Германская імперская армія

Герма́нская А́рмія (ням.: Deutsches Heer) — назва ўзброеных сіл (наземных і паветранных) Германскай імперыі. Германская Армія была створана пасля ўтварэння Германскай імперыі на чале з Прусіяй у 1871 годзе і была распушчана пасля паражэння Германскай імперыі у Першай сусветнай вайне ў 1919 годзе.

Германская Імперская Армія ням.: Deutsches Heer
ням.: Deutsches Heer
Эмблема Германскай Імперскай Арміі
Гады існавання	1870—1919
Краіна	Германская імперыя
Падпарадкаванне	Кайзер
Тып	сухапутныя войскі
Колькасць	794.000 (на студзень 1914 года)
Дыслакацыя	Берлін
Дэвіз	Gott mit uns
Колеры
Удзел у	Іхэтуаньскае паўстанне Першая сусветная вайна

Гісторыя стварэння

У 1871 годзе чатыры каралеўства, васямнаццаць герцагств і княстваў, тры вольных горада аб’ядналіся ў адзіную дзяржаву, якая атрымала назву Германская імперыя, таксама вядомая як Другі Рэйх. Кіраўніком Германскай дзяржавы, згодна Канстытуцыі, з’яўляўся кароль Прусіі, які атрымаў тытул Германскага імператара (ням.: Deutscher Kaiser).

У адрозненні ад імператара Расіі, правы кайзеры былі абмежаваныя. У прыватнасці, армія не была адзінай ваеннай арганізацыяй. Яна была хутчэй ваенным саюзам армій саюзных германскіх дзяржаў. Абвяшчаць вайну кайзер меў права толькі са згоды Федэральнага Савета (ням.: Bundesrat), у які ўваходзілі кіраўнікі ўсіх дзяржаў, уваходзячых у федэрацыю.

Працэс аб’яднання армій германскіх дзяржаў таксама не быў аднамаментным, былі заключаны пэўныя пагадненні. Гэты працэс скончыўся толькі Імперскім ваенным законам (ням.: Reichsmilitargesetz) 1874 года.

Кожная з германскіх саюзных дзяржаваў мелі свае ўзброенныя фарміраванні, якія ўваходзілі у склад агульнагерманскай арміі. Зразумела, колькасць ваенных залежыла ад памераў і колькасці насельніцтва. Так, калі Прусія мела 18 (з 25-ці) карпусоў, Баварыя — тры карпусы, Саксонія — два, Бадэн і Вюртэмберг па аднаму, то Мекленбург-Стрэліц меў толькі адзін батальён.

Арганізацыйная структура

Размеркаванне армейскіх інспекцыяў у 1914 годзе.

У мірны час арганізацыйная структура падпарадкавання ў Германскай арміі была наступная:
— Армейская інспекцыя (ням.: Armee-Inspektion)

— Армейскі корпус (ням.: Armeekorps)

— Дывізія (ням.: Division)

— Полк (ням.: Regiment)

Падчас Першай сусветнай вайны армейскія інспекцыі былі пераўтвораны ў арміі, і для пераследу пэўных мэтаў праводзілася фармаванне групаў армій (ням.: Heeresgruppe), якія складаліся з некалькіх палявых армій.

Інспекцыя	Штаб-кватэра	Падпарадкаваныя армейскія карпусы
I Армейская Інспекцыя	Гановер, з 1900 Берлін, з 1914 Гданьск	1871: I Армейскі корпус, II Армейскі корпус, IX Армейскі корпус, X Армейскі корпус з 1906: I Армейскі корпус, ІІ Армейскі корпус, IX Армейскі корпус, X Армейскі корпус, XVII Армейскі корпус з 1914: I Армейскі корпус, II Армейскі корпус, XVII Армейскі корпус
II Армейская Інспекцыя	Дрэзна, з 1906 Майнінген, з 1914 Берлін	1871: V Армейскі корпус, VI Армейскі корпус, XII Армейскі корпус з 1906: V Армейскі корпус, VI Армейскі корпус, XII Армейскі корпус, XIX Армейскі корпус з 1914: Гвардзейскі Корпус, XII Армейскі корпус, XIX Армейскі корпус
III Армейская Інспекцыя	Дармштат, з 1906 Гановер	1871: VII Армейскі корпус, VIII Армейскі корпус, XI Армейскі корпус з 1906: VII Армейскі корпус, VIII Армейскі корпус, XI Армейскі корпус, XIII Армейскі корпус, XVIII Армейскі корпус з 1914: XIII Армейскі корпус, IX Армейскі корпус, X Армейскі корпус
IV Армейская Інспекцыя	Берлін, з 1906 Мюнхен	1871: III Армейскі корпус, IV Армейскі корпус прыданыя I Каралеўскі Баварскі Армейскі корпус, II Каралеўскі Баварскі Армейскі корпус з 1906: III Армейскі корпус, IV Армейскі корпус прыданыя I Каралеўскі Баварскі Армейскі корпус, II Каралеўскі Баварскі Армейскі корпус з 1914: III Армейскі корпус прыданыя I Каралеўскі Баварскі Армейскі корпус, II Каралеўскі Баварскі Армейскі корпус, III Каралеўскі Баварскі Армейскі корпус
V Армейская Інспекцыя	Карлсруэ	1871: XIV Армейскі корпус, XV Армейскі корпус з 1906: XIV Армейскі корпус, XV Армейскі корпус, XVI Армейскі корпус з 1914: XIII Армейскі корпус, IX Армейскі корпус, XV Армейскі корпус
з 1914 VI Армейская Інспекцыя	Штутгарт	IV Армейскі корпус, XI Армейскі корпус, XIII Армейскі корпус
з 1914 VII Армейская Інспекцыя	Саарбрукен	XVI Армейскі корпус, XVII Армейскі корпус, XXI Армейскі корпус
з 1914 VIII Армейская Інспекцыя	Берлін	XI Армейскі корпус, XX Армейскі корпус, XVIII Армейскі корпус

Уся Германія была падзелена на карпусныя раёны (ням.: Armeekorpsbezirke), якія мелі нумары, аднолькавыя с нумарамі карпусоў, якія месціліся ў іх. Межы раёнаў супадалі з межамі часткаў Германскай імперыі. Пры гэтым Прусія была падзелена на 18 карпусных раёнаў, Баварыя на тры, Саксонія на два і Бадэн с Вюртэмбергам былі адным раёнам. Невялікія дзяржавы былі ўключаны ў адпаведныя карпусныя раёны Прусіі. Кожны карпусны раён змяшчаў упраўленне адпаведным корпусам і тагачасныя ваенкаматы (ням.: Bezirk-Kommаndos), якія займаліся папаўненнем сваіх карпусоў. Акрамя таго карпусныя раёны дзяліліся на т.зв.ландверныя раёны (ням.: Landwehr-Bezirk), колькасць якіх вызначалася мясцовым адміністрацыйным падзелам. Кіраўніком ландвернага раёна з’яўляўся кіраўнік гэтай адміністрацыйнай адзінкі (вёскі, пасёлка, горада ці гарадской акругі). У ваенным сэнсе ён быў абавязан сачыць за ўлікам асоб, якія лічыліся за Ландверам.

Армейскія карпусы

Размеркаванне армейскіх карпусоў у 1914 годзе.

Кожны корпус складаўся з упраўлення, дзвюх дывізіяў і асобных часцей карпусного падпарадкавання:

• егерскі батальён,
• дывізіён або полк пешай артылерыі,
• тэлеграфны батальён
• сапёрны батальён,
• транспартны батальён,
• авіяцыйны або паветраплавальны атрад,
• некалькі калон падвозу боепрыпасаў.

У галоўнае камандаванне корпуса (ням.: General-Kommandos des Korps) уваходзілі камандзір корпуса, які ў нямецкай тэрміналогіі называўся «камандуючы генерал» (ням.: kommandierenden General) і галоўны штаб корпуса (ням.: General-Stabs des Korps), які ў сваю чаргу уключаў у сябе шэфа галоўнага штаба (ням.: Chef des Stabes), двух афіцэраў Генеральнага штаба (ням.: Generalstabsoffiziere), некалькіх ад’ютантаў, некалькіх афіцэраў для даручэнняў і дапаможнага персаналу (пісары, чарцёжнікі і г. д.).

Камандзір корпуса быў практычна незалежным у сваёй дзейнасці, наўпрост падпарадкаваўся кайзеру ці баварскаму каралю, быў адказны за навучанне войскаў, фінансавы і адміністрацыйныя аспекты функцыявання корпуса.

Корпус меў 41 тысячу салдат і афіцэраў, 14 тыс.коней.

Дывізіі

Размеркаванне германскіх дывізій па стану на 1914 год

Дывізія была асноўный аператыўна-тактычнай адзінкай, таму складалася адначасова з войск усіх трох асноўных родаў — пяхота, кавалерыя і артылерыя. Тыповая дывізія ў 1914 годзе складалася з:

• дзвюх пяхотных брыгад (у кожнай па два палкі)
• адной кавалерыйскай брыгады (два кавалерыйскія палкі)
• адной артылерыйскай брігады (два палкі палявой артылерыі)

Дывізіяй кіраваў камандзір дывізіі (ням.: Divisions-Kommandeur), які меў свой кіраўнічы орган, які не насіў, аднак, назвы «штаб». У ўпраўленне дывізіі, акрамя камандзіра дывізіі ўваходзіў афіцэр Генеральнага штаба, ад’ютант і дапаможны персанал (пісары, чарцёжнікі і г. д.). Акрамя таго, да ўпраўлення дывізіі прылічаліся інтэндантура (служба тылу), галоўны дывізійны лекар, некалькі чыноўнікаў ваеннай юстыцыі, два святара (каталіцкі і лютэранскі).

У дывізіі было каля 15 тысяч салдат і афіцэраў.

Брыгады

Размеркаванне германскіх брыгад па стану на 1914 год

У мэтах спрашчэння кіравання дывізіяй і звядзення ўсіх часцей аднаго роду войскаў пад адзінае камандаванне, дывізіі дзяліліся на дзве-тры пяхотныя брыгады, кавалерыйскую брыгаду і артылерыйскую брыгаду. Кожная брыгада ўключала ў сябе два-тры палкі адпаведнага роду войскаў.

Камандзір брыгады свайго штаба, як аператыўнага органа, не меў. Пры ім меўся толькі ад’ютант і некалькі пісараў.

Палкі

Асноўнай і пастаянна існуючай адміністрацыйнай і баявой адзінкай у германскай арміі быў полк. Буйнейшыя фарміраванні (дывізіі, карпусы) ва ўсіх выпадках з’яўляліся камбінацыяй пэўнай колькасці палкоў трох асноўных родаў войскаў (пяхота, кавалерыя і артылерыя) з даданнем палкоў, батальёнаў і іншых частак баявога і тылавога забеспячэння.

Да 1914 года налічвалася 217 пяхотных палкоў.

Полк складаўся з 3 батальёнаў па 4 роты ў батальёне. У палку налічвалася 5 штаб-афіцэраў, 12 обер-афіцэраў камандзіраў рот, 52 обер-афіцэра памочнікаў камандзіраў рот, па 12 фельдфебелей, віцэфельдфебелей і фенрыхаў (кандыдаты ў афіцэры), 61 сяржант, 115 унтэрафіцэраў, 12 санітарных унтэр-афіцэраў або гефрайтараў, 45 музыкаў, 24 звыштэрміновікаў, 144 гефрайтара і 1524 салдата. Агульным лікам 69 афіцэраў, 1977 ніжніх чыноў, 6 ваенных лекараў і 6 ваенных чыноўнікаў.

Палком камандаваў афіцэр у чыне оберста або оберстлойтнанта. Ён меў невялікі кіраўнічы апарат, які складаўся з ад’ютанта, некалькіх афіцэраў штаба (маёраў) і дапаможнага персаналу (пісары, чарцёжнікі і г. д.).

Медыцынскім забеспячэннем займаўся даволі значны медперсанал на чале з оберштабсартцам (медыцынскае званне, роўнае маёру). Пытаннямі рэчавага, харчовай і іншых відаў матэрыяльнага забеспячэння займаліся палкавыя ваенныя чыноўнікі.

Воінскія званні

• Генерал-фельдмаршал (Generalfeldmarschall)
• Генерал-палкоўнік (Generaloberst), прысвойвалася армейскім інспектарам
• Генерал ад інфантэрыі (General der Infanterie), Генерал ад кавалерыі (General der Kavallerie) у кавалерыі, Генерал ад артылерыі (General der Artillerie) у артылерыі, прысвойвалася камандзірам вайсковых карпусоў
• Генерал-лейтэнант (Generalleutnant), прысвойвалася камандзірам дывізій
• Генерал-маёр (Generalmajor), прысвойвалася камандзірам брыгад
• Палкоўнік (Oberst), прысвойвалася камандзірам палкоў
• Падпалкоўнік (Oberstleutnant), прысвойвалася намеснікам камандзіраў палкоў
• Маёр (Major), прысвойвалася камандзірам батальёнаў
• Капітан (Hauptmann) або (Kapitan), Ротмістр (Rittmeister) у кавалерыі, прысвойвалася камандзірам рот
• Старшы лейтэнант (Oberleutnant) або Прэм’ер-лейтэнант (Premierlieutenant) або фейерверкс-оберлейтэнант (Feuerwerksoberleutnant) у артылерыі
• Лейтэнант (Leutnant) або Секунд-лейтэнант (Second Lieutenant) або феерверк-лейтэнант (Feuerwerks Leutnant) у артылерыі
• Фельдфебель-лейтэнант (Feldwebelleutnant)
• Прапаршчык (Fahnrich)
• Заурад-афіцэр (Offizierstellvertreter)
• Фельдфебель (Feldwebel) у пяхоце, у кавалерыі і артылерыі — вахмістр (Wachtmeister)
• Віцэ-фельдфебель (Vizefeldwebel) у пяхоце, у кавалерыі і артылерыі — віцэ-вахмістр (Vizewachtmeister)
• Сяржант (Sergeant)
• Унтэр-афіцэр (Unteroffizier) або капрал (Corporal)
• Обер-яфрэйтар (Obergefreiter), бамбардзір (Bombardier) у артылерыі
• Яфрэйтар (Gefreiter)
• Грэнадзёры (Grenadier), фузілёр (Fusilier), горны стралок (Jager), мушкецёр (Musketier), гвардзеец (Gardist), пехацінец (Infanterist), салдат (Soldat), сапёр (Pionier), драгун (Dragoner), гусар (Husar), кірасір (Kurassier) , улан (Ulan), рэйтар (Reiter), кавалерыст (Chevauleger), кананір (Kanonier), ездавы (Fahrer)

Першая сусветная вайна

Мабілізацыя ў Берліне, 1914 год.

Асноўны артыкул: Баявы расклад Германскай імперскай арміі ў 1914 годзе

Літаратура

• von Hein. Маленькі даведнік аб Германскай Арміі = Das kleine Buch vom Deutsche Heere. — Kiel und Leipzig: Verlag von Lipsins & Tischer, 1901. — 345 с.
• Robert Marrion, Donald Fosten. Германская Армія 1914-18 = The German Army 1914–18. — Oxford: Osprey Publishing Ltd, 1978. — 65 с. — ISBN 9780850452839.

Спасылкі

• Арганізацыя Германскай Арміі ў 1888-1914 гадах (руск.)