Катастрофа Canadair C-4 у Стокпарце
Катастрофа Canadair C-4 у Стокпарце — буйная авіяцыйная катастрофа, якая адбылася 4 чэрвеня 1967 года. Авіялайнер Canadair C-4 Argonaut авіякампаніі British Midland Airways (BMA), які выконваў рэйс па маршруце Мальёрка—Манчэстэр, паваліўся на зямлю недалёка ад цэнтра Стокпарта ў жылым раёне. З 84 чалавек (79 пасажыраў і 5 членаў экіпажа) выжылі 12; загінулых і параненых на зямлі не было.
| Катастрофа ў Стокпарце | |
|---|---|
 Мемарыял на месцы катастрофы. | |
| Агульныя звесткі | |
| Дата | 4 чэрвеня 1967 |
| Час | 09:09 UTC |
| Прычына | знясіленне авіяпаліва |
| Месца |
.svg){kind=small} Стокпарт (Чэшыр, Вялікабрытанія) |
| Каардынаты | 53°24′27″ пн. ш. 2°09′11″ з. д.HGЯO |
| Загінулыя | 72 |
| Параненыя | 12 |
| Паветранае судна | |
 Пацярпелы самалёт за 1 год і 11 месяцаў да катастрофы. |
|
| Мадэль | Canadair C-4 Argonaut |
| Авіякампанія |
British Midland Airways (BMA) |
| Пункт вылету |
.svg){kind=small} Пальма-дэ-Мальёрка (аэрапорт), Мальёрка |
| Пункт прызначэння |
Манчэстэр (аэрапорт), Манчэстэр |
| Бартавы нумар | G-ALHG |
| Дата выпуску | люты 1949 |
| Пасажыры | 79 |
| Экіпаж | 5 |
| Выжылых | 12 |
Катастрофа ў Стокпарце стала чацвёртай (па колькасці загінулых) авіякатастрофай у гісторыі грамадзянскай авіяцыі Вялікабрытаніі[1].
Самалёт
правіцьCanadair C-4 Argonaut (рэгістрацыйны нумар G-ALHG, серыйны 153) быў выпушчаны ў лютым 1949 года. 23 лютага таго ж года быў перададзены авіякампаніі British Overseas Airways Corporation (BOAC). 19 красавіка 1960 года перайшоў у авіякампанію Overseas Aviation Ltd, ад яе 14 лістапада 1961 года перайшоў у British Midland Airways (BMA). Абсталяваны чатырма турбавінтавымі рухавікамі Rolls-Royce Merlin 622[2].
Экіпаж
правіцьСамалётам кіраваў дасведчаны экіпаж, у скдадзе якога былі:
- Камандзір паветранага судна (КПС) — 41-гадовы Гары Марлоў (англ.: Harry Marlow). Вельмі дасведчаны пілот, налятаў 10 197 гадзін, 2009 з іх на Canadair C-4 Argonaut (звыш за 1900 іх іх на пасадзе КПС).
- Другі пілот — 21-гадовы Крыстафер Палард (англ.: Christopher Pollard). Маладасведчаны пілот, налятаў 1001 гадзіну, 136 з іх на Canadair C-4 Argonaut.
У салоне самалёта былі два бортправадніка:
Таксама ў складзе экіпажа быў авіямеханік Джэральд Лойд (англ.: Gerald Lloyd).
Катастрофа
правіцьCanadair C-4 Argonaut борт G-ALHG быў зафрахтаваны кампаніяй «Arrowsmith Holidays Ltd» для выканання рэйса з Мальёркі ў Манчэстэр для дастаўкі адпачывальнікаў з Балеарскіх астравоў. Лайнер прызямліўся ў Мальёрцы ў 02:20 UTC і пасля прыняцця на борт пасажыраў і запраўкі вылецеў з аэрапорта ў 04:06; увесь час палёту да падыходу да Манчэстэра самалётам кіраваў другі пілот.
У 09:01 пры падлёце да Манчестеру пілоты не змаглі адразу пасадзіць самалёт і пайшлі на другі круг. Падчас набору вышыні ў момант пралёта над Стокпартам у лайнера з інтэрвалам у 15 секунд адмовілі абодва правых рухавіка (спачатку №4, затым №3). Самалёт страціў кіраванне, але пілоты, працягваючы трымацца ў паветры, павялі яго на пасадку. У 09:09 UTC пры заходзе на аэрапорт лайнер раптам нахіліўся направа і правым крылом зачапіў зямлю. Ад удару самалёт рэзка разгарнула направа, а яго левае крыло зачапіла трохпавярховы будынак і адарвалася, пасля чаго машына пластом павалілася на невялікую адкрытую пляцоўку ў густанаселеным раёне Стокпарта, недалёка ад цэнтра горада. Ад удару аб зямлю лайнер цалкам разбурыўся, адносна ацалела толькі хваставая частка.
З 84 чалавек, якія знаходзіліся на борце, загінулі 72 — 3 члены экіпажа (другі пілот, бортправаднік Тэйлар і авіямеханік) і 69 пасажыраў, выжылі 12 — 2 члены экіпажа (КПС і сцюардэса Партлетан) і 10 пасажыраў; усе атрымалі раненні. Нягледзячы на тое, што катастрофа адбылася ў густанаселеным раёне, загінулых і параненых на зямлі не было[3][4]. Паколькі ў той дзень была нядзеля і многіх не было на рабоце, катастрофа прыцягнула вялікі натоўп відавочцаў (каля 10 000 чалавек), які моцна замінаў медыкам і ратавальнікам[5].
Расследаванне
правіцьСледчыя з аддзела па расследаванні авіяцыйных здарэнняў Вялікабрытаніі (AAIB) вызначылі, што адмова двух правых рухавікоў была выкліканая высільваннем авіяпаліва з-за раней невядомага дэфекту ў паліўнай сістэме самалёта C-4 Argonaut. C-4 Argonaut меў 8 паліўных бакаў, падзеленых на пары. Кожная пара бакаў сілкавала адзін рухавік, але была таксама сістэма крыжаванай падачы, якая дазваляла пры неабходнасці падаваць авіяпаліва з іншай пары рэзервуараў ў іншыя рухавікі. Было выяўлена, што селектары, якія кіруюць клапанамі папярочнай падачы авіяпаліва, былі дрэнна размешчаны ў кабіне экіпажа і складаны ў кіраванні. Гэта магло прывесці да ненаўмыснага выбару папярочнай падачы з некаторых пар рэзервуараў, што прывяло да знясілення авіяпаліва ў гэтых рэзервуарах і выхаду з ладу адпаведных рухавікоў.
Гэтыя праблемы былі заўважаны пілотамі іншых самалётаў гэтай мадэлі і раней, але ні BMA, ні іншыя авіякампаніі, якія эксплуатавалі C-4 Argonaut (Trans-Canada Air Lines і Canadian Pacific Air Lines), не паведамілі пра гэта кампаніі-вытворцу. Без дадзенай інфармацыі следчыя AAIB лічылі, што пілотам борта G-ALHG было надзвычай цяжка вызначыць дакладны характар аварыйнай сітуацыі. Праблемы з авіяпалівам былі заўважаны на самалёце яшчэ за 5 дзён да катастрофы, але пра гэта стала вядома толькі праз 4 месяцы пасля трагедыі[5].
Таксама стала вядома, што камандзір рэйса лятаў без адпачынку амаль 13 гадзін. Гэта было ў межах прававых і эксплуатацыйных абмежаванняў, але ў ходзе расследавання было адзначана, што ён дапусціў некалькі памылак пры паўтарэнні паведамленняў ад УУС Манчэстэра[5].
Таксама следчыя AAIB праверылі выжывальнасць пасажыраў і членаў экіпажа ў момант катастрофы. Агляды мерцвякоў паказалі, што ўсе, хто знаходзіўся ў пярэдняй частцы фюзеляжа, загінулі ў выніку хуткіх траўмаў пасля падзення самалёта, а тыя, хто знаходзіўся ў хвасце, атрымалі сур’ёзныя траўмы ніжніх канечнасцяў, якія не дазволілі ім пакінуць самалёт. Следчыя ўстанавілі, што крапежныя планкі, прызначаныя для падзелу радоў сядзенняў, былі занадта слабымі, каб не дапусціць разбурэння шэрагаў, і вызначылі, што, калі б планкі былі досыць трывалымі, большасць пасажыраў змаглі б пакінуць самалёт[5].
КПС Марлоў выжыў у катастрофе, але захварэў амнезіяй і не памятаў апошніх хвілін палёту. У момант адмовы рухавікоў па правым борце самалёт апынуўся над адкрытай пляцоўкай, і следчыя AAIB меркавалі, што ён пасля страты магутнасці рухавікоў стаў цалкам некіравальным. Аднак паказанні сведкаў казалі аб тым, што лайнер пасля адмовы рухавікоў зрабіў паварот налева і выраўняўся, каб пазбегнуць сутыкнення з будынкамі[6][7].
Памяць
правіць- У 1998 годзе на месцы катастрофы двое выжылых пасажыраў (Вівьен Торнбер (англ.: Vivienne Thornber) і Гаральд Вуд (англ.: Harold Wood)) адкрылі мемарыяльную дошку. У 2002 годзе была пачата кампанія па стварэнні яшчэ аднаго мемарыяла, але ўжо ў памяць выратавальнікаў, якія рызыкавалі сваімі жыццямі, каб выратаваць пацярпелых; кампанію падтрымаў прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Тоні Блэр[8]. Другі мемарыял адкрылі ў кастрычніку 2002 года[9].
- У 2007 годзе была праведзена царкоўная служба ў гонар 40-годдзя з дня катастрофы.
- 4 чэрвеня 2017 года, у 50-ю гадавіну катастрофы (таксама нядзеля), біскуп горада кіраваў набажэнствам на месцы падзення лайнера, дзе былі прадстаўлены новыя інфармацыйныя шчыты з падрабязным апісаннем катастрофы і імёны 72 загінуўшых.
- Да 50-й гадавіне катастрофы эксперт па авіяцыі Ян Бары (англ.: Ian Barrie) і прадзюсер Рычард Бодэн (англ.: Roger Boden) стварылі дакументальны фільм «У шасці мілях ад дома: Гісторыя авіякатастрофы ў Стокпарце» (англ.: Six Miles from Home: The Story of the Stockport Air Disaster)[7].
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ Lashley, Brian (2007-06-01). "40 years after the Stockport air disaster". Manchester Evening News. M.E.N. Media. Архівавана з арыгінала 5 мая 2013. Праверана 2009-10-08.
- ↑ REGISTRATION DETAILS FOR G-ALHG (BRITISH MIDLAND AIRWAYS) CANADAIR C-4 ARGONAUT — PlaneLogger
- ↑ Stockport air crash. BBC (28 кастрычніка 2002). Архівавана з першакрыніцы 30 ліпеня 2010. Праверана 13 кастрычніка 2009.
- ↑ Maher, Paul (2007-06-06). "The blackest day in town's recent history". Stockport Express. M.E.N. Media. Праверана 2009-10-08.(недаступная спасылка)
- ↑ а б в г Stockport Accident Inquiry // Flight International : magazine. — Reed Business Information Ltd, 1967. — 7 December.
- ↑ "Town to honour air disaster hero". Manchester Evening News. M.E.N. Media. 2002-05-31. Архівавана з арыгінала 10 сакавіка 2018. Праверана 2009-10-13. Архіўная копія. Архівавана з першакрыніцы 10 сакавіка 2018. Праверана 11 сакавіка 2023.Архіўная копія. Архівавана з першакрыніцы 10 сакавіка 2018. Праверана 11 сакавіка 2023.
- ↑ а б Mullen, Tom (2017-06-04). "Stockport air disaster: The holiday flight that ended in catastrophe". BBC. Архівавана з арыгінала 2021-06-04. Праверана 2020-04-15.
There is evidence to suggest the pilot made efforts to steer the aircraft away from homes
- ↑ "PM backs air disaster campaign". Stockport Express. M.E.N. Media. 2002-04-03. Праверана 2009-10-09.(недаступная спасылка)
- ↑ "Why we fought for memorials ... and why the PM backed us". Stockport Express. M.E.N. Media. 2007-06-06. Праверана 2009-10-09.(недаступная спасылка)
Літаратура
правіць- Air Disaster, Vol. 4: The Propeller Era, by Macarthur Job, Aerospace Publications Pty. Ltd. (Australia), 2001 ISBN 1-875671-48-X, pp. 154–169.
- The Day the Sky Fell Down: The Story of the Stockport Air Disaster, by Stephen R. Morrin, 1998, ISBN 0-9534503-0-9.
- Six Miles from Home, by Stephen R. Morrin, 2017, ISBN 978-0-9935667-1-4.
Спасылкі
правіць- Stockport Air Disaster — Special reports
- BBC Inside Out — Stockport Air DisasterАрхівавана 25 лютага 2020.
- Names of passengers and crewАрхівавана 11 студзеня 2020.
- What Do You Know About The Stockport Air Disaster?Архівавана 26 сакавіка 2020.