Зорныя суткі

Зорныя суткі — перыяд кручэння якога-небудзь нябеснага цела вакол уласнай восі ў інерцыяльнай сістэме адліку, за якую звычайна прымаецца сістэма адліку, звязаная з аддаленымі зоркамі. Для Зямлі гэта час, за які Зямля здзяйсняе адзін абарот вакол сваёй восі адносна далёкіх зорак.

Чаму зорныя суткі не адпавядаюць сонечным. 1-2 — зорныя суткі, 1-3 — сонечныя.

На 2000-ы год зорныя суткі на Зямлі роўныя 23^г56^хв4,090530833^сек = 86164,090530833 с.

Зорныя суткі дзеляцца на зорныя гадзіны, хвіліны і секунды. Зорныя суткі на 3 хв 56 с. карацейшыя за сярэднія сонечныя суткі, зорная гадзіна карацейшая за агульнапрынятую на 9.86 с. Як адзінка часу ўжываецца ў рэдкіх выпадках для арганізацыі астранамічных назіранняў.

Гадзінны вугал пункта веснавога раўнадзенства роўны нулю ў момант яго верхняй кульмінацыі. Поўны абарот пункта веснавога раўнадзенства, як і любога іншага пункта нябеснай сферы (так званыя зорныя суткі, ці «24 гадзіны зорнага часу») адбываецца за 23 гадзіны 56 хвілін 04 секунд сярэдняга сонечнага часу. У годзе ўтрымліваецца колькасць зорных сутак роўна на адзінку больш, чым сярэдніх сонечных. Працягласць зорных сутак крыху мяняецца з прычыны нутацыі і руху полюсаў (гайдання Зямлі адносна восі яе кручэння), а таксама з-за нераўнамернасці кручэння Зямлі вакол восі. Гэтыя змены складаюць менш за 0.001 с.

Можна вызначыць дробныя перыяды зорных сутак:

1. Зорная гадзіна — адзінка часу, ужывальная ў астраноміі і роўная 1/24 ад зорных сутак. За зорную гадзіну Зямля паварочваецца на 15° адносна далёкіх зорак, прымальных за інерцыяльную сістэму адліку. На 2000 год зорная гадзіна адпавядае 0^г59^хв50,1704387847^сек.
2. Зорная хвіліна — адзінка часу, ужывальная ў астраноміі і роўная 1/60 ад зорнай гадзіны. За зорную хвіліну Зямля паварочваецца на 15′ адносна далёкіх зорак, прымальных за інерцыяльную сістэму адліку. На 2000 год зорная хвіліна адпавядае 0^г0^хв59,8361739797451^сек.
3. Зорная секунда — адзінка часу, ужывальная ў астраноміі і роўная 1/60 ад зорнай хвіліны. За зорную хвіліну Зямля паварочваецца на 15″ адносна далёкіх зорак, прымальных за інерцыяльную сістэму адліку. На 2000 год зорная секунда адпавядае 0^г0^хв0,9972695663290856^сек.

Вуглавая хуткасць кручэння Зямлі

Улічваючы, што Зямля адносна далёкіх зорак, прымальных за інерцыяльную сістэму адліку, здзяйсняе поўны абарот за зорныя, а не за сонечныя суткі, дзеля вылічэння вуглавой хуткасці кручэння Зямлі належыць браць менавіта гэтую велічыню:

$\omega ={\frac {2\pi }{T}}\approx 7,2921158553\cdot 10^{-5}$с⁻¹

Ведаць вуглавую хуткасць кручэння Зямлі патрэбна для разліку сіл інерцыі (цэнтрабежнай, Карыёліса), што патрабуецца для рашэння задач гідралогіі, метэаралогіі, балістыкі, а таксама касманаўтыкі. Прымаючы перыяд кручэння зямлі за 86400 секунд, мы зробім памылку у 0,3 %, што можа стаць вырашальным падчас вядзення артылерыйскай стральбы і тым болей для разліку руху касмічных апаратаў.

Гл. таксама

• Зорны час
• Суткі
• Сонечныя суткі
• Сідэрычны перыяд
• Сінадычны перыяд
• Перыяд кручэння