Каранавірусная інфекцыя COVID-19 (абрэвіятура ад англ.: coronavirus disease 2019), раней каранавірусная інфекцыя 2019-nCoV[1][2] — патэнцыйна цяжкая вострая рэспіраторная інфекцыя, якая выклікаецца каранавірусам SARS-CoV-2[3]. Уяўляе сабой небяспечнае захворванне[2], якое можа працякаць як у форме вострай рэспіраторнай віруснай інфекцыі лёгкай плыні[4][5], так і ў цяжкай форме[6], спецыфічныя ўскладненні якой могуць уключаць вірусную пнеўманію, што цягне за сабой востры рэспіраторны дыстрэс-сіндром або дыхальную недастатковасць з рызыкай смерці[7][8].

COVID-19
МКХ-10 U07.1 і U07.2
МКБ-10-КМ U07.1
OMIM 301051
DiseasesDB 60833
MedlinePlus 007768
MeSH D000086382
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Выява віруса, атрыманая пры дапамозе электроннага мікраскопа. SARS-CoV-2 расфарбаваны ў жоўты колер.

Супраць хваробы пакуль адсутнічаюць якія-небудзь спецыфічныя супрацьвірусныя сродкі лячэння або прафілактыкі. У большасці выпадкаў (прыкладна ў 80 %) якое-небудзь спецыфічнае лячэнне не патрабуецца, а выздараўленне адбываецца само па сабе[9][4]. Цяжкія формы хваробы з большай верагоднасцю могуць развіцца ў пажылых людзей і ў людзей з пэўнымі захворваннямі, сярод якіх — астма, дыябет і сардэчныя захворванні. У цяжкіх выпадках прымяняюцца сродкі для падтрымання функцый жыццёва важных органаў[10].

Карта распаўсюджвання віруса[11]

Захворванне выклікаецца на новы вірус, у людзей да яго няма набытага імунітэту[12], таму да інфекцыі ўспрымальныя людзі ўсіх узроставых катэгорый. Распаўсюджваецца вірус паветрана-кропельным шляхам праз удыханне распылённых ў паветры ў працэсе кашлю ці чхання кропель з вірусам, а таксама праз трапленне віруса на паверхні з наступным унясеннем у вочы, нос або рот. Сярод эфектыўных мер прафілактыкі — частае мыццё рук і выкананне правілаў рэспіраторнай гігіены[9].

Прыкладна ў 15% выпадкаў захворванне працякае ў цяжкай форме з неабходнасцю прымянення кіслароднай тэрапіі, яшчэ ў 5% стан хворых крытычны[13]. Глабальна па стане на 1 красавіка 2020 года лятальнасць захворвання ацэньваецца прыкладна ў 5%[3]. Паводле аналізу дадзеных па 1099 пацыентам па стане на 28 лютага ў 91,1% пацыентаў з COVID-19 дыягнаставалася пнеўманія. Паказчыкі з цягам часу могуць змяніцца.

У сувязі з эпідэміяй COVID-19 у 2020 годзе Сусветнай арганізацыяй аховы здароўя (СААЗ) аб’яўлена надзвычайная сітуацыя міжнароднага значэння ў галіне аховы здароўя, а рызыкі на глабальным узроўні ацэньваюцца як вельмі высокія[3][14]. Сітуацыя хутка развіваецца, штодня павялічваецца колькасць тых, хто захварэў і загінуўшых. Вядуцца розныя навуковыя і клінічныя даследаванні[3]. Многія навуковыя і медыцынскія выдавецтвы і арганізацыі падпісаліся пад заявай аб свабодным доступе і абмене інфармацыяй, што датычыцца новага захворвання[15].

11 сакавіка распаўсюджванне віруса было прызнана пандэміяй[16]. Гэтая эпідэмія з’яўляецца першай у гісторыі чалавецтва[17] пандэміяй, якая паддаецца кантролю[18]. СААЗ заклікае краіны да падрыхтоўкі бальніц, забеспячэння абароны медыцынскіх работнікаў і да рашэння аб неабходнасці прыняцця тых ці іншых мер сацыяльнага дыстанцыявання[19].

Зноскі правіць

  1. Novel coronavirus (2019-nCoV) (англ.)(недаступная спасылка). WHO/Europe. WHO (9 сакавіка 2020). Архівавана з першакрыніцы 18 красавіка 2020. Праверана 9 сакавіка 2020.
  2. а б Коронавирусная инфекция 2019-nCoV внесена в перечень опасных заболеваний (руск.). Министерство здравоохранения Российской Федерации (2 лютага 2020).
  3. а б в г Nicholas J. Beeching, Tom E. Fletcher, Robert Fowler. COVID-19. BMJ Best Practices. BMJ Publishing Group (17 лютага 2020).
  4. а б https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30374-3/abstract
  5. Профилактика, диагностика и лечение новой коронавирусной инфекции (COVID-19). Временные методические рекомендации (руск.). Минздрав России. Министерство здравоохранения Российской Федерации (3 сакавіка 2020).
  6. Clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (nCoV) infection is suspected (28 студзеня 2020).
  7. Symptoms. 2019 Novel Coronavirus, Wuhan, China. Центры по контролю и профилактике заболеваний США.
  8. Novel Coronavirus(2019-nCoV). Situation Report - 8. WHO (20 студзеня 2020).
  9. а б Вопросы и ответы о COVID-19 (руск.). Всемирная организация здравоохранения. Праверана 1 сакавіка 2020.
  10. Prevention, Treatment of Novel Coronavirus (2019-nCoV) (англ.). CDC (29 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
  11. Карта распаўсюджвання віруса
  12. Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). World Health Organization (24 лютага 2020).
  13. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 46 (англ.). World Health Organization (6 сакавіка 2020).
  14. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 39. World Health Organization (28 лютага 2020).
  15. Sharing research data and findings relevant to the novel coronavirus (COVID-19) outbreak. Wellcome (31 студзеня 2020). Праверана 26 лютага 2020.
  16. Tedros Adhanom Ghebreyesus. BREAKING (англ.). World Health Organization (11 сакавіка 2020). Праверана 11 сакавіка 2020.
  17. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 50. World Health Organization (10 сакавіка 2020).
  18. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 52. World Health Organization (12 сакавіка 2020).
  19. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 72. World Health Organization (1 красавіка 2020).

Спасылкі правіць