Джордж Бідэль Эйры

Джордж Бідэль Эйры
Джордж Бідэль Эйры
	англ.: George Biddell Airy
Дата нараджэння	27 ліпеня 1801[…]
Месца нараджэння	Алнік[d], графства Нартумберленд[d], Вялікабрытанія;
Дата смерці	2 студзеня 1892[…] (90 гадоў)
Месца смерці	Грынвіч, Лонданскае графства, Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі;
Грамадзянства	Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі;
Род дзейнасці	матэматык, астраном, фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	астраномія
Месца працы	Кембрыджскі ўніверсітэт;
Альма-матар	Colchester Royal Grammar School[d]; Трыніці-каледж;
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства; Пруская акадэмія навук; Шведская каралеўская акадэмія навук; Баварская акадэмія навук; Пецярбургская акадэмія навук; Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук; Ірландская каралеўская акадэмія[d]; Расійская акадэмія навук; Нідэрландская каралеўская акадэмія навук; Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d]; Нацыянальная акадэмія навук ЗША;
Узнагароды і прэміі	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] медаль Коплі (1831) Каралеўскі медаль[d] (1845) прэмія імя Лаланда Парыжскай АН[d] (1834) медаль Альберта[d] (1876) Бэйкераўская лекцыя[d] (1840) Honorary Fellow of the Royal Society of Edinburgh[d] член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук[d]
	Творы у Вікікрыніцах
	Джордж Бідэль Эйры на Вікісховішчы

Сэр Джордж Бідэль Эйры (англ.: Sir George Biddell Airy; 27 ліпеня 1801, Алнік, Нартумберленд — 2 студзеня 1892) — англійскі матэматык і астраном.

БіяграфіяПравіць

Скончыў Кембрыджскі ўніверсітэт (1823) і да 1835 гады працаваў там жа, з 1826 года — прафесар матэматыкі, з 1828 года — прафесар астраноміі і дырэктар Кембрыджскай абсерваторыі.

У 1835—1881 гг. дырэктар Грынвіцкай абсерваторыі і Каралеўскі астраном.

У 1836 г. абраны членам Лонданскага каралеўскага таварыства, яго прэзідэнт у 1871—1873 гадах. Чатыры разы абіраўся прэзідэнтам Каралеўскага астранамічнага таварыства (у 1835—1837, 1849—1851, 1853—1855, 1863—1864).

Асноўныя працы ў галіне нябеснай механікі, практычнай астраноміі і оптыкі.

Выявіў з'яву астыгматызму чалавечага вока і распрацаваў цыліндра-канічныя лінзы для выпраўлення гэтага дэфекту зроку. У 1834 годзе ўпершыню распрацаваў тэорыю дыфракцыі святла ў аб'ектывах тэлескопаў. «Дыскам Эйры» называюць светлае кола ў цэнтры дыфракцыйнай карціны выявы зоркі. У 1836 годзе прапанаваў сучасную тэорыю вясёлкі.

Зноскі

↑ ^1,0 ^1,1 Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #116274646 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 MacTutor History of Mathematics archive Праверана 22 жніўня 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
↑ George Biddell Airy // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[_2de5ad04beb91c74-1] 1,0 ^1,1 Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #116274646 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_704ad487170a4d9c-2] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[_b3cc733bc8e1f161-3] 3,0 ^3,1 MacTutor History of Mathematics archive Праверана 22 жніўня 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>

[_c73f548abcb2cb0f-4] George Biddell Airy // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[1]

[2]

[3]

Джордж Бідэль Эйры
англ.: George Biddell Airy

Дата нараджэння	27 ліпеня 1801(1801-07-27)^[1]^[2]^[…]
Месца нараджэння	Алнік^[d], графства Нартумберленд^[d], Вялікабрытанія
Дата смерці	2 студзеня 1892(1892-01-02)^[1]^[3]^[…] (90 гадоў)
Месца смерці	Грынвіч, Лонданскае графства, Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі
Грамадзянства	Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі
Род дзейнасці	матэматык, астраном, фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	астраномія
Месца працы	Кембрыджскі ўніверсітэт
Альма-матар	Colchester Royal Grammar School^[d] Трыніці-каледж
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Пруская акадэмія навук Шведская каралеўская акадэмія навук Баварская акадэмія навук Пецярбургская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Ірландская каралеўская акадэмія^[d] Расійская акадэмія навук Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук Італіі^[d] Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды і прэміі	член Лонданскага каралеўскага таварыства^[d] медаль Коплі (1831) Каралеўскі медаль^[d] (1845) прэмія імя Лаланда Парыжскай АН^[d] (1834) медаль Альберта^[d] (1876) Бэйкераўская лекцыя^[d] (1840) Honorary Fellow of the Royal Society of Edinburgh^[d] член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук^[d]
Творы у Вікікрыніцах
Джордж Бідэль Эйры на Вікісховішчы