Дзітрыкі (Тарноўскі сельсавет)

Дзі́трыкі — вёска ў Тарноўскім сельсавеце Лідскага раёна Гродзенскай вобласці.

Вёска Дзітрыкі Краіна Беларусь Вобласць Гродзенская Раён Лідскі Сельсавет Тарноўскі Каардынаты 53°45′14″ пн. ш. 25°13′12″ у. д. Насельніцтва ▼111 чал. (2015) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1561 Паштовыя індэксы 231312 Аўтамабільны код 4 СААТА 4236852036 Дзітрыкі на карце Беларусі ±

Геаграфія

Вёска знаходзіцца за 20 км на поўдзень ад горада Ліда, на шашы Р11 Парачаны — Навагрудак.

Рэльеф раўнінны. На поўнач і захад мясцовасць забалочана, на ўсходзе праходзяць меліярацыйныя каналы, на паўднёвым захадзе знаходзіцца сажалка. З захаду цячэ Чарняўка (прыток Дзітвы), на поўначы рака Дзітва.

Гісторыя

Назва вёскі звязана з ракой Дзітва і мае, праўдападобна, старажытныя, балцкія карані.

Людзі жылі ў гэтай мясцовасці з глыбокай старажытнасці. На хутары Ерэмеевічы знойдзена каменная свідраваная сякера эпохі бронзы, а таксама крамянёвыя прылады працы. На супрацьлеглым беразе Дзітвы — у вёсцы Ольжава — знаходзіцца гарадзішча другой паловы І тыс. н.э. (мясцовая назва «Шведская гара»), рэшткі селішча. У вёсцы Любары — курганападобныя насыпы.

Вядомы з XVI стагоддзя. У 1567 годзе маёнтак шляхецкая ўласнасць у Лідскім павеце Віленскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага.

Паводле вопісу парафій Лідскага дэканата 1784 года Дзітрыкі належаць да Няцецкай парафіі, уласнасць Тубелевіча. У вопісе згадваецца малы стаў (сажалка) пані Барымоўскай пры фальварку Дзітрыкі і малы стаў Тубелевіча каля таго ж месца.

З 1795 года ў складзе Расійскай імперыі. У першай палове XIX стагоддзя маёнтак Дзітрыкі належаў Эдварду Макрэцкаму. У 1834 годзе колькасць душ мужчынскага насельніцтва ў маёнтку складала 61 (не лічачы ўласніка). Да 1866 года вёска належала да Голдаўскай воласці, у пачатку XX стагоддзя Дзітрыкі ў Тарноўскай воласці Лідскага павета. У вёсцы было 243 жыхары, 231 дзесяціна зямлі. Побач знаходзіўся маёнтак (двор) Макрэцкіх, 28 жыхароў, 300 дзесяцін зямлі. Каля маёнтка размяшчалася маляўнічая сажалка, сад.

У Першую сусветную вайну з верасня 1915 года да канца 1918 года акупаваны германскімі войскамі. Са студзеня 1919 года ў складзе БССР, у красавіку заняты польскімі войскамі. З ліпеня да верасня 1920 года вёска кантралявалася Чырвонай Арміяй, затым ізноў польскімі войскамі.

З 1921 года Дзітрыкі ў складзе Польшчы. Вёска Тарноўскай гміны Лідскага павета Навагрудскага ваяводства, паводле перапісу насельніцтва 1921 налічвала 36 жылых пабудоў, 211 жыхароў.

З 1939 года ў БССР. Пасля прыходу бальшавіцкай улады маёнтак разрабаваны, на месцы панскага дома заложаны будынак школы.

Насельніцтва

Дынаміка насельніцтва:

• 1996 год — 200 жыхароў, 83 падвор’і
• 2004 год — 191 чал., 77 двароў
• 2012 год — 132 жыхары, 64 гаспадаркі
• 2015 год — 111 жыхароў, 56 гаспадарак

Гаспадарка

У вёсцы знаходзяцца аб’екты сельскагаспадарчага прадпрыемства «Мажэйкава», размяшчаецца Фалькавіцкае лясніцтва.

Вядомыя асобы

• Караль Карыцкі (1702), доктар філасофіі, педагог, пісьменнік
• Міхал Карыцкі (1714), доктар філасофіі, паэт, педагог
• Адам Макрэцкі (1856), генерал, ваенны дзеяч
• Стэфан Макрэцкі (1862), генерал, ваенны і палітычны дзеяч Сярэдняй Літвы
• Зыгмунт Макрэцкі (1865), вучоны-біёлаг

Літаратура

• Гарады і вёскі Беларусі: энцыклапедыя. Т. 9. Гродзенская вобласць. Кн. 2 / рэдкал.: У. Андрыевіч (гал. рэд.) і інш.; Нацыянальная акадэмія навук Беларусі; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры; Выдавецтва «Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі». — Мінск: БелЭн, 2016. — 848 с.: іл. ISBN 978-985-11-0908-7
• Памяць: Ліда. Лідскі р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і р-наў Беларусі / Рэдкал. В. Баранаў і інш. — Мн.: Беларусь, 2004. — 566 с., іл. ISBN 985-01-0522-4