Гуйка
Гу́йка[1] — рака ў Беларусі, у Мінскім і Маладзечанскім раёнах Мінскай вобласці, у басейне Нёмана.
| Гуйка | |
|---|---|
 | |
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 19 км |
| Басейн | 98 км² |
| Вадацёк | |
| Выток | |
| • Месцазнаходжанне | каля вёскі Шчадроўшчына |
| • Каардынаты | 54°09′30″ пн. ш. 27°23′24″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Рыбчанка |
| • Месцазнаходжанне | Радашковічы |
| • Каардынаты | 54°09′40″ пн. ш. 27°14′17″ у. д.HGЯO |
| Ухіл ракі | 0,33 м/км |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Рыбчанка → Ілія → Вілія → Нёман → Балтыйскае мора |
| Краіна | |
| Рэгіён | Мінская вобласць |
| Раёны | Маладзечанскі раён, Мінскі раён |
  выток  вусце |
|
 выток вусце |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Назва правіць
Рачная назва балцкага паходжання. Назва згадваецца ў 1549 годзе як «Гуя»: «Замокъ Радошковский… на рекахъ на Гуи а на Вязыни»[2].
У назве Гуя корань — фанетычны варыянт кораня ў назве нёманскай ракі Гаўя, а таксама аднайменнай ракі Gauja на латвійскім Задзвінні[3]. Той жа корань і ў назве нёманскай ракі Гавязна.
Ад індаеўрапейскага *gēu- / gū- «гнуць, крывіць». Ад яго таксама літоўскае gau-r-as «волас», gu-r-as «вяршыня пагорка», gu-g-a «пагорак; гузак; горб»[4].
Назва Гуя значыць «Звілістая (рака)».
Гідраграфія правіць
Даўжыня ракі 19 км, у тым ліку 3 км на тэрыторыі Маладзечанскага раёна[5]. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,33 м/км. Плошча вадазбору 98 км².
Пачынаецца каля вёскі Шчадроўшчына Мінскага раёна[5], за 2 км у напрамку на ўсход да вёскі Новы Двор[1]. Ад сутокаў Гуйкі з Вязынкай каля гарадскога пасёлка Радашковічы ўтвараецца рака Рыбчанка. Вадазбор на паўночна-заходніх схілах Мінскага ўзвышша, лясістасць 35 %, пад ворывам 45 % тэрыторыі. На працягу 4,8 км каналізаваная: ад вёскі Рагава на паўночны захад (2,6 км) і на паўднёвы ўсход (2,2 км).
Апроч як Гуйкай раку ў мінулым называлі Чорнай[6].
Каля ракі населеныя пункты Пухлякі, Новы Двор (Шаршунскі сельсавет), Збаравічы, Рагава.
Заўвагі правіць
- ↑ а б Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз.
- ↑ K. Būga. Rinktiniai raštai. Vilnius, 1961. C. 524.
- ↑ K. Būga. Rinktiniai raštai. Т. 3. Vilnius, 1961. C. 501, 510, 514, 544.
- ↑ J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 393—398.
- ↑ а б Общая характеристика речной сети Минской области (в разрезе районов) (руск.)
- ↑ Материалы по истории и географии Дисненского и Вилейского уездов Виленской губернии — С. 252.
Літаратура правіць
- Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
- Гуйка // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 144. — 522 с. — 10 000 экз.
- Hujka // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy (польск.). — Warszawa, 1882. — S. 205.
- Ліст карты N-35-67. Выданне 1981 г. (руск.)