Дуброўка серабрыстая
Дуброўка серабрыстая[3] (Potentilla argentea) — шматгадовая травяністая расліна; від роду Дуброўка (Potentilla) сямейства Ружавыя (Rosaceae).
| Дуброўка серабрыстая | |||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||||
|
Potentilla argentea L., 1821 | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Ужываецца ў медыцыне.
Назва правіць
Дуброўка серабрыстая, гарлянка, гарлянка белая, дуброўка, дуброўка-срэбнік, сярэбнік[4][5][6], жабнік[7], гартанная трава[4].
Апісанне правіць
Карэнішча магутнае, клубнепадобнае, дравяністае, апранутае бурымі рэшткамі прылісткаў.
Сцёблы дугападобна прыўздымаюцца, часцей слабаватыя, стройныя, 10—30 см вышынёй, добра пакрытыя лісцем, апранутыя, гэтак жа як чарашкі і кветаложу, белым або сіваваты лямцом з прымешкай рэдкіх простых валасінак.
Суквецце друзлае, шчыткападобна-венікавае, шматкветкавае, растапыранае; кветкі часцей на караткаватых кветаножках, небуйныя, 10—12 мм у дыяметры; кубачак нягуста шаравата-зелянява-лямцавы, з прымешкай доўгіх валасінак.
Арэал і біялогія правіць
Лапчатка серабрыстая распаўсюджаная ў Еўропе (Данія, Фінляндыя, Нарвегія, Швецыя, Вялікабрытанія, Аўстрыя, Бельгія, Чэхія, Германія, Венгрыя, Нідэрланды, Польшча, Славакія, Швейцарыя, Албанія, Боснія і Герцагавіна, Балгарыя, Харватыя, Югаславія, Грэцыя, Італія, у тым ліку Сардзінія, Паўночная Македонія, Славенія, Румынія, Францыя, у тым ліку Корсіка, Іспанія), у некаторых раёнах Паўднёва-Заходняй Азіі (Афганістан, Іран, Турцыя), у Манголіі, Кітаі. Яе даволі часта можна сустрэць у Цэнтральнай Еўропе, еўрапейскай часткі Расіі, у Беларусі, краінах Прыбалтыкі, Малдавіі, на Украіне, Каўказе (Арменія, Азербайджан, Грузія), у Заходняй (Алтай, Горна-Алтайская Рэспубліка, Курганская, Новасібірская, Омская, Цюменская вобласці)) і Усходняй Сібіры (Іркуцкая, Кемераўская, Томская вобласці, Краснаярскі край), у Сярэдняй Азіі (Казахстан, Кіргізія)[8].
Расце ўздоўж дарог, чыгуначных ліній, жвірных кар'ераў і па краях скал, на мурожных і лясных лугах, пашах, разрэджаных хваёвых і змешаных лясах, палях, пакладах. Аддае перавагу сухім або ўмерана вільготным, пясчаным і галечным рудэральным глебам. Пазбягае вапнавых глеб.
Хімічны склад правіць
Карэнішчы ўтрымоўваюць дубільныя рэчывы, арганічныя кіслоты, эфірны алей, трыцэрпеноіды, фенолы, фенолкарбонавыя кіслоты, ліпіды.
У лісці знойдзеныя фенолы, фенолкарбонавыя кіслоты, дубільныя рэчывы, флаваноіды.
Ужыванне правіць
Медыцына правіць
Карэнішча, траву і лісце выкарыстоўваюць у лячэбных мэтах. Расліна валодае супрацьзапаленчымі, звязальнымі, агульнаўмацавальнымі і бактэрыцыднымі ўласцівасцямі. Адвар, настойку карэнішчаў ужываюць пры паносах, энтэрытах, энтэракалітах, дызентэрыі, язвавых калітах з крывацёкам з кішачніка, гастрытах, язвавай хваробы страўніка і дванаццаціперснай кішкі, як жоўцегонны сродак пры жаўтусе, халецыстытах, халангітах, вострых і хранічных гепатытах, цырозу печані, пры падагры, рэўматызме, язвавым каліце. Настой каранёў — пры нефрыце. У дэрматалогіі ўнутр прызначаюць пры васкулітах, вонкава — пры экзэме, нейрадэрміце, расколінах скуры верхніх і ніжніх канечнасцей і слізістых абалонак. У выглядзе аплікацый адвар дуброўкі прызначаюць таксама пры гемароі і патлівасці ног. Парашок карэнішчаў выкарыстоўваюць пры лячэнні ран, апёкаў, мокнучых ранах, пры вонкавых крывацёках.
У народнай медыцыне адвар дуброўкі серабрыстай выкарыстоўваюць, акрамя таго, пры сухотах лёгкіх, эмфізэме, малакроўі, ахіліі страўніка.
Іншае правіць
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 104. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ а б Анненков Н. Ботанический словарь, Спб, 1878
- ↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927
- ↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
- ↑ Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927
- ↑ Potentilla argentea L. Архівавана 20 студзеня 2009. (англ.)
Літаратура правіць
- Траццякоў Д. І. Дуброўка // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 231.
- Лекарственные растения и и их применение. Изд. 5-5, перераб. и доп. «Наука и техника». — Мн., 1974. — 592 с. с ил. (АН БССР. Ин-т эксперим. ботаники им. В. Ф. Купревича)
- Юзепчук С. В. Род 739. Лапчатка — Potentilla // Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор акад. В. Л. Комаров; Редакторы тома Б. К. Шишкин и С. В. Юзепчук. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1941. — Т. X. — С. 145—146. — 673 с. — 5000 экз.
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 744. Potentilla argentea L. — Лапчатка серебристая // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 380. — ISBN 9-87317-128-9
- Jelitto/Schacht/Simon: Die Freilandschmuckstauden, S. 744, Verlag Eugen Ulmer & Co., 5. Auflage 2002, ISBN 3-8001-3265-6
- Лавренов В. К., Лавренова Г. В. Современная энциклопедия лекарственных растений. — М.: ЗАО «ОЛМА Медиа Групп», 2009. — С. 127—128. — 272 с. — ISBN 978-5-373-02547-8
Спасылкі правіць
- Лапчатка серебристая — Potentilla argentea: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)