Грамадзянская вайна ў Лівіі (2014—2020)

Другая грамадзянская вайна ў Лівіі — узброены канфлікт, які пачаўся ў 2014 годзе з-за двоеўладдзя ў Лівіі.

Грамадзянская вайна ў Лівіі
Асноўны канфлікт: Лівійскі крызіс, Другая халодная вайна
Становішча да красавіка 2019      Пад кантролем сіл Палаты прадстаўнікоў і Узброенных сіл Лівіі      Пад кантролем сіл Урада нацыянальнай згоды і Узброенага шчыта Лівііі      Пад кантролем сіл Усеагульнага нацыянальнага кангрэса      Пад кантролем савета маджахедаў Дэрна, Бенгазі і Адждабія      Пад кантролем мясцовых сіл Мапа бягучай ваеннай сітуацыі ў Лівіі (англ.)

Становішча да красавіка 2019

     Пад кантролем сіл Палаты прадстаўнікоў і Узброенных сіл Лівіі      Пад кантролем сіл Урада нацыянальнай згоды і Узброенага шчыта Лівііі      Пад кантролем сіл Усеагульнага нацыянальнага кангрэса      Пад кантролем савета маджахедаў Дэрна, Бенгазі і Адждабія      Пад кантролем мясцовых сіл

Мапа бягучай ваеннай сітуацыі ў Лівіі (англ.)
Дата 16 мая 201423 кастрычніка 2020
Месца Лівія
Прычына Двоеўладдзе
Вынік мірная дамова, пачатак аб’яднання краіны па берлінскаму плану
Праціўнікі
Палата прадстаўнікоў Лівіі:

Лівія Прыхільнікі джамахірыі:

Замежныя сілы:


Чад Чадскія паўстанцы[13][14]
Нігер Нігерскія паўстанцы

Урад нацыянальнай згоды2016 г.):
Усеагульны нацыянальны кангрэс (да 2016):

Саветы шуры рэвалюцыянераў Бенгазі
Аль-Каіда ў краінах ісламскага Магрыба

Саветы шуры маджахедаў Дэрна

Брыгады абароны Бенгазі Савет шуры маджахедаў Адждабія

Ісламская дзяржава
Камандуючыя
Агіла Салах Іса
Халіф Хафтар
Егіпет Абдул Фатах ас-Сісі
Саіф аль-Іслам Кадафі
Аіша Кадафі
Хуэлідзі аль-Хамідзі
Фаіз Сарадж
Ахмед Майтыг
Ізмаіл аль-Салабі
Абу Бакр аль-Багдадзі
Сілы бакоў
90 000[19]

Егіпет 5 000

 ?
10 000[20]
4 500[21]
6 500[22]
Агульныя страты
14 500 загінуўшых, з іх 2 400 мірных жыхароў[23]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Папярэднія падзеі правіць

У лютым 2011 ў шэрагу гарадоў краіны прайшлі антыўрадавыя мітынгі, накіраваныя супраць урада Муамара Кадафі. З гэтага моманту ў краіне пачалася грамадзянская вайна. У канцы сакавіка 2011 пачалася санкцыянаваная ААН ваенная аперацыя пад кантролем сіл НАТА. 21 жніўня лівійскія паўстанцы ўвайшлі ў Трыпалі, сталіцу Лівіі. 20 кастрычніка М. Кадафі быў забіты.

Пасля гібелі Кадафі і паражэння войскаў урада перыядычна ўспыхвалі ўзброеныя сутыкненні паміж рознымі сіламі[24]. Сутыкненні насілі розны характар ​​— ад невялікіх сутычак да поўнамаштабных баявых дзеянняў. Узброеныя канфлікты адбываліся як паміж кадафістамі і лаяльнымі ранейшаму ўраду плямёнамі з аднаго боку і новымі ўладамі з другога, так і паміж рознымі групоўкамі, якія ўдзельнічалі ў звяржэнні ўлады Муамара Кадафі. Канфлікт ў Лівіі 2011—2014 гг., у адрозненне ад сірыйскага і іракскага, не меў характар ​​міжрэлігійнай вайны, а ўяўляў сабой канфлікт мясцовых міліцый, многія з якіх прэтэндавалі на вырашальную ролю, нібыта згуляную імі ў звяржэнні Кадафі. Сур’ёзным фактарам у падзеях з’яўлялася пытанне размеркавання даходаў ад нафтаздабычы.

Бакі правіць

Сітуацыя, якая склалася ў Лівіі падчас грамадзянскай вайны, вельмі складаная. Тут вылучаюцца адразу тры асноўных канфліктуючых бакоў, унутры якіх таксама вялася барацьба.

Першы бок прадстаўляла Палатай прадстаўнікоў. За іх выступалі Лівійская Нацыянальная армія, частка плямёнаў, асобныя ўзброеныя атрады, напрыклад, Брыгады Зінтан і Місурата, і прыхільнікі Джамахірыі.

На другім баку знаходзіліся Усеагульны Нацыянальных Кангрэс, узброеныя групоўкі «Шчыт Лівіі» і «Арганізацыя рэвалюцыйных аперацый». З 2016 года ўсе яны знаходзіліся пад парадкаваннем Урадам нацыянальнай згоды на чале з Ф. Сараджам, так як УНК самаліквідаваўся.

Трэці бок прадстаўлялі выключна ісламісцкімі баевікамі. Варта адзначыць, што сярод іх не было адзінства, што прыводзіла да сутыкненняў паміж самімі ісламістамі. Самымі буйнымі тэрарыстычнымі арганізацыямі, якія ўдзельнічаюць у канфлікце, з’яўляліся Ісламская дзяржава, Аль-Каіда, Савет шуры Бенгазі і Савет шуры маджахедаў Дэрны.

У канфлікце прымалі ўдзел не толькі мясцовыя лівійскія сілы, але і войскі Егіпта, ЗША, ААЭ і іншых краін.

Ход вайны правіць

2014—2017 правіць

Супрацьстаянне ісламістаў і ўмераных сіл пры падтрымцы часткі вайскоўцаў вылілася ў яшчэ адзін узброены канфлікт, вынікам якога стала ўсталяванне ў жніўні 2014 года двоеўладдзя ў краіне. У горадзе Табрук стала афіцыйна засядаць Палата прадстаўнікоў Лівіі (ППЛ), а ў Трыпалі — Усеагульны нацыянальны кангрэс (УНК).

Афіцыйна новая грамадзянская вайна ў Лівіі пачалася 16 мая 2014 года, калі генерал-маёр Лівійскай нацыянальнай арміі Халіф Хафтар аб’явіў аб пачатаку шырокамаштабнай паветранай і наземнай аперацыі падкантрольных яму часцей узброеных сіл у раёне горада Бенгазі, апісаўшы яе як «папраўку на шляху да рэвалюцыі»[25].

Ваеннае наступленне атрымала кодавую назву — аперацыя «Годнасць». 18 мая аперацыя была пашырана да Трыпалі, што азнаменаваў штурм будынка Усеагульнага нацыянальнага кангрэса. У абстаноўцы напружанасці 25 чэрвеня адбыліся выбары ў Палату прадстаўнікоў, на якіх прыхільнікі радыкальнага ісламу пацярпелі паразу. 13 ліпеня ісламісты ў адказ на правал абвясцілі аб пачатку аперацыі «Рассвет Лівіі» з мэтай захапіць аэрапорт Трыпалі. Гэта ў іх атрымалася 23 жніўня пасля сарака дзён баёў[26].

Пасля ўсталявання кантролю над горадам яны заявілі аб непрызнанні Палаты прадстаўнікоў і аб аднаўленні Усеагульнага нацыянальнага кангрэса. 25 жніўня некаторыя прадстаўнікі УНК правялі пасяджэнне ў Трыпалі, абвясцілі сябе законнай уладай і абралі прэм’ер-міністрам Амара аль-Хасі, у выніку чаго ў краіне склалася двоеўладдзе[27][28][29]. Палата прадстаўнікоў пакінула захоплены Трыпалі і абгрунтавалася ў горадзе Тобрук на паўночным усходзе дзяржавы[30].

Летам 2014 года войскі УНК захопліваюць Бенгазі, а затым пачынаецца наступленне на Табрук.

Пакуль на поўначы вяліся гарадскія баі, у Фезане адбыліся міжплемянныя сутыкненні паміж туарэгамі, частка з якіх арыентавалася на Табрук, а іншая — на Трыпалі.

Нестабільнасцю скарысталіся тэрарысты. У 2015 годзе баевікі «Ісламскай Дзяржавы» захопліваюць Сірт і Бенгазі. Умераные сілы пачалі адступаць пад напорам групоўкі. Тады, у верасні 2015 года, УНК і ППЛ прыйшлі да пагаднення аб стварэнні ўрада нацыянальнага адзінства Лівіі. Тым не менш, грамадзянская вайна з удзелам розных арганізацый працягнулася. Тым часам Лівійская Нацыянальная Армія Х. Хафтара пачала адваяванне акупіраваных ІД рэгіёнаў. Пасля шэрагу паразаў ад ЛНА радыкалы праводзяць некалькі тэрактаў у Трыпалі і іншых гарадах краіны[31][32][33][34].

У 2016 годзе ствараецца Прэзідэнцкі савет, які павінен быў канчаткова вырашыць пытанне аб адсутнасці адзінаўладдзя ў Лівіі. Аднак напружанасць застаецца, паколькі ППЛ не прызнала орган.

4 чэрвеня 2016 лівійская армія, верная Прэзідэнцкаму савету, вызваліла аэрадром Аль-Гардабія ў 20 кіламетрах на поўдзень ад Сірта[35]. Удар быў нанесены ў рамках аперацыі «Аль-Буньян Аль-Марсус», мэтай якой з’яўлялася вызваленне падкантрольных ІД тэрыторый. Касцяк надыходзячых на Сірт сіл склалі атрады з Місураты. Таксама ўзяты пасёлак Абу-Хадзі, размешчаны ў 2 кіламетрах на ўсход ад авіябазы. Пасля гэтага авіяцыя нанесла ўдары па пазіцыях тэрарыстаў на ўзлётна-пасадачнай паласе № 17 і горада Ас-Сахаір. У пачатку ліпеня 2017 генерал Хафтар абвясціў аб поўным вызваленні ад тэрарыстычных груповак другога па значнасці горада Лівіі — Бенгазі[36]

2018 правіць

5 лютага 2018 года вайскоўцы ЛНА пачалі аперацыю супраць баевікоў у партовым городзе Дэрна на ўсходзе Лівіі. Пасля 5 тыдняў баёў, 19 сакавіка, Лівійская нацыянальная армія пацярпела паражэнне ў сутыкненне з джыхадзістамі. Яна адступіла з пазіцый, пакінуўшы праціўніку некаторая колькасць тэхнікі[37].

У пачатку сакавіка Лівійская нацыянальная армія ў ходзе спецаперацыі вярнула прыморскія гарады Рас-Лануф і Эс-Сідр.[38]

4 красавіка ўспыхнуў бой у паўднёвай Дэрне пасля нападу з боку групоўкі «Савет Шуры» на пазіцыі сіл ЛНА. Войскі Хафтара ўтрымалі свае пазіцыі.

8 мая сілы ЛНА пачалі штурм Дэрны, з мэтай поўнага вызвалення горада[39]. 15 мая хафтараўцам атрымалася заблакаваць ўсходнія падыходы да Дэрны. Войскі таксама здолелі захапіць трафеі, уключаючы некалькі лёгкіх ракет і адзін танк[40]. 16 мая Лівійская нацыянальная армія зноў пацярпела паражэнне ў баях з джыхадзістамі і адступіла. Праз два дні пачаўся новы штурм. ЛНА здолела зламаць знешнюю лінію абароны ісламістаў[41].

2 чэрвеня ВПС Хафтара нанеслі авіаўдары па складах зброі «Савета шуры маджахедаў Дэрны»[42].

У чэрвені, падчас баёў у Дэрне, узяты ў палон Абу Саф’ян бен Каму — адзін з кіраўнікоў тэрарыстычнай арганізацыі «Аль-Каіда»[43].

17 чэрвеня баевікі ўчынілі спробу захапіць горад Рас-Лануф. Падчас сутыкнення паміж ЛНА і тэрарыстамі два буйных рэзервуара нафты былі сур’ёзна пашкоджаны[44].

28 чэрвеня, пасля 4 месяцаў баёў, Лівійская нацыянальная армія вызваліла ад тэрарыстаў горад Дэрна.

Да пачатку ліпеня 2018 пад кантроль ЛНА і яе саюзнікаў па барацьбе з радыкаламі перайшло звыш за 90 % тэрыторыі Лівіі[45].

27 — 28 жніўня адбыліся сутыкненні ў Трыпалі паміж брыгадамі Зінтан, Місурата і брыгадай Тархуны («Сёмая пяхотная брыгада»)[46][47]. Баі таксама вяліся ў раёне міжнароднага аэрапорта Трыпалі[48]. Пазней сутычкі аднавіліся. 1 верасня ўрад нацыянальнай згоды Лівіі абвясціў рэжым надзвычайнага становішча ў сталіцы і яе наваколлі з-за бесперапынных баёў[49]. Сутыкненні працягваліся аж да 26 верасня, калі УНА абвясціў аб спыненні баявых дзеянняў у ваколіцах Трыпалі і заключэнні перамір’я паміж канкуруючымі групоўка[50]. Усяго ў баях у сталіцы загінулі 115 чалавек[51].

1 кастрычніка аднавіліся баі ў Дэрне паміж Лівійскай Нацыянальнай арміяй і радыкальнымі ісламістамі, пад чыім кантролем яшчэ знаходзіліся старыя кварталы горада. У сутыкненнях была задзейнічана артылерыя[52].

У пачатку кастрычніка, нягледзячы на абвешчанае 26 верасня перамір’е, таксама аднавіліся баі ў раёне Трыпалі Андалус. Баі вяліся ў раёне міжнароднага аэрапорта паміж брыгадамі гарадоў Тархун («Сёмая пехотная брыгада») і Трыпалі («Суар Трыпалі»)[53]. Падчас новых сутыкненняў кіраўніком МУС Лівіі Ашур брыгада Зінтан была абвінавачана ў шэрагу злачынстваў, у тым ліку рабаванні, шантажу, пераследах і забойствах мірных жыхароў[54]. На працягу ўсяго месяца ў сталіцы і яе наваколлі адбываліся ўзброеныя сутыкненні паміж рознымі непадкантрольнымі УНЗ узброенымі брыгадамі[55][56][57].

15 кастрычніка зафіксаваны сутыкненні ў горадзе Ум эль-Араніб на паўднёвым захадзе Лівіі паміж брыгадай «Халед Бін Валід» і чадыйскімі паўстанцамі[14].

29 кастрычніка баевікі ІД здзейснілі напад на паліцэйскі ўчастак у раёне Эль-Фукаха муніцыпалітэта Эль-Джуфра, у выніку чаго 4 чалавека загінулі[58].

14 лістапада ў Трыпалі былі ўведзены сілы 7-й і 22-й брыгад. Падраздяленні ўступілі ў бой са сваімі праціўнікамі ў раёне міжнароднага аэрапорта.

17 — 18 снежня ў лівійскім порце Хомс былі затрыманы дзве буйныя партыі зброі і патронаў, дастаўленых з Турцыі. Камандаванне Лівійскай нацыянальнай арміі абвінаваціла дзяржаву ў незаконных пастаўках зброі і выбухоўкі, якія маглі быць прызначаны для здзяйснення тэрарыстычных нападаў на тэрыторыі краіны.

25 снежня баевікі напалі на будынак МЗС Лівіі ў сталіцы краіны. Загінула трое, яшчэ пяцёра пацярпелых.

2019 правіць

15 студзеня Лівійская нацыянальная армія (ЛНА) пад кіраўніцтвам маршала Халіфа Хафтара абвясціла аб пачатку шырокамаштабнай аперацыі на паўднёвым захадзе краіны. Як распавёў спікер ЛНА на прэс-канферэнцыі ў Бенгазі, якую транслявалі спадарожнікавыя тэлеканалы, задачай вайскоўцаў стала вызваленне рэгіёну ад тэрарыстаў з ІД, «Аль-Каіды» і шматлікіх крымінальных банд.

Па меншай меры 13 чалавек загінулі, 52 атрымалі раненні ў выніку ўзброеных сутыкненняў у сталіцы Лівіі Трыпалі 19 студзеня[59].

28 студзеня Лівійская нацыянальная армія ўзяла пад кантроль горад Себха на поўдні Лівіі[60].

1 лютага ісламарадыкалы і чадыйскія апалчэнцы здзейснілі налёт на населены пункт Гхадва на поўдні Лівіі. Падраздзяленням Лівійскай Нацыянальнай Арміі ўдалося адбіць напад бандфармаванняў[61].

6 лютага сілы ЛНА без бою захапілі населены пункт Шарара, дзе знаходзілася найбуйнейшае нафтарадовішча краіны.

21 лютага ЛНА вызваліла ад баевікоў горада Мурзук. Страты войск Х. Хафтара склалі ад 3 да 11 забітых.

4 красавіка камандуючы Лівійскай нацыянальнай арміяй маршал Халіф Хафтар загадаў войскам пачаць наступленне на сталіцу краіны Трыпалі[62]. На наступны дзень надыходзячая на Трыпалі армія ўступіла ў судотыку з атрадамі, якія баранілі сталіцу; у Бенгазі паведамілі пра першыя санітарныя страты[63]. Ваенны савет рэвалюцыянераў Місураты ў сваім камюніке абвясціў пра гатоўнасць супрацьстаяць «злавеснаму наступленню» — палявыя камандзіры, якія фармальна падпарадкоўваліся Сараджу, заклікалі прэм’ера «неадкладна» аддаць загады камандзірам усіх падраздзяленняў захаду краіны, каб сарваць прасоўванне «мяцежнага тырана», як яны назвалі Хафтара, і яго спробы стаць «кіраўніком» Лівіі[64].

7 красавіка Афрыканскае камандаванне Узброеных сіл ЗША (AFRICOM) паведаміла, што часова выводзіць свой кантынгент з Лівіі з меркаванняў бяспекі[65].

8 красавіка арміі Хафтара ўдалося адрэзаць партовы горад Сірт з захаду, тым самы цалкам яго блакаваўшы.

18 красавіка ваенная авіябаза Таманхінт на поўдні Лівіі, занятая ЛНА Хафтара, падвергнулася нападу з боку тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава»[66].

4 мая прэс-служба 73-й пяхотнай брыгады паведаміла на сваёй афіцыйнай старонцы ў сацыяльнай сетцы Twitter аб тым, што падраздзяленні ЛНА адбілі ўзброены напад, якому падвергся ваенны лагер ля Себхі. Загінулі дзевяць чалавек[67]. 11 мая з’явіліся звесткі, што ЛНА рыхтуюць наступленне на Сірт, аб чым сведчыць нарошчванне групоўкі войскаў Хафтара ў рэгіёне[68].

26 чэрвеня фарміраванні прэм’ера Фаіза Сараджа адбілі ў ЛНА стратэгічна важны горад Гар’ян за 75 км на поўдзень ад сталіцы[69]

29 чэрвеня афіцыйны прадстаўнік ЛНА Ахмед аль-Місмары абвінаваціў Турэцкую Рэспубліку ў прамым ваенным ўмяшанні ў баявыя дзеянні ў раёне Трыпалі. Ён заявіў[69]:

«Турцыя ажыццявіла прамое ўмяшальніцтва ў бітву за Трыпалі з боку мора, паветра і сушы. Яна забяспечыла паветраную падтрымку падчас ўварвання паўстанцаў [сіл Сараджа] у горад Гар’ян. Турцыя ўдзельнічае ў баях, падаючы сілу і тэхніку Турэцкія мэты ў Лівіі — варожыя мэты. Армія рашуча адкажа на гэтую агрэсію.»

6 ліпеня Народны фронт вызвалення Лівіі далучыўся да ЛНА ў наступленні на Трыпалі[70].

3 ліпеня быў нанесены авіяўдар па Цэнтру міграцыі ў Таджуры паветранымі сіламі Лівійскай нацыянальнай арміі пад камандаваннем Х. Хафтара. Цэнтр выкарыстоўваўся ў якасці прытулку для мігрантаў і бежанцаў, якія спрабавалі дабрацца да Еўропы. Па інфармацыі Савета па правах чалавека ААН, у памяшканні, якое было разбурана ракетным ударам, «пражывала каля 600 чал.»[71]. Па меншай меры 53 чалавека загінулі і 130 атрымалі раненні[72].

У ліпені байцы джанджавід падтрымалі наступленне войск фельдмаршала Хафтара на Трыпалі.

4 жніўня ў горадзе Мурзук на поўдні Лівіі па меншай меры 43 чалавекі былі забіты, яшчэ 51 — паранены, пасля таго, як дрон ЛНА з паветра атакаваў вясельную цырымонію. Па заяве хафтараўцаў, атака на мірных жыхароў была выпадковасцю[73].

10 жніўня, у выніку падрыву машыны ў Бенгазі, загінулі трое супрацоўнікаў ААН, яшчэ дзесяць параненыя[74]. Тым часам ЛНА абвясціла аб спыненні агню з суботы па панядзелак у сувязі са святам Ід аль-Адха (Курбан-байрам)[75].

29 жніўня прадстаўнік Лівійскай нацыянальнай арміі генерал-маёр Ахмед аль-Месмары паведаміў аб нападзе апалчэнцаў Сараджа на лівійскі горад Мурзук (Марзук). Як стала вядома, апалчэнцы атакавалі сумесна з баевікамі тэрарыстычнай арганізацыі «Ісламская дзяржава»[76].

4 верасня УНЗ заклікаў Савет бяспекі ААН забараніць бамбардзіроўку грамадзянскіх аб’ектаў у Лівіі пасля таго, як Лівійская нацыянальная армія пад кіраўніцтвам генерала Халіфа Хафтара атакавала адзіны грамадзянскі аэрапорт Мітыга ў сталіцы краіны.

10 верасня прэм’ер-міністр Фаіз Сарадж заявіў, што наступленне войск Хафтара на Трыпалі перапыніла работу па стварэнні канстытуцыйнай асновы для завяршэння пераходнага этапу ў Лівіі. У час сустрэчы з Асамблеяй па распрацоўцы канстытуцыі было заяўлена, што роля яго ўрада заключалася ў забеспячэнні пераходнага этапу на шляху да канстытуцыі, кантролі над рэферэндумам і правядзенні ўсеагульных выбараў[77].

16 верасня ВПС ЛНА нанеслі авіяўдар па г. Сірт, што прывяло да гібелі 32 чалавек, яшчэ 50 атрымалі раненні[78].

19 верасня ВПС ЗША нанеслі паветраны ўдар па горадзе Марзук. ЗША заявілі, што мэтай налёту былі баевікі тэрарыстычнай арганізацыі «Ісламская дзяржава», аднак мясцовыя жыхары ў сацсетках паведамлялі пра ахвяры сярод мірнага насельніцтва. Згодна з інфармацыяй відавочцаў, у выніку авіяўдару загінулі трое грамадзян, якія не мелі ніякага дачынення да радыкалаў. У паведамленні прыводзілася карта з указаннем прыблізнага месца, куды трапілі амерыканскія бомбы[79].

27 верасня ВПС ЗША нанеслі ўдар па пазіцыях баевікоў на паўднёвым захадзе краіны, знішчыўшы 17 тэрарыстаў[80].

5 кастрычніка ВПС сіл Хафтара нанеслі авіяўдар па чатырох складах УНЗ у Сірце[81].

27 лістапада з’явіліся паведамленні, што сілы УНЗ атакавалі нафтавае радовішча Аль-Філь, што ў паўднёвай частцы Лівіі. У Лівійскай нацыянальнай арміі адзначылі, што напад здзейснілі баевікі тэрарыстычнай групоўкі, якую ўзначальваў Хасан Муса. Для адлюстравання нападу ў раён, дзе знаходзіцца радовішча, былі накіраваны знішчальнікі ВПС ЛНА. Сілы Хафтара ў выніку адбілі атаку. Вайскоўцы ЛНА знішчылі пяць аўтамабіляў і машыну з боепрыпасамі[82].

4 снежня газета лівійскай абсерваторыі і арабскі тэлеканал aljamahiria tv паведамлялі пра ўзброеныя сутыкненні паміж ахоўнікамі Фаіза Сараджа і баевікамі з апалчэння Місураты. У паведамленнях ад арабскіх СМІ гаворыцца аб гуках стральбы перад будынкам штаб-кватэры УНЗ на вуліцы ас-Сіка. Карыстальнік Twitter апублікаваў фатаграфіі, на якіх відаць, як байцы УНЗ перакрылі ўсе дарогі, якія вядуць да адміністрацыйнага будынка ў Трыпалі[83].

20 снежня Лівійская нацыянальная армія запатрабавала ад узброеных фарміраванняў, якія падтрымлівалі Урад нацыянальнай згоды Фаіза Сараджа, на працягу 72 гадзін пакінуць Трыпалі і Сірт[84]. У ноч на 26 снежня ЛНА аднавіла ўдары па пазіцыях ваенных фарміраванняў УНЗ у горадзе Місурата. Нападам падвергліся штаб-кватэры і склады са зброяй, размешчаныя ў цэнтры горада, а таксама пазіцыі груповак, лаяльных УНЗ, у ваколіцах Сірта.

27 снежня ўрад Сараджа звярнуўся з афіцыйным запытам да Турцыі аб аказанні ваеннай дапамогі.

2020 правіць

4 студзеня 2020 Халіфа Хафтар абвясціў у краіне масавую мабілізацыю для «выгнання замежных сіл» у адказ на планы ўладаў Турцыі адправіць войскі ў Трыпалі. Ён заклікаў лівійцаў забыцца пра рознагалоссі, «аб’яднацца і ўзяцца за зброю», каб «абараніць зямлю і гонар». Камандуючы нацыянальнай арміяй абвінаваціў прэзідэнта Турцыі Рэджэпа Эрдагана ў імкненні адрадзіць «асманскае валадарства» ў Лівіі і назваў магчымае сутыкненне «бітвай з каланізатарамі»[85].

6 студзеня Лівійская Нацыянальная армія без бою ўзяла Сірт[86].

12 студзеня, шмат у чым дзякуючы намаганням Расіі і Турцыі, на паўночным захадзе Лівіі быў абвешчаны рэжым спынення агню[87]. Аднак ужо праз некалькі гадзін і хафтараўцы, і сараджысты абвінавацілі адзін аднаго ў парушэнні перамір’я. Паведамлялася пра сутыкненні з выкарыстаннем розных відаў узбраення, у тым ліку і артылерыі[88][89].

27 красавіка фельдмаршал Хафтар заявіў, што ўлада ў Лівіі пераходзіць да ЛНА. Ён таксама заявіў, што армія скасоўвае Схірацкае пагадненне 2015 года[90].

Умяшанне Турцыі паступова пагоршыла становішча для ЛНА, асабліва ў красавіку—маі. Туркі паўплывалі на паспяховае наступленне войск Сараджа, якое прывяло да аднаўлення кантролю над мяжой з Тунісам і захопам паветраннай базы Аль-Ватыя, гарадоў Сабрата, Сурман і Эль-Аджайлат. Супраціў урада Трыпалі стаў больш жорсткім, а само прасоўванне атрадаў ЛНА прыпынілася[91].

На пачатак чэрвеня ЛНА страцілі Тархуну і поўдзень Трыпалі і адыйшлі аж да Сірта.

7 чэрвеня Егіпет, як рэакцыя на серыю паражэнняў арміі Хафтара, пачаў перакідваць войскі на мяжу з Лівіяй[92].

У верасні па ўсёй краіне прайшлі масавыя акцыі пратэсту, у выніку чаго шэраг палітыкаў як з ППЛ, так і УНЗ сышлі ў адстаўку. Пра намер пакінуць сваё крэсла да канца кастрычніка выказаўся нават Сарадж[93].

Мірныя перамовы правіць

18 верасня 2015 года варагуючыя бакі дасягнулі пагаднення. Пра гэта заявіў кіраўнік Місіі ААН па падтрымцы ў Лівіі (МААНПЛ) Бернард Леона. Паводле яго даных, падпісанне дакумента, які пакладзе канец шматгадоваму канфлікту ў гэтай паўночнаафрыканскай краіне, адбудзецца ў Марока.

Схірацкае пагадненне было дасягнута яшчэ 11 ліпеня па выніках папярэдняга раўнда міжлівійскага дыялогу. Аднак цырымонію ў Марока праігнаравалі дэлегаты праісламіцкага Усеагульнага нацыянальнага кангрэса (УНК, былы часовы парламент) Лівіі, які засядаў у Трыпалі. Подпісы пад дакументам паставілі эмісары ​​прызнанага міжнароднай супольнасцю часовага ўрада ў Табруку, прадстаўнікі шэрагу рэгіянальных муніцыпалітэтаў, вядучых палітычных партый і арганізацый грамадзянскай супольнасці краіны. Падрыхтаваны цяпер пры пасярэдніцтве МААНПЛ выніковы тэкст змяшчае прапановы, унесеныя УНК. Згодна з планам, прапісанаму у пагадненні, у Лівіі павінна быць сфарміраваны ўрад нацыянальнага адзінства тэрмінам на год, які ўзначаліць прэм’ер-міністр і два яго намеснікі. Функцыі заканадаўчага органа будзе выконваць Палата прадстаўнікоў[94].

9 кастрычніка 2015 года сфарміраваны ўрад нацыянальнага адзінства Лівіі. Прэм’ер-міністрам краіны стаў Фаіз Сарадж. Акрамя таго, былі названы імёны трох віцэ-прэм’ераў — Ахмеда Майтыга, Фатх аль-Мажбры і Мусы аль-Кані. Генеральны сакратар ААН Пан Гі Мун вітаў узгадненне ўдзельнікамі перамоваў канчатковага праекта палітычнага пагаднення, а таксама спісу кандыдатаў на ўключэнне ва ўрад, кіраўніцтва якім будзе даверана Сараджу[95].

13 снежня 2015 года ў Рыме адбылася міжнародная канферэнцыя па Лівіі. На ёй два ўрады дамовіліся аб намеры 16 снежня падпісаць мірнае пагадненне і на працягу 40 дзён з моманту падпісання сфармаваць урад нацыянальнага адзінства[96][97].

17 снежня 2015 года ў горадзе Схіраце (Марока) адбылася цырымонія падпісання пагаднення па мірным урэгуляванні і фарміраванні ўрада нацыянальнага адзінства паміж бакамі канфлікту ў Лівіі[98].

13 студзеня 2020 года ў Маскве павінна была прайсці сустрэча паміж Фаізам Сараджам і Халіфам Хафтарам, а таксама прадстаўнікамі іншых лівійскіх сіл[99], але Фаіз адмовіўся весці перамовы з апанентам. Нягледзячы на ​​гэта, адбылася мірная канферэнцыя з удзелам розных кіраўнікоў дзяржаў, у тым ліку і лідараў варагуючых бакоў. Чакалася, што бакі падпішуць мірны дагавор. Сарадж і прадстаўнік парламента Лівіі на ўсходзе краіны падпісалі двухбаковыя пагадненні, аднак Хафтар узяў час на роздум. Замінка была звязана з тым, што камандуючы ЛНА падчас перамоў настойваў на неабходнасці бесперашкоднага ўводу сваіх падраздзяленняў у падкантрольны УНЗ Трыпалі, што не мелася на ўвазе праектам пагаднення. Праект прадугледжваў адмову ад усіх наступальных дзеянняў і стварэнне ваеннай камісіі для вызначэння лініі судакранання і назірання за перамір’ем. Згодна з распрацаваным дакументам таксама планавалася стварыць рабочыя групы па ўрэгуляванні сітуацыі ў рэгіёне[100].

19 студзеня ў Берліне (Германія) прайшла канферэнцыя па Лівіі, дзе ў тым ліку прысутнічалі Хафтар і Сарадж, аднак арганізаваць прамыя перамовы паміж імі не ўдалося. Нягледзячы на ​​гэта, быў распрацаваны план ўрэгулявання лівійскага канфлікту. Згодна з прапанаванай рэзалюцыяй, працэс прапанавалася разбіць на шэсць «кошаў»: спыненне агню, выкананне зброевага эмбарга, палітычны працэс, рэформа сектара бяспекі, эканамічная рэформа і захаванне гуманітарных нормаў і правоў чалавека. Усім удзельнікам канферэнцыі дакумент прапанаваў адмовіцца ад умяшальніцтва ў лівійскі канфлікт[101]. Падкрэслівалася, што ў выпадку, калі праект выніковага дакумента канферэнцыі будзе прыняты, то за ходам яго выканання будзе сачыць спецыяльна створаная міжнародная структура. Яна будзе знаходзіцца пад эгідай ААН[102].

6 чэрвеня ў сталіцы Егіпта Каіры адбылася сустрэча прэзідэнта краіны Абдэля Фатаха ас-Сісі з фельдмаршалам Халіфам Хафтарам і кіраўніком палаты прадстаўнікоў Агілам Салехам. Ас-Сісі па выніках сустрэчы абвясціў аб новай міжлівійскай ініцыятыве, якая ўключае ў сябе ўмовы ўрэгулявання ўзброенага канфлікту. Па словах егіпецкага прэзідэнта, прыярытэтнымі мэтамі, акрэсленымі ў ініцыятыве, сталі раззбраенне груповак і «вывад замежных баевікоў». Ас-Сісі таксама адзначыў, што ў ініцыятыве змяшчаюцца прапановы па аб’яднанні дзяржаўных інстытутаў Лівіі, раўнапраўнага прадстаўніцтва ва ўладзе трох рэгіёнаў краіны і прыняцця канстытуцыйнай дэкларацыі[103].

21 жніўня Сарадж абвясціў аб спыненні ўсіх ваенных аперацый на тэрыторыі Лівіі. Акрамя таго, ён падтрымаў правядзенне прэзідэнцкіх і парламенцкіх выбараў у сакавіку наступнага года на аснове канстытуцыі, якая будзе ўзгодненая ўсімі лівійцамі. Адначасова з аналагічнай заявай выступіў і спікер Палаты прадстаўнікоў Агіла Салех, які яшчэ вясной прапанаваў кожнаму з трох рэгіёнаў Лівіі выбраць сваіх прадстаўнікоў у Прэзідэнцкі савет і пачаць працэс палітычных рэформаў. Хутка ў Марока і Швейцарыі пачаліся мірныя кансультацыі[93].

23 кастрычніка бакі канфлікту ў Лівіі падпісалі пагадненне аб пастаянным спыненні агню[104]. Тады сумесная лівійская вайсковая камісія 5+5, якая прадстаўляла ЛНА і УНЗ, дасягнула «сталага пагаднення аб спыненні агню ва ўсіх раёнах Лівіі». Дамова, якая ўступіла ў сілу неадкладна, патрабавала, каб усе замежныя баевікі пакінулі Лівію на працягу трох месяцаў, у той час як сумесныя паліцэйскія сілы будуць патруляваць спрэчныя раёны. У той жа дзень адбыўся першы камерцыйны рэйс паміж Трыпалі і Бенгазі. Мірныя перамовы пад эгідай ААН не прывялі да стварэння часовага ўрада да 16 лістапада 2020 года, хоць абодва бакі паабяцалі паўтарыць спробу праз тыдзень[105]. Неўзабаве была ўзгоднена дата нацыянальных выбараў, якія павінны прайсці 24 снежня 2021[106].

5 лютага 2021 дэлегаты двух супрацьлеглых бакоў абралі ў Жэневе лідараў пераходнага ўрада краіны для кіравання Лівіяй да выбараў, прызначаных на снежань. Прэзідэнцкі савет узначаліў лівійскі дыпламат Мухамед Юніс Манфі, які карыстаўся падтрымкай на ўсходзе краіны. Прэм’ер-міністрам на час пераходнага перыяду прызначаны ўплывовы прадпрымальнік Абдэль Хамід Махамед Дбэйбе, які падтрымліваўся на захадзе Лівіі[107].

Замежны ўдзел правіць

Егіпет

16 лютага 2015 года ВПС Егіпта наносяць авіяўдар па базе баявікоў «Ісламскага дзяржавы» ва ўсходняй Лівіі. Праз тры дні егіпецкія войскі ўвайшлі на тэрыторыю Лівіі. Імі быў атакаваны трэніравальны лагер баевікоў на поўдзень ад горада Дэрна. Егіпецкія вайскоўцы ў ходзе бою страцілі дваіх чалавек забітымі, пры гэтым знішчыўшы каля 150 радыкалаў.

20 чэрвеня 2020 года ў адказ на поспехі Сараджа і Эрдагана прэзідэнт Егіпта Абдул Фатах ас-Сісі заявіў, што яго краіна можа ўварвацца ў Лівію на законных падставах, і заклікаў егіпецкую армію да поўнай баявой гатоўнасці. Ён адзначыў, што Егіпет атрымаў прамыя пагрозы ад «тэрарыстычных наймітаў і апалчэнцаў», таму любое ваеннае ўмяшанне з боку Каіра з гэтага часу легітымна[108]. 14 ліпеня Палата прадстаўнікоў Лівіі дазволіла Егіпту ўмяшацца ў канфлікт у краіне[109]. 20 ліпеня парламент Егіпта ўхваліў адпраўку войскаў за межы краіны для абароны нацыянальнай бяспекі на стратэгічным заходнім кірунку[110].

Турцыя

Першапачаткова, Турцыя падтрымала нацыянальны кангрэс, а пасля яго рэарганізацыі — УНЗ, пастаўляючы яму зброю, ваенную тэхніку і беспілотныя лятальныя апараты.

28 лістапада 2019 года Турцыя і УНЗ заключылі мемарандум аб супрацоўніцтве, у тым ліку ваенным. Эрдаган зацвердзіў яго 26 снежня і ў той жа дзень паведаміў, што ўжо ў студзені запытае ў парламента дазвол адправіць у Лівію войскі. 27 снежня ўрад Сараджа звярнуўся з афіцыйным запытам да Турцыі аб аказанні ваеннай дапамогі. Да гэтага Рэджэп Таіп Эрдаган не раз заяўляў пра гатоўнасць накіраваць вайскоўцаў у Лівію, калі УНЗ у Трыпалі папросіць яго аб дапамозе. Пры гэтым у Анкары разумелі, што турэцкія вайскоўцы могуць сутыкнуцца ў Лівіі з Расіяй, як гэта ўжо адбывалася на сірыйскім тэатры ваенных дзеянняў[111].

5 студзеня 2020 года Эрдаган заявіў, што турэцкія вайскоўцы накіраваліся ў Лівію. Яны, паводле слоў прэзідэнта, зоймуцца каардынацыяй Урада нацыянальнай згоды. Гаворка ідзе, па дадзеных СМІ, аб паветранай, наземнай і марской ваеннай падтрымцы для адлюстравання наступлення ЛНА. Адпраўку вайскоўцаў у Лівію ўхваліў турэцкі парламент[112].

8 студзеня ў Трыпалі ўжо прыбылі першыя атрады Узброеных сіл Турцыі для падтрымкі арміі Фаіза Сараджа[113].

НАТА
 
Амерыканскія марпехі рыхтуюцца да правядзення аперацыі на тэрыторыі Лівіі.

Ваенная актыўнасць краін НАТА ў Лівіі з 2015 года:

  • У снежні 2015 года байцоў спецпрызна ЗША, якія прыбылі ў Лівію для наладжвання кантактаў, выгналі з краіны лівійскія ўзброеныя фармаванні.
  • 30 красавіка 2016 года ў СМІ з’явілася інфармацыя аб тым, што італа-брытанская калона спецназу НАТА трапіла ў засаду тэрарыстаў па шляху з Місураты ў бок Сірта.
  • 1 жніўня 2016 пачаліся ўдары з паветра ВПС ЗША па пазіцыях тэрарыстаў, а затым і падлучэнне да баёў за Сірт амерыканскіх і брытанскіх спецназаўцаў[114].
  • 3 лістапада верталёты Bell AH-1 Super Cobra нанеслі ўдар па баевіках тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава»[115].
  • 24 верасня 2017 ВПС ЗША разбамбілі лагер радыкалаў у Лівіі, знішчыўшы 17 тэрарыстаў.
  • 24 сакавіка 2018 амерыканская авіяцыя нанесла чарговы ўдар па тэрарыстам на поўдні Лівіі, знішчаны два баевіка.
  • 13 чэрвеня 2018 амерыканскія самалёты нанеслі авіяўдар у Лівіі па тэрарыстам з групоўкі «Аль-Каіда ў краінах ісламскага Магрыба», знішчыўшы аднаго баевіка[116].
  • 28 жніўня ВПС ЗША нанеслі авіяўдар ў Лівіі, ліквідаваўшы аднаго баевіка ІД.
  • 30 лістапада ВПС ЗША нанеслі авіяўдар ў Лівіі, знішчыўшы групу з 11 тэрарыстаў тэрарыстычнай групоўкі «Аль-Каіда ў ісламскім Магрыбе».
Іншыя краіны

Вядома, што, врагуючыя бакі атрымліваюць грашовыя сродкі, узбраенне і боепрыпасы ад розных краін. Сярод іх Францыя[6], Расія[117], Іарданія[3], Італія, Украіна, ЗША, Велікабрытанія[6], Саудаўская Аравія[3], Чад[5][118], Алжыр[119], Турцыя, Судан і Катар[15][120]. Зброю, у асноўным, удзельнікам канфлікту пастаўляюць спісаную альбо састарэлую.

З Беларусі ў аэрапорт Трыпалі ў перыяд з 2013 па 2014 гады было здзейснена 15 палётаў[3]. Дадзеныя рэйсы змаглі перавесці больш за 3 000 тон боепрыпасаў для патрэб Лівійскай Нацыянальнай арміі. У 2015 годзе Лівіяй закуплена 14 адзінак беларускай зброі. Пачынаючы з гэтага моманту і па 2017 беларускае агенцтва абароннага экспарту «Белтэхэкспарт» пастаўляла зброю ў аэрапорт Гадамес, падкантрольны брыгадзе Зінтана, што на працягу дадзенага часу была саюзніцай арміі Хафтара[121].

12 жніўня 2019 года паўднёваеменскія сепаратысты заявілі пра гатоўнасць дапамагчы сілам камандуючага ЛНА Халіфа Хафтара ўзяць пад кантроль Трыпалі. Як напісаў у сваім Twitter намеснік кіраўніка Пераходнага савета Паўднёвага Емена Хані бен Брэк, «у гэтыя дні фельдмаршал Хафтар прадпрымае рашучыя дзеянні ў дачыненні да тэрарыстычных атрадаў, падтрымоўваных Катарам і Турцыяй»[12].

Гл. таксама правіць

Зноскі

  1. La rébellion tchadienne "préoccupée par la situation sécuritaire délétère" en Libye
  2. "1,000 Sudanese militiamen arrive in Libya". Radio Dabanga. 2019-07-25. Архівавана з арыгінала 2019-07-26. Праверана 2019-07-26.
  3. а б в г д е Libya needs international maritime force to help stop illicit oil, weapons — UN experts
  4. "Putin Promotes Libyan Strongman as New Ally After Syria Victory". Bloomberg L.P. December 21, 2016.
  5. а б в Bachir, Malek (30 January 2017). "Russia's secret plan to back Haftar in Libya". Middle East Eye. Праверана 3 April 2017.
  6. а б в г France confirms three soldiers killed in Libya. Праверана 2 August 2016.
  7. "British Deployment to Libya". Праверана 5 January 2016.
  8. US abandons long-time CIA asset Khalifa Haftar, brands him as spoiler. Libyan Express (18 жніўня 2016).
  9. Jordan pledges support for Libya in talks with General Haftar. Al Arabiya (13 красавіка 2015).
  10. King renews support for Libya's national concord. The Jordan Times (20 жніўня 2017). Праверана 25 August 2017.
  11. https://www.libyanexpress.com/jordan-arming-libyas-haftar-with-armored-vehicles-and-weapons/ Jordan arming Libya’s Haftar with armored vehicles and weapons
  12. а б Сепаратисты хотят помочь Хафтару взять под контроль Триполи
  13. Продолжаются вооруженные столкновения на юге Ливии Архівавана 25 кастрычніка 2018.За Каддафи и его народ, 22.10.2018
  14. а б Столкновения c разбоями из Чада на юго-западе Ливии Архівавана 27 студзеня 2021. — За Каддафи и его народ, 15.10.2018
  15. а б в Egypt and United Arab Emirates Said to Have Secretly Carried Out Libya Airstrikes. The New York Times (25 жніўня 2014). Праверана August 25, 2014.
  16. RIVAL LIBYAN FACTIONS TRAVEL TO KIEV AND MOSCOW SEEKING SUPPORTnewsweek, 6 February 2015
  17. Шестая неделя боёв за Триполи: ЛНА бомбит ПНС, Сарадж встретился с Макроном
  18. Украинский грузовой самолет из Анкары прибыл в Мисурату с оружием для ПНС-2(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 17 студзеня 2020. Праверана 9 ліпеня 2019.
  19. Military of Libya, CIA — The World Factbook Архівавана 24 снежня 2016.
  20. "Is Libya the New Battleground for the Islamist-Nationalist Proxy War?". Libya Analysis. 9 September 2014. Архівавана з арыгінала 3 студзеня 2016. Праверана 2 October 2015. {{cite news}}: Невядомы параметр |deadurl= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка) Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 3 студзеня 2016. Праверана 20 ліпеня 2018.Архіўная копія. Архівавана з першакрыніцы 3 студзеня 2016. Праверана 20 ліпеня 2018.
  21. Maggie Michael & Hamza Hendawi (18 September 2012). "A Benghazi power, Libya militia eyed in attack". Associated Press. Праверана 10 January 2014. Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 25 ліпеня 2014. Праверана 20 ліпеня 2018.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 25 ліпеня 2014. Праверана 20 ліпеня 2018.
  22. ISIS Shifts to Libya After Strikes in Syria. The Washington Free Beacon. Праверана 12 January 2016.
  23. Armed Conflict Location and Event Data project : CURATED DATA FILES
  24. Лівія 2011—2017(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2018. Праверана 29 жніўня 2018.
  25. General Hafter announces coup; politicians react with scorn, order his arrest | Libya Herald
  26. Chris Stephen and Anne Penketh (24 августа 2014). "Libyan capital under Islamist control after Tripoli airport seized". The Guardian. Праверана 24 января 2015. {{cite news}}: Праверце значэнне даты ў: |accessdate= і |date= (даведка)
  27. Libya’s interim government resigns. Al Arabiya (29 августа 2014). Праверана 29 августа 2014.
  28. Libya interim govt. resigns to allow new cabinet formation(недаступная спасылка). PressTV (29 августа 2014). Архівавана з першакрыніцы 24 верасня 2015. Праверана 29 августа 2014.
  29. Libya’s ex-parliament reconvenes, appoints Omar al-Hasi as PM Архівавана 12 верасня 2015.
  30. Chris Stephen (9 September 2014). "Libyan parliament takes refuge in Greek car ferry". The Guardian. Праверана 24 September 2014.
  31. В Ливии при атаке боевиков на месторождение нефти погибли 2 человека | РИА Новости. РИА Новости. Праверана 5 красавіка 2016.
  32. Три туриста пострадали при атаке на отель в Хургаде :: Общество :: РБК
  33. Ответственность за теракты в Ливии взяла на себя группировка ДАИШ — Андрей Васильев — Российская газета
  34. Вести. Ru: Москва осудила нападение на туристов в Египте и теракты в Ливии
  35. Ливийские войска отбили у ИГ авиабазу Аль-Гардабия в 20 километрах к югу Сирта Архівавана 23 красавіка 2021.
  36. Хафтар рассказал о возвращении Бенгази к мирной жизни
  37. http://www.dahab.pro/_liviya_
  38. [1]
  39. Генерал Хафтар пачаў штурм Дэрны(недаступная спасылка)
  40. Армія кантралюе новыя пазіцыі ў Дэрне («За Каддафи и его народ») Архівавана 29 красавіка 2021.
  41. Al-awsat, Asharq. Haftar Fortifies His Naval Fleet, Consolidates Presence in Derna(недаступная спасылка). aawsat.com. Архівавана з першакрыніцы 22 мая 2018. Праверана 22 мая 2018. (руск.)
  42. http://russian.news.cn/2018-06/03/c_137227031.htm Авіяцыйныя удары 2.06.18 (руск.)
  43. СМИ: В Ливии захватили одного из авторитетных лидеров «Аль-Каиды» (руск.)
  44. Ливия потеряла два крупных резервуара нефти после обстрела в порту Рас-Лануф
  45. РИА Новости: https://ria.ru/world/20180725/1525339523.html
  46. Перастрэлкі ўспыхнулі ў сталіцы Трыпалі — Afrigatenews
  47. Главарь разбоев Мисураты: «ситуация была бы лучше, если бы атакующие заняли Триполи» Архівавана 27 красавіка 2019. — сайт сообщества «За Каддафи и его народ»
  48. Разбои Зинтана во главе с Имадом Трабелси выдвинулись к международному аэропорту Триполи Архівавана 27 красавіка 2019. — сайт сообщества «За Каддафи и его народ»
  49. Власти Триполи объявили режим ЧП из-за боев в окрестностях города РІА Навіны, 02.09.2018
  50. В Ливии объявили о новом перемирии между вооруженными группировками — РИА Новости, 26 сентября 2018
  51. Число погибших в столкновениях в Триполи выросло до 115 человек Архівавана 24 верасня 2018. — РИА Новости, 23 сентября 2018
  52. В Дерне идут вооруженные столкновения Архівавана 5 кастрычніка 2018. — «За Каддафи и его народ», 01.10.18
  53. В Ливии силовые органы привели в готовность из-за боев у Триполи — РИА Новости, 18.09.2018
  54. Главарь «МВД» ПНС-2 Ашур возложил на зинтанцев Трабелси ответственность за столкновения в районе Андалус в Триполи Архівавана 27 красавіка 2019.За Каддафи и его народ, 2 октября 2018
  55. Больница университета Триполи получила пять тел, погибших в столкновениях в столице Архівавана 27 красавіка 2019. — За Каддафи и его народ, 23.10.2018
  56. Стрельба в здании «центральной безопасности» в Завия Дахмани Архівавана 27 красавіка 2019. — За Каддафи и его народ, 23.10.2018
  57. Нападение на офис компании по водоснабжению и канализации Архівавана 27 красавіка 2019. — За Каддафи и его народ, 13.10.2018
  58. В Ливии четыре человека погибли при нападении боевиков ИГ — РИА Новости, 29.10.2018
  59. В столице Ливии тринадцать человек погибли при вооруженных столкновениях
  60. ЛНА взяла под контроль город Себха на юге Ливии
  61. Ливийская армия отразила атаки террористов на юге страны
  62. Приезжавший к Шойгу ливийский маршал приказал наступать на Триполи // Лента. Ру, 4 апреля 2019
  63. Армия фельдмаршала Хафтара вступила в первые бои при атаке на Триполи // РБК
  64. Эксперт рассказал о новой войне в Ливии // Взгляд, 4 апреля 2019
  65. Declining security in Libya results in personnel relocation, agility emphasis (англ.). US Africom in Twitter (7 красавіка 2018).
  66. Армию Хафтара на юге Ливии атаковали боевики ИГ
  67. [2] Архівавана 4 мая 2019.
  68. СМИ: армия Хафтара готовится к наступлению на Сирт
  69. а б Ливийская армия обвинила Турцию во вторжении и пригрозила атаками на своей территории
  70. Tobruk MP claims terrorists from Turkey support Tripoli government against Haftar (англ.)(недаступная спасылка). Uprising Today (6 ліпеня 2019). — «There are also reports that the Popular Front for the Liberation of Libya, a pro-Jamahiriya resistance organisation led by Saif al-Islam al-Gaddafi, the son of Brotherly Leader Muammar al-Gaddafi who was overthrown and murdered in 2011, is supporting the Tobruk-based forces.»  Архівавана з першакрыніцы 6 ліпеня 2019. Праверана 6 ліпеня 2019.
  71. Rami Musa,. Airstrike kills 44 migrants in Libyan detention center (англ.). Associated Press (4 ліпеня 2019). Праверана 6 ліпеня 2019.
  72. Libyan migrants 'fired upon after fleeing air strikes' (англ.). BBC (4 ліпеня 2019). Праверана 6 ліпеня 2019.
  73. Более 40 человек погибли на свадьбе в результате атаки дрона Ливийской национальной армии(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 6 жніўня 2019. Праверана 6 жніўня 2019.
  74. В Ливии подорвался автомобиль ООН - трое погибших
  75. Ливийская армия Хафтара согласилась на перемирие на время Курбан-байрама
  76. Ливийская армия рассказала о нападении ополченцев на Мурзук Архівавана 1 верасня 2019.
  77. Саррадж заявил, что нападение на Триполи прервало создание конституции Архівавана 22 студзеня 2021.
  78. При авиаударе по Сирту в Ливии погибли 32 человека, сообщил источник
  79. Авиация США по наводке ПНС нанесла удар по мирным жителям Ливии Архівавана 22 верасня 2019.
  80. США сообщили об уничтожении 17 террористов в результате авиаудара в Ливии
  81. Армия Хафтара нанесла авиаудары по складам с боеприпасами в ливийском Сирте
  82. Связанные с ПНС террористы попытались захватить нефтяное месторождение на юге Ливии Архівавана 27 лістапада 2019.
  83. [3] Архівавана 5 снежня 2019.
  84. Хафтар дал войскам Сараджа три дня на уход из Триполи и Сирта
  85. Фельдмаршал Халифа Хафтар объявил всеобщую мобилизацию в Ливии для «изгнания иностранных сил» Архівавана 21 красавіка 2021.
  86. Армия Хафтара вошла в родной город Каддафи Сирт
  87. ПНС Ливии объявило о прекращении огня на западе страны
  88. У Хафтара утверждают, что правительственные силы нарушили перемирие в Ливии
  89. ПНС в ответ обвинило армию Хафтара в нарушении перемирия в Ливии
  90. Хафтар объявил о переходе власти в Ливии к армии
  91. "Благородный жест". Почему Хафтар отводит армию от Триполи // Radio Sputnik, 20 мая 2020
  92. Египет перебрасывает войска к границе с Ливией
  93. а б Саррадж объявил об уходе с поста главы Правительства национального согласия Ливии
  94. СМИ: стороны конфликта в Ливии достигли соглашения, документ будет подписан в течение дня
  95. Главой правительства Ливии стал Фаиз Сарадж, назначены трое вице-премьеров
  96. НАТО готовит второе вторжение в Ливию — для борьбы с ИГ Архівавана 22 ліпеня 2018.
  97. Участники конференции по Ливии встретятся с правительством нацединства
  98. Стороны конфликта в Ливии подписали соглашение о мирном урегулировании
  99. В МИД подтвердили встречу Хафтара и Сарраджа в Москве
  100. Подписать мирное соглашение по Ливии в Москве не удалось
  101. Участники конференции по Ливии согласовали текст итогового документа // Информационно-аналитический центр "МедиаНьюс", 19 января 2020
  102. В Берлине приняли окончательную версию резолюции саммита по Ливии – СМИ // ИА REGNUM, 19 января 2020
  103. Президент Египта объявил о новой инициативе по достижению мира в Ливии
  104. Глава ПНС Ливии заявил, что отказывается от намерения уйти в отставку
  105. Zaptia, Sami (2020-10-23). "Immediate and permanent ceasefire agreement throughout Libya signed in Geneva". Libya Herald. Архівавана з арыгінала 2020-10-23. Праверана 2020-10-23.
  106. Национальные выборы в Ливии намечены на 24 декабря 2021 года
  107. Лидеров переходного правительства Ливии избрали в Женеве
  108. Египет вторгся в Ливию
  109. Братские народы: ЛНА просит Египет о военном вмешательстве
  110. Парламент Египта разрешил президенту отправить войска в Ливию // Reformation, 21 июля 2020
  111. [4]
  112. Президент Турции сообщил об отправке военных в Ливию // Радио Sputnik, 5 января 2020
  113. Первые отряды турецкой армии прибыли в столицу Ливии Триполи Архівавана 21 лютага 2020. // 112.ua, 8 января 2020
  114. Обама санкционировал авиаудары по объектам ИГ в ливийском Сирте (руск.)
  115. Американские военные нанесли удары по боевикам ИГ в Ливии | РИА Новости (руск.)
  116. ТААС:США нанесли авиаудар по террористам в Ливии
  117. Egypt acts as middleman for Russia-Libya arms deal — Al-Monitor: the Pulse of the Middle East
  118. Libya: Getting Geneva Right | International Crisis Group
  119. Libya's Haftar pledges to take imminent control of Benghazi and Tripoli. Middle East Eye.
  120. Egypt prepared to take lead in ensuring stability in Libya. Libya Herald (28 жніўня 2014). Праверана September 10, 2014.
  121. Африканский экспресс Архівавана 4 мая 2021.

Спасылкі правіць