Вікіпедыя

Камп’ютарная гульня

камп’ютарная праграма, якая служыць для арганізацыі гульнявога працэсу

Камп’ютарная гульня ці відэагульня (англ.: Video game) — камп’ютарная праграма, якая служыць для арганізацыі гульнявога працэсу, сувязі з партнёрамі па гульні, ці сама выступае ў якасці партнёра. Існуюць спробы вылучыць камп’ютарныя гульні як асобную вобласць мастацтва, нараўне з тэатрам, кіно і т. п.[1] Спецыяльныя распрацаваныя гульні дазваляюць выкарыстоўваць гульцоў у навукова-даследчых работах [2]. Па некаторым камп’ютарным гульням праводзяцца аматарскія і прафесійныя спаборніцтвы — такога роду спаборніцтвы называюцца кіберспортам. Камп’ютарныя гульні часта ствараюцца на аснове фільмаў і кніг, і наадварот.

Гульнявы аўтамат «Ms Pacman and Galaga»

ГісторыяПравіць

Асноўны артыкул: Гісторыя камп’ютарных гульняў

ЗараджэннеПравіць

Першыя прымітыўныя камп’ютарныя гульні былі распрацаваны ў 1950-х і 1960-х гадах. Яны працавалі на такіх платформах, як універсітэцкія мэйнфрэймы і камп’ютары EDSAC. Самай першай камп’ютарнай гульнёй стаў сімулятар ракеты, створаны ў 1942 годзе Томасам Голдсмітам Малодшым (англ.: Thomas T. Goldsmith Jr.) і Істлам Рэям Мэнам (англ.: Estle Ray Mann). Запыт на выдачу патэнта быў пададзены 25 студзеня 1947 года, а 14 снежня 1948 года ён атрымаў нумар 2455922.

Пазней, у 1952 годзе, з’явілася праграма «OXO», якая імітуе гульню «крыжыкі-нулікі», створаная А. С. Дугласам як частка яго доктарскай дысертацыі ў Кембрыджскім універсітэце. Гульня працавала на вялікім універсітэцкім камп’ютары, вядомым як EDSAC (англ.: Electronic Delay Storage Automatic Calculator).

У 1958 годзе Уільям Хігінботам, які дапамагаў будаваць першую ядзерную бомбу ў Брукхэйвенскай нацыянальнай лабараторыі (Аптан, Нью-Ёрк), для забавы наведвальнікаў стварыў «Tennis for Two» («Тэніс для дваіх»).

У 1962 годзе Стыў Расэл напісаў гульню Spacewar! «Касмічная вайна і Вялікая Прыгода Джона» (англ.: Spacewar and John's Great Adventure). Гульня працавала на мінікамп’ютары PDP-1 і хутка распаўсюдзілася па ўсім універсітэтам краіны.

У 1968 годзе Ральф Баер, які пазней стаў вядомы як «Кароль Відэагульні», запытаў патэнт на раннюю версію гульнявой кансолі «Television Gaming and Training Apparatus». У 1967 годзе ў Байер стварыў пінг-понг гульню, падобную на «Тэніс для дваіх». Разам з «Magnavox» ён працаваў над стварэннем першай кансолі, названай «Magnavox Odyssey» у 1972 годзе. Распрацоўка гульнявых аўтаматаў у 1970-х гадах прывяла да так званага «Залатога веку аркад». Адна з самых вядомых гульняў таго часу — «Pong».

КласіфікацыяПравіць

Асноўны артыкул: Класіфікацыя камп’ютарных гульняў

Камп’ютарныя гульні могуць быць класіфікаваны па некалькіх прыкметах:

  • Жанр: гульня можа належаць як да аднаго, так і да некалькіх жанраў, а ва ўнікальных выпадках — адкрываць новы або быць па-за ўсялякіх жанраў;
  • Колькасць гульцоў і спосаб іх узаемадзеяння: гульня можа быць аднакарыстальніцкай — разлічанай на гульню аднаго чалавека, або шматкарыстальніцкай — разлічанай на адначасовую гульню некалькіх чалавек, а таксама весціся на адным камп’ютары, праз інтэрнэт, электронную пошту, або масава;
  • Візуальнае прадстаўленне: гульня можа як выкарыстоўваць графічныя сродкі афармлення, так і наадварот, быць тэкставай. Гульня таксама можа быць двухмернай або трохмернай. Ёсць і гукавыя гульні — у іх замест візуальнага прадстаўлення выкарыстоўваюцца гукі.
  • Платформа: гульня можа належаць як да адной платформы, так і быць мульціплатформеннай.

Класіфікацыя па жанрахПравіць

Жанр вызначаецца мэтай гульні. Вылучаюця[3] наступныя жанры:

  • Экшэн (ад па-англійску. Action/Дзеянне) — гульні, якія складаюцца ў асноўным з баявых сцэн, боек і перастрэлак. Аналагічны жанр у кіно — баявік. Экшэн падпадзяляецца на шутар (ад англ. Shoot/Страляць) дзе трэба ў асноўным страляць (прыклад: серыя гульняў Call Of Duty), файтинг (ад англ. Fight/Барацьба) дзе трэба ў асноўным біцца ў блізкім бою (часцяком — адзін на адзін. Прыклад: Mortal Combat), і аркады дзе трэба ў асноўным скакаць і ўворачиваться, а таксама нядаўна з’явіўся жанр Сурвайвал Хорар (ад англ. Survival/Выжыванне і Horror/Жах), адмысловы жанр дзе мэта гульца, як зразумела з назвы, выжыць ва ўмовах пастаяннага страху і жаху (Прыклады: Серыя Гульняў Silent Hill, а таксама Dead Space)
  • Прыгоды (яны ж адвенчуры, ад па-англійску. Adventure/Прыгода) — гульні, якія валодаюць паўнавартасным літаратурным сюжэтам, і гулец у працэсе гульні сам раскрывае ўсе перыпетыі гэтага сюжэта;
  • Стратэгія — гульні, у якіх трэба будаваць свае гарады, весці бізнес, кіраваць велізарнай арміяй і г. д. Гульнявы ​​працэс можа ісці як у рэальным часе (RTS — real time strategy), так і ў пакрокавым (TBS — turn based strategy).
  • Сімулятары — гульні, цалкам імітуюць якую-небудзь вобласць рэальным жыцці, напрыклад, імітацыя кіравання гоначным аўтамабілем ці самалётам;
  • Галаваломкі — гульні, цалкам ці больш чым напалову складаюцца з рашэння розных лагічных задач накшталт збору кубіка Рубіка;
  • Забавы — гульні, у асноўным разлічаныя на дзяцей, дзе псіхалагічны ўражанне ад адбываецца на экране карцінкі значна важней самога працэсу гульні — напрыклад, лопание бурбалак;
  • Адукацыйныя — гульні, якія ўключаюць у сябе элементы навучальных праграм, якія падаюцца праз сам гульнявы ​​працэс і, дзякуючы павышэнню цікавасці да іх у сувязі з незвычайным антуражам, пасля, добра запамінаюцца.
  • РПГ(ад па-англійску. RPG — Role Playing Game/Ролевая Гульня) — жанр гульняў, адметнай асаблівасцю якіх з’яўляецца наяўнасць у персанажаў вызначаных навыкаў і характарыстык, якія пасля можна паляпшаць ці нават набываць новыя, папярэдне выканаўшы якія небудзь дзеянні (напрыклад атрымаць новы ўзровень, т.зв. «прапампоўка»). Таксама ў гульнях дадзенага жанру часцяком існуе сістэма інвентара, то ёсць у працэсе праходжання гулец можа знаходзіць/ набываць новыя віды зброі, даспехаў, дапаможных сродкаў і да т.п. RPG можа быць розных жанраў: ад стратэгій (Прыклад: SpellForce), да экшэн (Прыклад: Серыя гульняў Mass Effect)

Жанравая класіфікацыя камп’ютарных гульняў прадугледжвае ўвядзенне некалькіх дадатковых падстаў:

  • Дынаміка — гульнявы ​​працэс можа адбывацца ва ўмовах «рэальнага часу», або пакрокава;
  • Перспектыва — гульня можа весціся як ад першага, так і ад трэцяй асобы.


Класіфікацыя па колькасці гульцоў і спосабу іх узаемадзеянняПравіць

Класіфікацыя па тэматыцыПравіць

Класіфікацыя па платформахПравіць

Таксама па колькасці платформаў, на якія партавана гульня:

  • Мультыплатформенныя/шматплатформенныя гульні (якія выйшлі на двух і больш платформах).
  • Аднаплатформенныя гульні (якія выйшлі толькі на адной платформе — платформенныя эксклюзівы).

Камп’ютарная гульня як мастацтваПравіць

камп’ютарныя гульні з’яўляюцца адной з драматычных формаў, а іх інтэрактыўнасць — гэта пытанне ступені ўдзелу, але не формы. Таму, як і іншыя формы, камп’ютарная гульня мае пяць ключавых элементаў: стыль, фабула, герой, дэкарацыі і тэма. Усе добрыя гульні павінны валодаць некаторых забаўляльным патэнцыялам, і ў большасці іх ён заснаваны на класічных законах драмы[3].

БеларусіфікаваныяПравіць

  1. Сімутранс (англ.: Simutrans; 1999);
  2. Контр-удар (англ.: Counter-Strike; 2000);
  3. Прага хуткасці: гарачы пераслед 2 (англ.: Need for Speed: Hot Pursuit 2; 2002);
  4. Маўклівы груд 3 (англ.: Silent Hill 3; 2003);
  5. Чыгуначны магнат 3 (англ.: Railroad Tycoon 3; 2003);
  6. Іншасветны стралок (англ.: Alien Shooter; 2003);
  7. Болеспатольны сродак (англ.: Painkiller; 2004);
  8. Далёкая адлегласць (англ.: Far Cry; 2004);
  9. НЛО2000 (англ.: UFO2000; 2004);
  10. Цывілізацыя IV (2005);
  11. Героі мяча i магіі V (2006);
  12. Рыцары гонару (англ.: Knights of Honor; 2007);
  13. Свет ліпучак (англ.: World of Goo; 2008)
  14. НХЛ 09 (2008) [5];
  15. Цывілізацыя V (2010);
  16. Сонечная энергія (англ.: Solar 2; 2011);
  17. Цывілізацыя VI (2016)[6].

З афіцыйна уключанай беларусізацыяйПравіць

  1. Шахцёрскае рамяство (2009; беларусізацыя дададзеная 29 лютага 2016 года[7][8]);
  2. Свет танкаў (2010; беларусізацыя дададзеная 10 сакавіка 2016 года[9]);
  3. Заводзіа (англ.: Factorio; 2012; беларусізацыя дададзеная ў 2015 годзе[10])
  4. Свет баявых караблёў (2015; беларусізацыя дададзеная 29 красавіка 2016 года[11], 19 снежня 2018 года беларусізацыя была прыбраная з гульні[12]);
  5. Легенды Айзэнвальда (2015)[13];
  6. Гром вайны (англ.: War Thunder; 2016; беларусізацыя дададзеная 18 верасня 2017 года[14]);
  7. Кніга дэманаў (англ.: Book of Demons; 2018)[15][16];
  8. Феадальны сплаў (англ.: Feudal Alloy; 2019)[17][18].

РаспрацоўкаПравіць

Асноўны артыкул: Распрацоўка камп’ютарных гульняў

МузыкаПравіць

Асноўны артыкул: Музыка ў камп’ютарных гульнях

Гл. таксамаПравіць

Друкаваныя выданні аб камп’ютарных гульняхПравіць

Сайты аб камп’ютарных гульняхПравіць

Зноскі

  1. ↑ Артыкул на сайце Oldgames.ru Архівавана 19 снежня 2010. (руск.)
  2. ↑ Lenta.ru: Прагрэс:геймераў прыцягнулі да генетычных даследаванняў
  3. ↑ а б Роллингз Эндру, Морыс Дэйв. Праектаванне і архітэктура гульняў.: Пер. з англ. — М.: Выдавецкі дом «Вільямс», 2006. — С. 39-43
  4. ↑ GameDev.ru: Гульні (games): камп’ютарныя гульні
  5. ↑ https://vk.com/wall184483557_4539
  6. ↑ http://belazar.info/belsoft/index.php?sect=3
  7. ↑ https://crowdin.com/project/minecraft
  8. ↑ https://minecraft.gamepedia.com/Language
  9. ↑ https://dev.by/news/da-boyu-wargaming-peraklala-tanki-na-belaruskuyu-movu
  10. ↑ https://pcgamingwiki.com/wiki/Factorio#Localizations
  11. ↑ https://vk.com/by_reservation?w=wall-57714146_540
  12. ↑ https://worldofwarships.ru/ru/news/common/update-0712-holidays/(недаступная спасылка)
  13. ↑ http://www.by-reservation.com/
  14. ↑ https://forum.warthunder.ru/index.php?/topic/98234-warthunder-%D0%BD%D0%B0-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC-warthunder-%D0%BF%D0%B0-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%83/&page=9&tab=comments#comment-6481771
  15. ↑ https://return2games.com/
  16. ↑ https://www.gog.com/game/book_of_demons
  17. ↑ http://feudalalloy.com/
  18. ↑ https://www.gog.com/game/feudal_alloy

ЛітаратураПравіць

СпасылкіПравіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Камп’ютарная_гульня&oldid=4428241"