дз
| Кірылічны алфавіт | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| [[Выява:{{{Выява}}}|120px]] | |||||||
| Кірыліца | |||||||
| А | Б | В | Г | Ґ | Д | Ђ | |
| Ѓ | Е | (Ѐ) | Ё | Є | Ж | З | |
| Ѕ | И | (Ѝ) | І | Ї | Й | Ј | |
| К | Л | Љ | М | Н | Њ | О | |
| П | Р | С | Т | Ћ | Ќ | У | |
| Ў | Ф | Х | Ц | Ч | Џ | Ш | |
| Щ | Ъ | Ы | Ь | Э | Ю | Я | |
| Гістарычныя літары | |||||||
| (Ҁ) | (Ѹ) | Ѡ | (Ѿ) | (Ѻ) | Ѣ | Ꙗ | |
| Ѥ | Ꙉ | ІѢ | Ѧ | Ѫ | Ѩ | Ѭ | |
| Ѯ | Ѱ | Ѳ | Ѵ | (Ѷ) | Ын | Ꚉ | |
| Літары неславянскіх моў | |||||||
| Ӑ | Ӓ | Ә | Ӛ | Ӕ | Ғ | Ӷ | |
| Ҕ | Ӗ | Ҽ | Ҿ | Ӂ | Җ | Ӝ | |
| Ҙ | Ӟ | Ӡ | Ӥ | Ӣ | Ӏ | Ҋ | |
| Қ | Ҟ | Ҡ | Ӄ | Ҝ | Ԟ | Ӆ | |
| Ӎ | Ҥ | Ң | Ӊ | Ӈ | Ӧ | Ө | |
| Ӫ | Ҩ | Ҧ | Ҏ | Ҫ | Ҭ | Ӳ | |
| Ӱ | Ӯ | Ү | Ұ | Ҳ | Һ | Ҵ | |
| Ӵ | Ҷ | Ӌ | Ҹ | Ӹ | Ҍ | Ӭ | |
| Заўвага. Знакі у дужках не маюць статусу (самастойных) літар. | |||||||
дз — дыграф, які выкарыстоўваецца ў кірыліцы. Складаецца з двух асобных кірылічных літар д і з. Пазначае адзін гук — звонкі альвеольны афрыкат [d͡z]; перад /i, j/ пазначае палаталізаваны (памякчаны) [d͡zʲ]. Выкарыстоўваецца ў славянскіх (беларускай і ўкраінскай) і неславянскіх (абазінскай, адыгейскай, асецінскай, кабардзіна-чаркескай) мовах.
Мовы правіць
| Мова | МФА | Заўвагі |
|---|---|---|
| беларуская | /d͡z/ | дзве асобныя літары, адна фанема |
| украінская | /d͡z/ | дзве асобныя літары, адна фанема |
| абазінская | /d͡z/ | самастойная літара ДЗ, дз |
| адыгейская | /d͡z/ | самастойная літара ДЗ, дз |
| асецінская | /d͡z/ | самастойная літара ДЗ, дз |
| кабардзіна-чаркеская | /d͡z/ | самастойная літара ДЗ, дз |
Іншыя пазначэнні правіць
У кірылічных абецэдах гук [d͡z] таксама пазначаецца як:
- Ӡ — абхазская мова.
- Ѕ — македонская мова.
У некірылічных мовах:
- Ձ — армянская мова
- ძ — грузінская мова
- dz — мовы, якія карыстаюцца лацінкай.
Зноскі
Літаратура правіць
- Українська радянська енциклопедія : у 12 томах / за ред. М. Бажана. — 2-ге вид. — К.: Головна редакція УРЕ, 1974–1985.
- Півторак Г. П. Ч // Українська мова. Енциклопедія. — К.: Українська енциклопедія імя М. П. Бажана, 2000.
- Жовтобрюх М. А., Кулик Б. М. Курс сучасної української мови. Частина І. — Киïв: Радянська школа, 1965. — 424 с.
- Жовтобрюх М. А., Русанівський В. М., Скляренко В. Г. Історія української мови. Фонетика. — Киïв: Наукова думка, 1979. — 367 с.
- Press, Ian; Pugh, Stefan. Ukrainian: A Comprehensive Grammar (Routledge Comprehensive Grammars). — London, New York: Routledge, 1999. — 332 с. — ISBN 978-0415150309.
- Campbell, George L., King, Gareth. Compendium of the World's Languages. — 3rd edition. — London, New York: Routledge, 2012. — 1984 с. — ISBN 978-0415499699.