Вікіпедыя

Катастрофа Canadair C-4 у Стокпарце

Катастрофа Canadair C-4 у Стокпарце — буйная авіяцыйная катастрофа, якая адбылася 4 чэрвеня 1967 года. Авіялайнер Canadair C-4 Argonaut авіякампаніі British Midland Airways (BMA), які выконваў рэйс па маршруце Мальёрка—Манчэстэр, паваліўся на зямлю недалёка ад цэнтра Стокпарта ў жылым раёне. З 84 чалавек (79 пасажыраў і 5 членаў экіпажа) выжылі 12; загінулых і параненых на зямлі не было.

Катастрофа ў Стокпарце
Мемарыял на месцы катастрофы.
Мемарыял на месцы катастрофы.
Агульныя звесткі
Дата 4 чэрвеня 1967
Час 09:09 UTC
Прычына знясіленне авіяпаліва
Месца Вялікабрытанія Стокпарт (Чэшыр, Вялікабрытанія)
Каардынаты 53°24′27″ пн. ш. 2°09′11″ з. д.HGЯO
Загінулыя 72
Параненыя 12
Паветранае судна
British Midland Canadair C4 G-ALHG.jpg
Пацярпелы самалёт за 1 год і 11 месяцаў да катастрофы.
Мадэль Canadair C-4 Argonaut
Авіякампанія Вялікабрытанія British Midland Airways (BMA)
Пункт вылету Flag of Spain (1945–1977).svg Пальма-дэ-Мальёрка (аэрапорт), Мальёрка
Пункт прызначэння Вялікабрытанія Манчэстэр (аэрапорт), Манчэстэр
Бартавы нумар G-ALHG
Дата выпуску люты 1949
Пасажыры 79
Экіпаж 5
Выжылых 12

Катастрофа ў Стокпарце стала чацвёртай (па колькасці загінулых) авіякатастрофай у гісторыі грамадзянскай авіяцыі Вялікабрытаніі[1].

СамалётПравіць

Canadair C-4 Argonaut (рэгістрацыйны нумар G-ALHG, серыйны 153) быў выпушчаны ў лютым 1949 года. 23 лютага таго ж года быў перададзены авіякампаніі British Overseas Airways Corporation (BOAC). 19 красавіка 1960 года перайшоў у авіякампанію Overseas Aviation Ltd, ад яе 14 лістапада 1961 года перайшоў у British Midland Airways (BMA). Абсталяваны чатырма турбавінтавымі рухавікамі Rolls-Royce Merlin 622[2].

ЭкіпажПравіць

Самалётам кіраваў дасведчаны экіпаж, яго склад быў такім:

  • Камандзір паветранага судна (КПС) — 41-гадовы Гары Марлоў (англ.: Harry Marlow). Вельмі дасведчаны пілот, налятаў 10 197 гадзін, 2009 з іх на Canadair C-4 Argonaut (звыш за 1900 іх іх на пасадзе КПС).
  • Другі пілот — 21-гадовы Крыстафер Палард (англ.: Christopher Pollard). Маладасведчаны пілот, налятаў 1001 гадзіну, 136 з іх на Canadair C-4 Argonaut.

У салоне самалёта былі два бортправадніка:

  • Энтані Тэйлар (англ.: Anthony Taylor),
  • Джулія Партлетан (англ.: Julia Partleton).

Таксама ў складзе экіпажа быў авіямеханік Джэральд Лойд (англ.: Gerald Lloyd).

КатастрофаПравіць

Canadair C-4 Argonaut борт G-ALHG быў зафрахтаваны кампаніяй «Arrowsmith Holidays Ltd» для выканання рэйса з Мальёркі ў Манчэстэр для дастаўкі адпачывальнікаў з Балеарскіх астравоў. Лайнер прызямліўся ў Мальёрцы ў 02:20 UTC і пасля прыняцця на борт пасажыраў і запраўкі вылецеў з аэрапорта ў 04:06; увесь час палёту да падыходу да Манчэстэра самалётам кіраваў другі пілот.

У 09:01 пры падлёце да Манчестеру пілоты не змаглі адразу пасадзіць самалёт і пайшлі на другі круг. Падчас набору вышыні ў момант пралёта над Стокпартам у лайнера з інтэрвалам у 15 секунд адмовілі абодва правых рухавіка (спачатку №4, затым №3). Самалёт страціў кіраванне, але пілоты, працягваючы трымацца ў паветры, павялі яго на пасадку. У 09:09 UTC пры заходзе на аэрапорт лайнер раптам нахіліўся направа і правым крылом зачапіў зямлю. Ад удару самалёт рэзка разгарнула направа, а яго левае крыло зачапіла трохпавярховы будынак і адарвалася, пасля чаго машына пластом павалілася на невялікую адкрытую пляцоўку ў густанаселеным раёне Стокпарта, недалёка ад цэнтра горада. Ад удару аб зямлю лайнер цалкам разбурыўся, адносна ацалела толькі хваставая частка.

З 84 чалавек, якія знаходзіліся на борце, загінулі 72 — 3 члены экіпажа (другі пілот, бортправаднік Тэйлар і авіямеханік) і 69 пасажыраў, выжылі 12 — 2 члены экіпажа (КПС і сцюардэса Партлетан) і 10 пасажыраў; усе атрымалі раненні. Нягледзячы на тое, што катастрофа адбылася ў густанаселеным раёне, загінулых і параненых на зямлі не было[3][4]. Паколькі ў той дзень была нядзеля і многіх не было на рабоце, катастрофа прыцягнула вялікі натоўп відавочцаў (каля 10 000 чалавек), які моцна замінаў медыкам і ратавальнікам[5].

РасследаваннеПравіць

Следчыя з аддзела па расследаванні авіяцыйных здарэнняў Вялікабрытаніі (AAIB) вызначылі, што адмова двух правых рухавікоў была выкліканая высільваннем авіяпаліва з-за раней невядомага дэфекту ў паліўнай сістэме самалёта C-4 Argonaut. C-4 Argonaut меў 8 паліўных бакаў, падзеленых на пары. Кожная пара бакаў сілкавала адзін рухавік, але была таксама сістэма крыжаванай падачы, якая дазваляла пры неабходнасці падаваць авіяпаліва з іншай пары рэзервуараў ў іншыя рухавікі. Было выяўлена, што селектары, якія кіруюць клапанамі папярочнай падачы авіяпаліва, былі дрэнна размешчаны ў кабіне экіпажа і складаны ў кіраванні. Гэта магло прывесці да ненаўмыснага выбару папярочнай падачы з некаторых пар рэзервуараў, што прывяло да знясілення авіяпаліва ў гэтых рэзервуарах і выхаду з ладу адпаведных рухавікоў.

Гэтыя праблемы былі заўважаны пілотамі іншых самалётаў гэтай мадэлі і раней, але ні BMA, ні іншыя авіякампаніі, якія эксплуатавалі C-4 Argonaut (Trans-Canada Air Lines і Canadian Pacific Air Lines), не паведамілі пра гэта кампаніі-вытворцу. Без дадзенай інфармацыі следчыя AAIB лічылі, што пілотам борта G-ALHG было надзвычай цяжка вызначыць дакладны характар аварыйнай сітуацыі. Праблемы з авіяпалівам былі заўважаны на самалёце яшчэ за 5 дзён да катастрофы, але пра гэта стала вядома толькі праз 4 месяцы пасля трагедыі[5].

Таксама стала вядома, што камандзір рэйса лятаў без адпачынку амаль 13 гадзін. Гэта было ў межах прававых і эксплуатацыйных абмежаванняў, але ў ходзе расследавання было адзначана, што ён дапусціў некалькі памылак пры паўтарэнні паведамленняў ад УУС Манчэстэра[5].

Таксама следчыя AAIB праверылі выжывальнасць пасажыраў і членаў экіпажа ў момант катастрофы. Агляды мерцвякоў паказалі, што ўсе, хто знаходзіўся ў пярэдняй частцы фюзеляжа, загінулі ў выніку хуткіх траўмаў пасля падзення самалёта, а тыя, хто знаходзіўся ў хвасце, атрымалі сур’ёзныя траўмы ніжніх канечнасцяў, якія не дазволілі ім пакінуць самалёт. Следчыя ўстанавілі, што крапежныя планкі, прызначаныя для падзелу шэрагаў сядзенняў, былі занадта слабымі, каб не дапусціць разбурэння шэрагаў, і вызначылі, што, калі б планкі былі досыць трывалымі, большасць пасажыраў змаглі б пакінуць самалёт[5].

КПС Марлоў выжыў у катастрофе, але захварэў амнезіяй і не памятаў апошніх хвілін палёту. У момант адмовы рухавікоў па правым борце самалёт апынуўся над адкрытай пляцоўкай, і следчыя AAIB меркавалі, што ён пасля страты магутнасці рухавікоў стаў цалкам некіравальным. Аднак паказанні сведкаў казалі аб тым, што лайнер пасля адмовы рухавікоў зрабіў паварот налева і выраўняўся, каб пазбегнуць сутыкнення з будынкамі[6][7].

ПамяцьПравіць

  • У 1998 годзе на месцы катастрофы двое выжылых пасажыраў (Вівьен Торнбер (англ.: Vivienne Thornber) і Гаральд Вуд (англ.: Harold Wood)) адкрылі мемарыяльную дошку. У 2002 годзе была пачата кампанія па стварэнні яшчэ аднаго мемарыяла, але ўжо ў памяць выратавальнікаў, якія рызыкавалі сваімі жыццямі, каб выратаваць пацярпелых; кампанію падтрымаў прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Тоні Блэр[8]. Второй мемориал был открыт в октябре 2002 года[9].
  • У 2007 годзе была праведзена царкоўная служба ў гонар 40-годдзя з дня катастрофы.
  • 4 чэрвеня 2017 года, у 50-ю гадавіну катастрофы (таксама нядзеля), біскуп горада кіраваў набажэнствам на месцы падзення лайнера, дзе былі прадстаўлены новыя інфармацыйныя шчыты з падрабязным апісаннем катастрофы і імёны 72 загінуўшых.

Культурныя аспектыПравіць

Да 50-й гадавіне катастрофы эксперт па авіяцыі Ян Бары (англ.: Ian Barrie) і прадзюсер Рычард Бодэн (англ.: Roger Boden) стварылі дакументальны фільм «У шасці мілях ад дома: Гісторыя авіякатастрофы ў Стокпарце» (англ.: Six Miles from Home: The Story of the Stockport Air Disaster)[7].

Гл. таксамаПравіць

Зноскі

  1. ↑ Lashley, Brian. 40 years after the Stockport air disaster, Manchester Evening News, M.E.N. Media (1 чэрвеня 2007). Праверана 8 кастрычніка 2009.(недаступная спасылка)
  2. ↑ REGISTRATION DETAILS FOR G-ALHG (BRITISH MIDLAND AIRWAYS) CANADAIR C-4 ARGONAUT — PlaneLogger
  3. ↑ Stockport air crash. BBC (28 кастрычніка 2002). Архівавана з першакрыніцы 30 ліпеня 2010. Праверана 13 кастрычніка 2009.
  4. ↑ Maher, Paul. The blackest day in town's recent history, Stockport Express, M.E.N. Media (6 чэрвеня 2007). Праверана 8 кастрычніка 2009.(недаступная спасылка)
  5. ↑ а б в г Stockport Accident Inquiry // Flight International : magazine. — Reed Business Information Ltd, 1967. — 7 December.
  6. ↑ Town to honour air disaster hero, Manchester Evening News, M.E.N. Media (31 мая 2002). Праверана 13 кастрычніка 2009. Архівавана 10 сакавіка 2018.
  7. ↑ а б Mullen, Tom. Stockport air disaster: The holiday flight that ended in catastrophe, BBC (4 чэрвеня 2017). Праверана 15 красавіка 2020. «There is evidence to suggest the pilot made efforts to steer the aircraft away from homes».
  8. ↑ PM backs air disaster campaign, Stockport Express, M.E.N. Media (3 красавіка 2002). Праверана 9 кастрычніка 2009.(недаступная спасылка)
  9. ↑ Why we fought for memorials ... and why the PM backed us, Stockport Express, M.E.N. Media (6 чэрвеня 2007). Праверана 9 кастрычніка 2009.(недаступная спасылка)

ЛітаратураПравіць

  • Air Disaster, Vol. 4: The Propeller Era, by Macarthur Job, Aerospace Publications Pty. Ltd. (Australia), 2001 ISBN 1-875671-48-X, pp. 154–169.
  • The Day the Sky Fell Down: The Story of the Stockport Air Disaster, by Stephen R. Morrin, 1998, ISBN 0-9534503-0-9.
  • Six Miles from Home, by Stephen R. Morrin, 2017, ISBN 978-0-9935667-1-4.

СпасылкіПравіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Катастрофа_Canadair_C-4_у_Стокпарце&oldid=4364407"