Корк (графства)
Корк (ірл.: Corcaigh, англ.: Cork) — традыцыйнае графства на поўдні Ірландыі. Уваходзіць у склад правінцыі Манстэр на тэрыторыі Рэспублікі Ірландыі. Адміністрацыйны цэнтр і найбуйнейшы горад — Корк. Насельніцтва 519 032 чалавек (2-е месца сярод графстваў; звесткі 2011 г.).
| Корк | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ірл.: Corcaigh, англ.: Cork | |||||
|
|||||
| Краіна |
 Ірландыя |
||||
| Статус | Графства | ||||
| Уваходзіць у | правінцыю Манстэр | ||||
| Адміністрацыйны цэнтр | Корк | ||||
| Насельніцтва (2011) | 519 032[1] | ||||
| Шчыльнасць | 69,0 чал./км² | ||||
| Плошча | 7 500 км² | ||||
 |
|||||
| Часавы пояс | UTC+0 | ||||
| Код ISO 3166-2 | IE-CO | ||||
| Код аўтам. нумароў | C (прапанаваны CK) | ||||
| Афіцыйны сайт | |||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Фізіка-геаграфічная характарыстыка правіць
Геаграфічнае становішча правіць
Графства Корк знаходзіцца на паўднёвым захадзе Ірландыі. Паўднёвая частка рэгіёна абмываецца водамі Атлантычнага акіяна, пры гэтым даўжыня берагавой лініі складае 640 км. Адгор'і невысокіх горных хрыбтоў перасякаюць Корк у паралельным кірунку, часткова дасягаючы прыбярэжнай тэрыторыі.
На захадзе праходзіць адміністрацыйная граніца з графствам Кэры, на поўначы з Лімерыкам, на ўсходзе з Уотэрфардам і Паўднёвым Тыперэры. Агульная плошча Корка — 7500 кв.км, гэта найбуйнейшае графства ў Ірландыі.
Асноўныя рэкі графства — Блэкуотэр, Філ, Бандан і Лі.
Клімат правіць
Вялікі ўплыў на тэрыторыю графства аказвае цёплае Паўночна-Атлантычнае цячэнне, якое з'яўляецца працягам Гальфстрыма. Мяккі клімат спрыяе некаторым відам міжземнаморскай расліннасці (пальма, фуксія і г.д.), якія можна сустрэць на захадзе Корка. Узімку надвор'е досыць вільготнае, частыя штармы і ўраганы, аднак тэмпература рэдка апускаецца ніжэй 4 °C. У летні перыяд сярэднія значэнні тэмпературы вагаюцца ў межах 20 °C.
Гісторыя правіць
У Сярэднявеччы графства Корк было часткай каралеўства Deas Mumhan (у англійскай транскрыпцыі — Дэсманд), якім кіравала дынастыя Мак-Карці Мор. Пасля нармандскага ўварвання пад уладай Мак-Карці засталася толькі заходняя частка Корка, а таксама тэрыторыя сучаснага графства Кэры; а поўнач і ўсход занялі прадстаўнікі дынастыі Фіцджэральдаў. Горад Корк, паводле Англійскай каралеўскай хартыі 1318 года, стаў сталіцай Дэсманда.
Улада Фіцджэральдаў была зрынута падчас паўстанняў 1569—1573 і 1579—1583 гадоў. Ваенныя дзеянні аказалі разбуральны ўплыў на гарады і паселішчы графства, а таксама на жыццё мясцовага насельніцтва. У выніку гэтага, многія землі Корка былі каланізаваны англійскімі перасяленцамі-плантатарамі.
У 1491 годзе Корк адыграў важную ролю ў англійскай вайне Пунсовай і Белай руж. На ўзбярэжжы графства высадзіўся прэтэндэнт на карону Перкін Ворбек і паспрабаваў завербаваць прыхільнікаў у змове супраць Генрыха VII. Мэр горада Корк і шэраг уплывовых грамадзян далучыліся да Ворбека, аднак, калі мяцеж праваліўся, усе змоўшчыкі былі схоплены і пакараны смерцю. У сувязі з гэтай гісторыяй, сталіца графства атрымала мянушку «Горад паўстанцаў», якая пазней стала ўжывацца да ўсёй Ірландыі. У 1601 годзе каля Кінсейла адбылася бітва паміж англійскімі войскамі і паўстанцамі, на дапамогу якім прыбыткі іспанскія войскі. Аднак, ірландцы пацярпелі паражэнне, следствам якога стала канчатковае ўсталяванне ўлады брытанскага манарха над тэрыторыяй графства.
У XIX стагоддзі Корк стаў цэнтрам феніяў з Ірландскага рэвалюцыйнага брацтва. Гэта былі дробнабуржуазныя рэвалюцыянеры-рэспубліканцы, якія перыядычна арганізоўвалі паўстанні і змовы. Падчас ірландскай вайны за незалежнасць, графства стала адным з ачагоў партызанскай дзейнасці. Акрамя таго, Корк сабраў тры брыгады, якія ўвайшлі ў склад Ірландскай рэспубліканскай арміі. У 1922—1923 гадах, калі разгарэлася грамадзянская вайна, большасць насельніцтва графства не падтрымала англа-ірландскі дагавор. З ліпеня па жнівень 1922 года амаль на ўсёй тэрыторыі Корка існавала рэспубліка Мунстэр, якая была знішчана войскамі Ірландскай свабоднай дзяржавы. Тым не менш, партызанскія дзеянні працягваліся да мая 1923 года.
Эканоміка правіць
Прамысловасць правіць
Большая частка прамысловых прадпрыемстваў сканцэнтравана вакол сталіцы — гарады Корк. У графстве размешчаны: Pfizer, GlaxoSmithKline, Johnson & Johnson, EMC, Apple, Siemens, Marriott, Avery Dennison, Centocor, McAfee, Motorola, VMware, CitCo, Blizzard Entertainment і Amazon. Корк адыгрывае важную ролю ў фармацэўтычнай прамысловасці, IT і вытворчасці электронікі. На востраве Відзі размешчаны буйны нафтаперапрацоўчы завод і нафтасховішча, а Кінсейл з'яўляецца першым пунктам у сетцы газаправодаў Ірландыі.
Фінансы правіць
6 сакавіка 2008 года было абвешчана пра тое, што ў Корку будзе створаны, так званы, Атлантычны квартал, які стане канкурэнтам Міжнароднаму цэнтру фінансавых паслуг у Дубліне. На рэалізацыю праекта вылучаны 1 млрд еўра. Таксама, у горадзе Корк ёсць некалькі бізнес-паркаў: Kork, Kilbarry, Carrigtwohill і Ringaskiddy.
Турызм правіць
Турызм, нароўні з прамысловасцю і фінансавымі арганізацыямі, з'яўляецца адным з найважнейшых сектараў эканомікі Корка. У рэгіёне досыць добра развіта інфраструктура абслугоўвання актыўных відаў спорту і адпачынку (трэкінг, парусны спорт, рыбалка, гольф і г.д.). Амаль ва ўсіх малых гарадках і пасёлках маюцца гасцініцы, кемпінгі і маладзёжныя інтэрнаты; сувенірныя крамы з традыцыйнымі ірландскімі таварамі: воўна ручной працы, вырабы з кельцкімі ўзорамі і г.д. А наяўнасць прыродных і культурных рэкрэацыйных рэсурсаў, якія валодаюць высокай атрактыўнасцю, робіць турызм у графстве вельмі папулярным.
Мова правіць
У Корку ёсць два раёны, дзе ірландская мова з'яўляецца асноўнай у паўсядзённым жыцці мясцовых жыхароў. Гэта паселішча Маскеры на поўначы графства і Каба-Айленд, востраў у заходняй частцы.
СМІ правіць
У Корку выходзіць некалькі друкаваных выданняў: The Irish Examine, Evening Echo, Carrigdhoun, Cork Weekly, The Corkman, Mallow Star, Douglas Post і Southern Star.
Сярод радыёстанцый дзейнічаюць Cork's 96FM, CRY 104.0FM, Red FM і Life FM.
Славутасці правіць
Асноўныя славутасці Корка можна падзяліць на прыродныя, галоўным чынам размешчаныя на ўзбярэжжы Атлантычнага акіяна і гісторыка-культурныя, рассяроджаныя па ўсёй тэрыторыі графства.
Сярод архітэктурных славутасцяў можна адзначыць замкі Дэсманд, Блэкрок і Бларні.
Зноскі
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Корк (графства)- Cork County Council
- Guide to County Cork for Tourism & Business
- Activities Events, West Cork Ireland
- West Cork Directory Архівавана 23 лістапада 2018.
- Map of Cork Архівавана 8 сакавіка 2006.
- People's Republic Of Cork
- Cork's local radio station, streaming live online
- Cork Guide Maps Entertainment History Geography Holiday Homes Архівавана 13 лютага 2006.
- westcork.com — guide to West Cork, includes Bantry guide Архівавана 8 жніўня 2018.
