Сефевіды
Сефеві́ды (перс.: صفویان — Safaviyân; азерб.: Səfəvilər, صفویلر; асм. دولت صفویه — Devlet-i Safeviyye, груз. სეფიანთა დინასტია, курд.: سەفەوییەکان,Sefewî, араб. الصفويين, туркм.: Sefewiler, арм.: Սեֆեւյան) — іранская[1] шахская дынастыя, якая кіравала з пачатку XIV стагоддзя раёнам Ардэбіля Іранскай правінцыі Азербайджан, а з 1502 па 1722 гг. усім Іранам[2][3][4][5][6].
Заснавальнікам дынастыі быў Ісмаіл I (1501—1524 гг.), нашчадак заснавальніка ордэна Сефевіе, родам з Ардэбіля ў Іранскім Азербайджане. Пасля перамогі над Алванд-ханам, кіраўніком цюркскай дзяржавы Ак-Каюнлу, пад Шарурам (у Нахічэвані), Ісмаіл з трыўмфам ўвайшоў у Тэбрыз, дзе ў ліпені 1501 года абвясціў сябе шахам Азербайджана[7][8]. Пазней Ісмаіл падпарадкаваў сабе ўвесь Іран і ў маі 1502 года каранаваў сябе шахам Ірана. Створаная дзяржава часцей за ўсё называлася даўлет-э кызылбаш (Кызылбашская дзяржава) [9][10]. Сталіцай Сефевідскай дзяржавы стаў горад Тэбрыз; пазней сталіца была перанесена ў Казвін, а адтуль — у Ісфахан.
Сефевіды называлі сябе сасанідскім тытулам «шахіншах» (цар цароў). На першы план яны высунулі, аднак, не нацыянальны прынцып, а шыізм, абвясціўшы яго дзяржаўнай рэлігіяй. Менавіта ў эпоху Сефевідаў шыізм зацвярджаецца ў якасці пануючай плыні ў Іране.
Зноскі
- ↑ «Ṣafavid, (1502—1736), Iranian dynasty…» — "Сефевіды (1502—1736) — Іранская дынастыя Энцыклапедыя Брытаніка «Сефевіды»
- ↑ Encyclop?dia Iranica: Safavid Dynasty(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 21 студзеня 2012. Праверана 15 жніўня 2014.
- ↑ Сефевіды (ВСЭ, цытаты)
- ↑ Глава XXII. Дзяржава Сефевідаў
- ↑ Военная литература. Общая история. Краткая компилятивная история стран мира
- ↑ О роли халифе при Сефевидах
- ↑ Richard Tapper. «Shahsevan in Safavid Persia», Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 37, No. 3, 1974, p. 324.
- ↑ Encyclopaedia Britannica. Ṣafavid Dynasty.
- ↑ История Востока. — Восточная Литература, 2000. — Т. III. — С. 100.
Заснаванае Ісмаілам I Сефевідам (1502—1524) дзяржава часцей за ўсё і называлася даўлет-э кызылбаш, г.зн. Кызылбашская дзяржава.
- ↑ История Ирана с древнейших времён до конца 18 в. аўтар = Н.В.Пигулевская. — Л., 1958. — С. 255.
Літаратура правіць
- Сефеві́ды // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 358. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
- Сефевідаў дзяржава // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 357—358. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сефевіды
