Капсід

Капсід — знешняя абалонка віруса, якая складаецца з бялкоў. Гэта бялковая структура, у поласці якой знаходзіцца вірусны геном (нуклеоід).

Iкасаэдрычны капсід адэнавіруса

Утвораны з аднаго, радзей з двух слаёў бялковых субадзінак (капсамераў) па спіральным або кубаідальным тыпе, якія ўтрымліваюцца ў выніку ўздзеяння міжмалекулярных і кавалентных сіл. У полігеномных вірусаў кожны геном (фрагмент) заключаны ў свой капсід.

Капсід выконвае некалькі функцый.

• Абарона генетычнага матэрыялу (ДНК або РНК) віруса ад механічных і хімічных пашкоджанняў.
• Вызначэнне патэнцыялу да заражэння клеткі.
• На пачатковых стадыях заражэння клеткі: прымацаванне да клеткавай мембраны, разрыў мембраны і ўкараненне ў клетцы генетычнага матэрыялу віруса.

Капсід складаных вірусаў выконвае функцыі стабілізацыі генома і яго абароны ад знешніх пашкоджанняў, у простых вірусаў, акрамя таго, рэцэпторную і ферментатыўную функцыі.

У заражанай клетцы вірус рана ці позна пачынае размнажацца, выкарыстоўваючы інфраструктуру клеткі. Бялкі, якія складаюць капсід, сінтэзуюцца на аснове генетычнага матэрыялу віруса. Некаторыя тыпы вірусаў, пакідаючы заражаную клетку, адхопліваюць частку клеткавай мембраны і «захутваюцца» ў ёй, ствараючы тым самым дадатковы ўзровень абароны.

Капсіды большасці вірусаў маюць спіральную або ікасаэдрычную сіметрыю.

Літаратура

• Слоўнік па агульнай і медыцынскай вірусалогіі / Уклад.: А. Красільнікаў, Л. Цітоў, Н. Казак. — Мн.: Вышэйшая школа, 1995. ISBN 985-06-0048-9