Вікіпедыя

Ордэн «За асабістую мужнасць» (Беларусь)

дзяржаўная ўзнагарода Рэспублікі Беларусь
(Пасля перасылкі з За асабістую мужнасць, Беларусь)

О́рдэн «За асабі́стую му́жнасць» — дзяржаўная ўзнагарода Рэспублікі Беларусь. Уручаецца за праяўленую выключную адвагу і асабістую храбрасць, подзвігі, здзейсненыя ў экстрэмальных абставінах. Адзіны беларускі ордэн у форме крыжа[2].

Ордэн «За асабістую мужнасць»
Выява ордэнскай планкі Апісанне ўзнагароды
Краіна  Беларусь
Тып ордэн
Каму ўручаецца усім грамадзянам Рэспублікі Беларусь
Кім уручаецца Прэзідэнтам Беларусі
Падставы ўзнагароджання гл. раздзел статут
Дата заснавання 2 чэрвеня 1997
Статус уручаецца
Статыстыка ўзнагароджанняў
Першае 8 кастрычніка 1997
Колькасць 73[1] (2022)
Характарыстыкі
Матэрыял серабро
Памеры 45×45 мм
Чарговасць узнагарод
Старэйшая ордэн «За службу Радзіме»
Малодшая ордэн Дружбы народаў
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Ордэн «За асабістую мужнасць».

Гісторыя правіць

Ордэн уведзены ў сістэму дзяржаўных узнагарод указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь «Аб унясенні змен і дапаўненняў у закон Рэспублікі Беларусь „Аб дзяржаўных узнагародах Рэспублікі Беларусь“» 2 чэрвеня 1997 года[3]. Часам памылковай датай заснавання называецца пастанова Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь № 3726-XII ад 13 красавіка 1995 года[1].

Хаця ордэн заснаваны па аналогіі з аднайменнай савецкай узнагародай, яго дызайн карэнным чынам адрозніваецца ад савецкага[1].

Першым кавалерам ордэна стаў 8 кастрычніка 1997 года майстар-выратавальнік пажарнай часткі Барысава малодшы сяржант Аляксандр Хоміч «за мужнасць і рашучыя дзеянні ў час ліквідацыі пажару на Барысаўскім чыгуначным вузле»[1].

Апісанне ўзнагароды зацверджана ўказамі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 6 верасня 1999 года і 8 красавіка 2005 года[4], а яе палажэнне замацавана законам Рэспублікі Беларусь ад 18 мая 2004 года № 288-З «Аб дзяржаўных узнагародах Рэспублікі Беларусь»[5].

У 2008 годзе адбылося самае масавае ўзнагароджанне ордэнам, калі ім былі ганараваны 15 членаў экіпажа самалёта Іл-76 авіякампаніі «ТрансАвіяЭкспарт», збітага 23 сакавіка 2007 года ў Самалі.

 
Аверс ордэна

Узнагароджанні адбываліся таксама і за спартыўныя дасягненні. Напрыклад, у 2018 годзе за залаты медаль на зімовых Алімпійскіх гульнях у Пхёнчхане ордэнам «За асабістую мужнасць» узнагародзілі спартсменаў нацыянальнай зборнай Беларусі па біятлоне[1].

Статут правіць

Ордэнам «За асабістую мужнасць» узнагароджваюцца грамадзяне:

  • за выключную адвагу і асабістую храбрасць, праяўленыя пры выкананні ваеннага абавязку, грамадзянскіх або службовых абавязкаў;
  • за самаадданыя ўчынкі, здзейсненыя ў экстрэмальных абставінах;
  • за мужнасць, праяўленую пры абароне дзяржаўнай граніцы;
  • за мужнасць, праяўленую пры ахове грамадскага парадку;
  • за смелыя і рашучыя дзеянні ў абставінах, звязаных з рызыкай для жыцця.

Ордэн «За асабістую мужнасць» носіцца на левым баку грудзей і пры пры наяўнасці іншых ордэнаў размяшчаецца пасля ордэна «За службу Радзіме».

Апісанне правіць

Ордэн уяўляе сабой пазалочаны Георгіеўскі крыж размахам 45 мм на фоне пазалочанай чатырохграннай плоскасці, канцы якога пакрыты цёмна-чырвонай эмаллю. Паміж канцамі крыжа выступаюць чатыры рабрыстыя пазалочаныя прамяні, якія ўтвараюць квадрат з бокам 30 мм, на кожным з якіх размешчаны па два тонкія злучаныя промні. У цэнтры крыжа змешчаны медальён дыяметрам 22 мм, пакрыты белай эмаллю, з надпісам «За асабістую мужнасць» і выявай лаўровых галін. У цэнтры круга — залацістая пяціканцовая зорачка на цёмна-чырвоным фоне. Круг накладзены на пазалочаны сярэдневяковы меч[6].

 
На беларускай паштовай марцы 2008 года

Адваротны бок мае гладкую паверхню, у цэнтры знаходзіцца парадкавы нумар. Ордэн вырабляецца з срэбра з залачэннем[6][7] на Гомельскім вытворчым аб’яднанні «Крышталь».

Ордэн пры дапамозе вушка і кольца мацуецца да пяцівугольнай калодкі, абцягнутай муаравай стужкай залацістага колеру шырынёй 24 мм з падоўжнай бардовай палоскай шырынёй 6 мм пасярэдзіне. Па краях стужка мае па адной падоўжнай палосцы: з левага боку — белай, з правага — бардовай, шырынёй 2 мм[6][7].

Статыстыка ўзнагароджанняў ордэнам «За асабістую мужнасць» паводле гадоў

Зноскі

  1. ↑ а б в г д Олег Усачев.. История современных белорусских наград (руск.). СБ. Беларусь сегодня (22 мая 2021). Праверана 29 кастрычніка 2021.
  2. ↑ Ордена Беларуси // spec-by.ucoz.ru, 25 снежня 2010 (руск.)
  3. ↑ Величко 2015, с. 20.
  4. ↑ Указ Президента Республики Беларусь от 6 сентября 1999 г. №516 «Об утверждении описания орденов, медалей и нагрудных знаков к почетным званиям Республики Беларусь». Архівавана з першакрыніцы 29 кастрычніка 2021.
  5. ↑ Закон Республики Беларусь от 18 мая 2004 г. №288-З «О государственных наградах Республики Беларусь». Архівавана з першакрыніцы 29 кастрычніка 2021.
  6. ↑ а б в Величко 2015, с. 37.
  7. ↑ а б Указ Президента Республики Беларусь от 25 мая 2017 г. № 184 «Об изменении указов Президента Республики Беларусь» (руск.). Архівавана з першакрыніцы 3 ліпеня 2020.

Літаратура правіць

  • Величко А. М. Фалеристика Беларуси / А. М. Величко. — Мн.: Беларусь, 2015. — С. 37. — 236, [3] с. : ил., цв. ил. с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-01-1119-7.
  • Ісаева І. К. Узнагароды Рэспублікі Беларусь / уклад. І. К. Ісаева. — Мн.: Беларусь, 2004. — С. 8–9,54–55. — 94, [2] с. с. — 2 000 экз. — ISBN 985-01-0531-3.
  Ордэн «За асабістую мужнасць» (Беларусь) на Вікісховішчы

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ордэн_«За_асабістую_мужнасць»_(Беларусь)&oldid=4388206"