў. Ордэнская стужка, атрыбут вышэйшай ваеннай узнагароды Расійскай імперыі — ордэна Святога Георгія[1]. Жоўты колер сімвалізаваў расійскую імперскую карону, а чорны — двухгаловага арла[2][3].
Пасля 1917 года «георгіеўскія» знакі адрознення спынілі афіцыйнае існаванне, у далейшым стужка да іх выкарыстоўвалася ў знаках адрозненнях у белагвардзейскага руху і ў расійскіх падраздзяленнях Вермахта падчас Другой сусветнай вайны[4][5]. Лічыцца таксама, што яна стала прататыпам савецкіх узнагарод — ордэна Славы і медаля «За перамогу над Германіяй», а таксама гвардзейскай стужкі[6]. 8 жніўня 2000 года ордэн Святога Георгія, элементам якога з'яўляецца стужка, адноўлены ў якасці вышэйшай ваеннай узнагароды Расійскай Федэрацыі[7].
Як асобны сімвал атрымала вядомасць у 2005—2007 гадах, падчас распачатай у Расіі дзяржаўным інфармацыйным агенцтвам «Навіны» і РГАСПМ «Студэнцкая грамада» акцыі «Георгіеўскі стужка» па распаўсюджванні сярод насельніцтва ў Дзень Перамогі невялікіх адрэзкаў стужак, па форме і колеру падобных да георгіеўскай стужкі. Мэтай акцыі былі задэклараваны «стварэнне сімвала свята Перамогі», «выраз павагі да ветэранаў, даніна памяці загінулым на полі бою, удзячнасці людзям, якія аддалі ўсё для фронту»[8]. Праз відавочную падмену паняццяў і адкрытую прапагандысцкую накіраванасць акцыі, стужка стала ўспрымацца як знак прыналежнасці да расійскай імперскай прасторы[9]. Сярод скептыкаў, за падабенства з афарбоўкай вядомага сельскагаспадарчага шкодніка, стужка атрымала пеяратыўную назву «каларадская».
Эксплуатацыя вобразу
правіцьНа момант запуску акцыі «Георгіеўская стужка» стужка, паводле фармулёўкі арганізатараў, называлася «гвардзейскай стужкай» і сімвалізавала «гонар за Перамогу Расіі ў Другой сусветнай вайне»[10]. Але па ходзе акцыі расійскія сродкі масавай інфармацыі савецкую «гвардзейскую стужку» сталі называць «георгіеўскай», падмяняючы пры гэтым паняцці[11]. Сэнс «георгіеўскай стужачкі» як знака памяці пра вайну паступова саступіў месца сэнсу сімвала расійскай экспансіі[4]. Аналітыкі канстатуюць, што стужка ордэна Святога Георгія, стала выкарыстоўвацца з мэтай спекуляцыі на пачуццях грамадзян, сем'і кожнага з якіх зведалі на сабе ўсе жахі вайны. Арганізатары дасягнулі папулярызацыі чарговай глабальнай ідэі «адраджэння Масквы — Трэцяга Рыма». Сімвал «Гвардыі Крамля» стаў звышпапулярным ва ўсіх радыкальных расійскіх арганізацыях, як левага, так і правага толку[10]. Менавіта гэтая стужка стала адным з атрыбутаў сепаратыстаў у Крыме і на ўсходзе Украіны, якія начэпліваюць яе без асацыяцый з Днём Перамогі, але для ідэнтыфікацыі сябе як прыхільнікаў «рускага свету»[4].
З 2008 года стужку выкарыстоўваюць прарасійскія арганізацыі па-за межамі Расіі як сімвал расійскай мілітарыстычных магутнасці, славы імперыі і савецкага мінулага[12][13]. З 2014 года стужка выкарыстоўвалася так званымі «сіламі самаабароны Крыма»[14] і прарасійску настроенымі сепаратыстамі на тэрыторыі Украіны[15] і стала сімвалам сепаратызму ва Украіне[16].
Гісторыя георгіеўскай стужкі — наглядны прыклад таго, як сімвал ам мінулага можна надаць цалкам новыя сэнсы з дапамогай прапагандысцкіх тэхналогій[4]. Але як і ўсе псіхалагічныя аперацыі яны эфектыўныя толькі ў кароткатэрміновай і сярэднетэрміновыя перспектыве. Былыя савецкія рэспублікі адыходзяць ад выкарыстання гэтага сімвала: у Казахстане і Беларусі ў 2014 года на Дзень Перамогі выкарыстоўвалі сімволіку ў колерах дзяржаўных сцягоў, у 2015 годзе ад георгіеўскай стужкі на карысць нацыянальных колераў таксама адмовіўся Кыргызстан[17].
Галерэя
правіць-
Георгіеўскі крыж (Расійская імперыя)
-
Георгіеўскі медаль (Расійская імперыя)
-
Знак «За Вялікі Сібірскі паход» (Белая армія)
-
Ордэн Святога Георгія Асобага маньчжурскага атрада Г. Сямёнава (Белая армія)
-
Медаль « За перамогу над Германіяй» (СССР)
Зноскі
- ↑ Ігор Федик. Георгіївська стрічка: поваги — нуль, максимум пропаганди . Історична правда (2 чэрвеня 2011). Архівавана з першакрыніцы 2 чэрвеня 2015. Праверана 24.05.2015.
- ↑ Елена Якжик. Власти оскандалились с «георгиевскими» ленточками (руск.) // Салідарнасць, 18.06.2009
- ↑ Ці належыць беларусам чапляць георгіеўскія стужкі? // Наша Ніва, 06.05.2010
- ↑ а б в г Николай Горохов. Я помню? Я горжусь? Как возникла и во что превратилась георгиевская лента . gordonua.com (9 мая 2015). Архівавана з першакрыніцы 2 чэрвеня 2015. Праверана 24.05.2015.
- ↑ В.С. Гвоздик,Ю.П. Князьков,О.Ф. Штейнле.. «Георгіївська стрічка» — що вона означає? . Офіційний веб-сайт Українського інституту національної пам'яті. Архівавана з першакрыніцы 2 чэрвеня 2015. Праверана 24.05.2015.
- ↑ Георгиевская ленточка(недаступная спасылка). Пасольства РФ у Славакіі. Афіцыйная інфармацыя МЗС РФ (9 мая 2015). Архівавана з першакрыніцы 2 чэрвеня 2015. Праверана 24.05.2015.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации № 1463 от 8 августа 2000 года «Об утверждении Статута ордена Святого Георгия, Положения о знаке отличия — Георгиевском Кресте и их описаний» Архівавана 24 мая 2015. (руск.)
- ↑ Что такое «Георгиевская ленточка»? . «Я помню? Я горжусь?» Сайт в защиту Георгиеской ленты. Праверана 24.05.2015.
- ↑ Архієпископ Ігор (Ісіченко). Колорадська стрічка — знак звіра(недаступная спасылка). tarnopol.in.ua. Архівавана з першакрыніцы 24 мая 2015. Праверана 24.05.2015.
- ↑ а б Олег Чеславский. Георгиевская лента — символ Третьего Рима (22 лютага 2015). Архівавана з першакрыніцы 2 чэрвеня 2015. Праверана 24.05.2015.
- ↑ Георгиевская лента и гвардейская лента. В чём отличие(недаступная спасылка). Сайт Расійскага інстытута глабальнага і рэгіянальнага кіравання (10 лютага 2014). Архівавана з першакрыніцы 5 ліпеня 2018. Праверана 24.05.2015.
- ↑ «За Свободу» призывает власти запретить раздачу «георгиевских» лент в общественных местах Архівавана 7 лютага 2015. (руск.)
- ↑ В Беларуси объявили охоту на георгиевские ленты Архівавана 15 сакавіка 2015. (руск.)
- ↑ Кубанські козаки не в курсі, від кого захищають кримчан: «Може, і від самих себе». ТСН. 1+1. 14.03.2014
- ↑ Георгиевская лента чужда нам и опозорена российской пропагандой" . Цензор.НЕТ.
- ↑ Христина Гоголь. Чому георгіївська стрічка увійшла у моду сепаратистів(недаступная спасылка). «Новий погляд» (8 мая 2014). Архівавана з першакрыніцы 25 мая 2015. Праверана 24.05.2015.
- ↑ Адарья Гуштын. Беларусь отказалась от георгиевских ленточек. Всех оденут в красно-зеленые бутоньерки(недаступная спасылка) (28 красавіка 2015). Архівавана з першакрыніцы 25 мая 2015. Праверана 25.05.2015.
Спасылкі
правіць- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Георгіеўская стужка