Дзеці Аліндаркі

«Дзеці Аліндаркі» — раман беларускага пісьменніка Альгерда Бахарэвіча, выдадзены ў 2014 годзе ў выдавецтве Галіяфы.

Дзеці Аліндаркі
Аўтар	Альгерд Бахарэвіч
Жанр	раман
Мова арыгінала	беларуская
Выдавецтва	Галіяфы
Выпуск	2014
Старонак	256
ISBN	978-985-7021-71-0
Папярэдняя	Ніякай літасьці Альгерду Б
Наступная	Белая муха, забойца мужчын

Перадгісторыя

Альгерд Бахарэвіч напачатку 2007 года пакінуў родную краіну, дзе, як ён згадвае, жыць было небяспечна і задушліва. А ў 2013 вярнуўся, дзякуючы каханню. У 2014 напісаў раман «Дзеці Аліндаркі».

Першым імпульсам да таго, каб узяцца за працу, стала нататка, як недзе ў невялікім райцэнтрыку чыноўніца ад адукацыі параіла бацькам тэрмінова звярнуцца да лагапеда, паколькі заўважыла моцны беларускі акцэнт у дзіцяці. Пісьменнік канстатаваў, што «заўсёды ведаў, адкуль уцёк і куды вярнуўся».

У працэсе напісання раман меў працоўную назву «Канцлягер Сонейка».

Назва

Назва кнігі адсылае да паэмы Францішка Багушэвіча «Кепска будзе», да яе галоўнага героя Аліндаркі. Метафара «Дзяцей Аліндаркі» ўзятая з эсэ Бахарэвіча «Бог ня роўна delete» (цыкл «Гамбурскі рахунак Бахарэвіча»). У эсэ Мацей Бурачок перадае спалоханаму Аліндарку дудку і той пачынае на ёй граць. Сам момант перадачы гэтай дудкі — ці то беларускай традыцыі — і з’яўляецца штуршком, які пераходзіць у раман. Але адрозніваецца сама свядомасьць рэцыпіентаў. Калі Аліндарка ў эсэ глядзіць на дудку неўразумела і паводзіць сябе з Бурачком пасіўна, то дзеці Аліндаркі — самі гаспадары свайго лёсу, актыўныя суб’екты дзеяння. І нават тыя казачныя прыгоды, у якія яны трапляюць, паўсталі ўласна з сітуацыі выбару, які здзяйсняецца імі самастойна.

Сюжэт

Беларускія нацыяналісты загуляліся ў Мову і Гісторыю. Яны не хочуць прымаць рэчаіснасці, у якой ніякай Мовы няма, а пануе адзін непахісны Язык. Больш за тое: валоданне Мовай лічыцца псіхічным і фізіялагічным адхіленнем — наступствамі пухліны пад языком, якую можна купіраваць у раннім дзяцінстве. У бацькоў, якія таемна вучаць малых размаўляць па-беларуску, спецыяльныя службы забіраюць дзяцей, высылаючы іх у папраўчыя піянерлагеры, дзе на дзяржаўныя гранты праводзіць свае эксперыменты доктар-самавук. Адзін з бацькоў выкрадае сына і дачку з папраўчага лагера і праз сваю нядбаласць пакідае адных у цёмным лесе. Далей мы бачым рэчаіснасць пераважна праз прызму карціны свету хлопчыка і дзяўчынкі, у якіх на вуснах перамяшаліся Мова ды Язык, а таксама тыя ідэалагемы, якія з дапамогай гэтых малаткоў забілі ў іх галовы дарослыя.

Кампазіцыя рамана сабраная вакол цэнтральнай лініі, у якасці якой Альгерд Бахарэвіч узяў кананічны сюжэт з казкі братоў Грым «Гензель і Грэтэль». Гэтая фабула выкарыстоўваецца для таго, каб зноў падняць тэму беларускай гістарычнай траўмы — экспансіі моўнага імперыялізму, суіснуе з карыкатурным афіцыйным патрыятызмам і іранічна апісаным нацыяналізмам.

Героі

• Лёся/Сіа — дзяўчынку ў рамане завуць спачатку Сіа, потым Лёся.
• Лёччык — брат Лёсі.
• Бацька дзяцей — бацьку ў рамане не завуць ніяк. Ён проста Бацька.
• Доктар

Пераклады

У 2018 годзе ў Францыі ў незалежным выдавецтве Le Ver à soie раман выйшаў у перакладзе на французскую мову. Гэта першы ў гісторыі раман, перакладзены на французскую непасрэдна з беларускай мовы. Перакладчыцай выступіла Алена Лапатнёва, рэдактаркай — Віржыні Шыманец, заснавальніца выдавецтва.

У 2020 годзе раман «Дзеці Аліндаркі» выйшаў у англійскім перакладзе (а таксама на скотс) у Вялікабрытаніі, у выдавецтве Scotland Street Press у перакладзе Джыма Дынглі і Петры Рэйд.

Узнагароды

• Лаўрэат прэміі «Кніга году—2015» у намінацыі «Проза».
• Трэцяе месца Літаратурнай прэміі імя Ежы Гедройца 2015 года.

Спасылкі

• Альгерд Бахарэвіч чытае ўрывак з кнігі «Дзеці Аліндаркі»
• Рэцэнзія Ціхана Чарнякевіча
• Рэцэнзія Марыі Мартысевіч
• Рэцэнзія Кацярыны Рускевіч Архівавана 9 жніўня 2019.
• Інтэрв’ю з Альгердам Бахарэвічам з нагоды выхаду кнігі «Дзеці Аліндаркі»