Карл Дзёніц

Карл Дзёніц (ням.: Karl Dönitz [ˈdøːnɪts]; 16 верасня 1891, Грунау, Германія – 24 снежня 1980, Аўмюле, Шлезвіг-Гольштэйн, Заходняя Германія) — нямецкі марскі афіцэр (з 1943 грос-адмірал) і галоўнакамандуючы Крыгсмарынэ (ням.: Kriegsmarine) падчас Другой сусветнай вайны. У маі 1945, паводле тастаменту Гітлера, на працягу 23 дзён з’яўляўся рэйхспрэзідэнтам Германіі і галоўнакамандуючым Вермахта.

Карл Дзёніц
Karl Dönitz
4-ы Рэйхспрэзідэнт Германіі 30 красавіка — 23 мая 1945
Папярэднік	Адольф Гітлер як фюрар Германіі
Пераемнік	пасада скасаваная; Тэадор Хойс як федэральны прэзідэнт Заходняй Германіі; Вільгельм Пік як прэзідэнт ГДР
Нараджэнне	16 верасня 1891(1891-09-16)[…] Грунау[d], каралеўства Прусія, Германская імперыя
Смерць	24 снежня 1980(1980-12-24)[…] (89 гадоў) Аумюле[d], Шлезвіг-Гольштэйн, ФРГ
Месца пахавання	Aumühle Cemetery[d]
Жонка	Ingeborg Weber[d]
Дзеці	Klaus Dönitz[d] і Peter Dönitz[d]
Веравызнанне	пратэстанцтва і лютэранства
Партыя	Нацыянал-сацыялістычная нямецкая рабочая партыя
Адукацыя	Ваенна-марская акадэмія ў Мюрвіку[d]
Дзейнасць	палітык, аўтабіёграф, падводнік, афіцэр
Аўтограф
Ваенная служба
Гады службы	1910 – 1945
Прыналежнасць	Германская імперыя Веймарская рэспубліка Нацысцкая Германія
Род войскаў	Кайзерліхмарынэ Рэйхсмарынэ Крыгсмарынэ
Званне	Грос-адмірал крыгсмарынэ Грос-адмірал
Камандаваў	Падводны флот, крыгсмарынэ
Бітвы	Першая сусветная вайна, Другая сусветная вайна
Узнагароды	Рыцарскі крыж Жалезнага крыжа з Дубовым лісцем Ордэн Міхая Храбрага Залаты партыйны знак НСДАП Жалезны крыж 1-га класа Жалезны крыж 2-га класа Ордэн Дома Гогенцолернаў Нагрудны знак падводніка спражкі да Жалезных крыжоў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Дзёніц нарадзіўся ў населеным пункце Грунаў (ням.: Grünau) (цяпер уваходзіць у склад Берліна), у сям’і інжынера-оптыка Эміля Дзёніца і Ганны Баер. У яго таксама быў старэйшы брат, Фрыдрых.

Пасля заканчэння гімназіі, 1 красавіка 1910 Дзёніц залічаецца ў якасці кадэта ў Імператарскі ваенна-марскі флот (ням.: Kaiserliche Marine). Адукацыю ён атрымліваў на бронепалубным крэйсеры I рангу «Герта» (1910—1911) і ў ваенна-марскім вучылішчы Мюрвік. 15 красавіка 1911 пасля здачы іспытаў атрымаў званне мічмана (ням.: Fahnrich zur See). 1 кастрычніка 1912 года пераведзены на лёгкі крэйсер «Брэслау», які накіроўваўся ў паход да Міжземнага мора. 27 верасня 1913 быў прыстаўлены да звання лейтэнанта флоту (ням.: Leutnant zur See).

• 1 красавіка 1910 — 31 сакавіка 1911 папярэдняя падрыхтоўка і стажыроўка на цяжкім крэйсеры «Герта».
• 1 красавіка 1911 — 30 верасня 1912 марское вучылішча і адмысловая падрыхтоўка.

Удзел у Першай Сусветнай вайне

У пачатку вайны Дзёніц праходзіў службу на крэйсеры «Брэслау» у Міжземным моры. У жніўні 1914 «Брэслау» разам з лінейным крэйсерам «Гёбен» былі прададзены Турцыі (фармальна), і пасля пераназвання ў «Мідзілі» і «Султан Явуз Селім» адпаведна, сталі прымаць удзел у баявых дзеяннях супраць рускага флоту на Чорным моры. 22 сакавіка 1916 Дзёніц атрымаў чарговае званне обер-лейтэнанта флоту (ням.: Oberleutnant zur See). Пакуль «Брэслау»/«Мідзілі» стаяў на рамонце ў доках Дзёніца часова прызначылі камандзірам аэрадрома лётнага падраздзялення на Дарданэлах. Адтуль ён запытаў пераводу ў падводны флот, які паказаў сваю эфектыўнасць у кастрычніку 1916. Ён служыў вахтавым афіцэрам на U-39, і ў лютым 1918 даслужыўся да камандзіра падводнай лодкі UC-25. 5 верасня 1918, ён стаў камандзірам UB-68, якая дзейнічала ў Міжземным моры. 4 кастрычніка гэтая лодка была знішчана караблямі аховы брытанскага канвою, і Дзёніц быў узяты ў палон.

Вайна скончылася ў 1918, але Дзёніц заставаўся ў брытанскім лагеры для ваеннапалонных да вызвалення ў ліпені 1919.

За час сваёй службы вахтавым афіцэрам і камандзірам падводнай лодкі Дзёніц зразумеў, што асноўнай прычынай няўдач нямецкага падводнага флоту ў канцы вайны было ўвядзенне Брытаніяй сістэмы канвояў. Калі канвой і падвяргаўся нападу падводнай лодкі, то агульныя страты былі невялікімі, а верагоднасць паўторнай яго атакі імкнулася да нуля. Такім чынам, трэба было зрабіць так, каб супраць буйных канвояў дзейнічала як мага больш падводных лодак.

• 1 кастрычніка 1912 — 11 верасня 1916 лёгкі крэйсер «Брэслау»/«Мідзілі»
• 12 верасня 1916 — снежань 1916 аэрадром Сан Стэфана і Дарданэлы
• Снежань 1916 — 16 студзеня 1917 падрыхтоўка афіцэра-падводніка
• 17 студзеня 1917 — 28 лютага 1918 падводная лодка U 39, вахтавы афіцэр
• 1 сакавіка 1918 — 4 верасня 1918 падводная лодка UC 27, камандзір
• 5 верасня 1918 — 4 кастрычніка 1918 падводная лодка UB 68, камандзір