Карл Тэадор Дальберг

Карл Тэадор фон Дальберг (ням.: Carl Theodor Anton Maria Reichsfreiherr von Dalberg; 8 лютага 1744, Мангейм — 10 лютага 1817, Рэгенсбург) — апошні князь-біскуп і дзяржаўны дзеяч Свяшчэннай Рымскай імперыі. Прадстаўнік баронскага роду Дальбергаў. Першы і апошні архібіскуп Рэгенсбурга, адзіны вялікі герцаг Франкфурта.

Карл Тэадор Дальберг
coadjutor archbishop[d] (Roman Catholic Archdiocese of Mainz[d]) 1802 — 1803
Папярэднік	Friedrich Karl Joseph von Erthal[d]
Пераемнік	Joseph Ludwig Colmar[d]
Roman Catholic Bishop of Constance[d] 17 студзеня 1800 — 1817
Дыяцэзія	Канстанцкае біскупства[d]
Папярэднік	Maximilian Christoph von Rodt[d]
тытулярны архібіскуп з 10 сакавіка 1788
Дыяцэзія	archdiocesis of Tarso[d]
Roman Catholic Bishop of Regensburg[d] з 1 лютага 1805
Дыяцэзія	Рэгенсбургская дыяцэзія[d]
Папярэднік	Josef Conrad of Schroffenberg-Mös[d]
Пераемнік	Johann Nepomuk von Wolf[d]
Нараджэнне	8 лютага 1744(1744-02-08)[…] Мангейм, Маркграфства Бадэн, Свяшчэнная Рымская імперыя
Смерць	10 лютага 1817(1817-02-10)[…] (73 гады) Рэгенсбург, Верхні Пфальц, Баварыя
Месца пахавання	Рэгенсбургскі сабор
Род	Dalberg[d]
Бацька	Francis Henry of Dalberg[d]
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Член у	Леапальдзіна Ілюмінаты Баварская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Акадэмія надпісаў і прыгожай славеснасці[d] (1817)
Дзейнасць	каталіцкі святар, пісьменнік, каталіцкі біскуп
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Дальберг, кіруючы з 1772 года эрфуртскай епархіяй, прыцягваў туды лепшых пісьменнікаў, мастакоў, вучоных і рамеснікаў; быў сябрам Віланда і Гётэ; шмат клапаціўся пра народную асвету і дабрабыт насельніцтва. У 1787 годзе ён блізка сышоўся з імператарам Іосіфам II і вёў з ім перапіску; дзякуючы яго заступніцтву атрымаў месца каад’ютара архібіскупа майнцкага.

У 1800 годзе Дальберг заняў месца біскупа ў Канстанцы, а праз два гады стаў архібіскупам і курфюрстам майнцкім. Спрабаваў па меры сіл спрыяць аб’яднанню Германіі калі не ў палітычным, то, прынамсі, у рэлігійным стаўленні, ускладаючы ў гэтым плане надзеі спачатку на прускую карону, а потым на Напалеона. У 1802—1803 гг. займаў вормсскую кафедру.

Калі зарэйнская частка яго ўладанняў адышла да Францыі, а астатняя была секулярызавана (1803), Дальберг захаваў званне архіканцлера і мітрапаліта ўсёй Германіі за выключэннем Прусіі і Аўстрыі. У 1804 годзе Дальберг ездзіў у Парыж, каб абмеркаваць з Папам Піем VII справы германскай царквы.

Калі Свяшчэнная імперыя была скасавана, Дальберг у якасці архібіскупа рэгенсбургскага далучыўся да Рэйнскага саюза з тытулам князя-прымаса і прэзідэнта. У 1810 годзе яму прыйшлося саступіць Рэгенсбург Баварыі, наўзамен чаго ён атрымаў графствы Ганау і Фульду. Напалеон I зрабіў яго вялікім герцагам франкфурцкім.

Калі Напалеон паў, прэлат выдаліўся ў Рэгенсбург, дзе і памёр. Частку яго ўладанняў атрымаў у спадчыну пляменнік — герцаг Эмерых Іозеф фон Дальберг.

Літаратура

• Дальберг, дворянский род // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Франкфуртское великое герцогство // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.