Ксенія Алегаўна Луцкіна
Ксенія Алегаўна Луцкіна (нар. 14 лютага 1984) — беларуская журналістка, стваральніца цыкла «Terra incognita» («Невядомая Беларусь)», былая супрацоўніца Белтэлерадыёкампаніі. Палітычная зняволеная, абвінавачаная падчас пратэстаў у Беларусі ў 2020 годзе.
| Ксенія Алегаўна Луцкіна | |
|---|---|
| Род дзейнасці | журналістка, рэдактар, палітычны вязень |
| Дата нараджэння | 14 лютага 1984 (40 гадоў) |
| Месца нараджэння | |
| Грамадзянства | |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Узнагароды і прэміі | |
Біяграфія правіць
Ксенія нарадзілася ў расійскім горадзе Перм, дзе яе бацька-беларус вучыўся ў Вышэйшым вучылішчы ракетных войскаў і пасля служыў, і дзе ажаніўся з маці Ксеніі, якая працавала ў Пермі настаўніцай. Пасля бацьку перавялі ў Петрыкаў (Ксеніі на той момант было толькі 5 месяцаў), а адтуль — у Слуцк, дзе Ксенія вучылася ў 10-й слуцкай школе: «Чарнобыльскі пясок Ксенія ў прамым сэнсе ела ў 1986 годзе ў Петрыкаве, дзе я спачатку служыў. Потым мяне перавялі ў Слуцак, а сям’я яшчэ заставалася ў Петрыкаве. І калі адбылася аварыя, я быў на дзяжурстве, камандзір палка даведаўся, што сям’я ў зоне, і загадаў мне тэрмінова ехаць і забіраць родных. Я ўбачыў Ксенію ў пясочніцы, схапіў дзіця пад пахі і павёз сям’ю ў Слуцак»[1]. У школе вельмі цікавілася гісторыяй, па якой займала прызавыя месцы на алімпіядах. Пасля навучалася ў БДУ на гістарычным факультэце, які скончыла з адзнакай. Пасля заканчэння ўніверсітэту ад свайго аднагрупніка, Аляксандра Мацяса, які ўжо ў той час працаваў на тэлебачанні, атрымала запрашэнне таксама паспрабаваць працу на тэлебачанні[2].
У Белтэлерадыёкампаніі Луцкіна займаляся стварэннем дакументальных фільмаў на гістарычныя тэмы. У 2008 годзе стала шэф-рэдактарам «Студыі дакумэнтальнага кіно». Аўтарка праектаў «Terra incognita» («Невядомая Беларусь)» (з 2013 па 2016 было знята і паказана больш за 140 праграм, у 2013 годзе каманда «Terra incognita» атрымала дзве нацыянальныя прэміі «Тэлевяршыня» — за найлепшую тэматычную праграму і за найлепшы дызайн[3]) і серыі дакументальных драматычных фільмаў «Сямейныя гісторыі», таксама стварыла больш за 20 дакумэнтальных фільмаў і каля 50 караткаметражных стужак, рыхтавала рэпартажы з Чарнобыльскай зоны «Зямля страчаная. Зямля здабытая», якія прысвяціла сваёй бабулі, якая была ў ліку ліквідатараў наступстваў аварыі (за гэты цыкл з чатырох фільмаў Луцкіна таксама атрымала «Тэлевяршыню» ў 2017 годзе)[1][4].
У 2012 годзе Луцкіна перанесла складаную нэўралагічную апэрацыю: ёй выдалілі дзве пухліны ў мозгу.
У 2013 годзе Луцкіна скончыла аспірантуру гістарычнага факультэта БДУ.
Падзеі вакол выбарчай кампаніі 2020 года вымусілі Луцкіну ў канцы жніўня 2020 звольніцца з тэлебачання пасля 15 лет працы там, яна далучылася да асноўнага складу Каардынацыйнай рады, дзе адказвала за сувязі з прэсай. Таксама планавала стварыць альтэрнатыўны канал аб’ектыўных навін, з праектам якога ёй дапамагала ў тым ліку Акадэмія Прэс-клуба[2], першыя перадачы былі запісаныя, запуск павінен быў адбыцца ў студзені 2021 на Youtube.
За некалькі дзён да затрымання Луцкіна запісала відэазварот да былых калег з дзяржаўных СМІ, які яе сябры выклалі ўжо пасля яе затрымання: «Мы абвясцілі забастоўку, бо хочам займацца журналістыкай, а не прапагандай. Мы сыйшлі, бо было сорамна называць сваё месца працы»[5].
Сын — Мацвей.
Палітычны пераслед правіць
Ксенія Луцкіна была затрымана 22 снежня 2020 на бульвары Мулявіна ў Мінску, недалёка ад ЦУМа, куды яна выйшла за пакупкамі, у яе кватэры правялі ператрус (на момант пачатку ператрусу ў кватэры быў толькі сын Луцкінай, дзесяцігадовы Мацвей) канфіскавалі камп’ютар, тэлефон, флэшкі і дакументы, яна была змешчана ў СІЗА-1 на Валадарскага. Першапачаткова Луцкінай было прад’яўлена абвінавачванне па ч. 2 артыкула 243 Крымінальнага кодэксу (Ухіленне ад выплаты сум падаткаў, збораў у асабліва буйным памеры), яна праходзіла па так званай справе Прэс-клубу.
13 студзеня 2021 года 11 беларускіх праваабарончых арганізацый, сярод якіх Праваабарончы цэнтр «Вясна», Беларуская асацыяцыя журналістаў, Беларускі ПЭН-цэнтр, апублікавалі супольную заяву, у якой прызналі Ксенію Луцкіну палітычнай зняволенай, таксама праваабаронцы назвалі палітычным пераследам арышт іншых супрацоўнікаў Прэс-клубу[6].
18 лютага 2021 сімвалічным хросным Ксеніі Луцкінай стаў дэпутат Нацыянальнай рады Швейцарыі Бэнджамін Родуі, які заявіў «Свабода слова, у прыватнасці прэсы, з'яўляецца адным з асноўных правоў любой дэмакратыі. Мы не можам мірыцца з тым, што дзяржава, якая прэтэндуе на дэмакратычнасць, не паважае гэтае права. З гэтай прычыны журналістку Ксенію Луцкіну трэба неадкладна вызваліць»[7].
19 жніўня 2021 года супрацоўнікі Прэс-клуба выйшлі на волю паводле памілавання да суда, для чаго яны прызналі віну і падпісалі прашэнні на імя Аляксандра Лукашэнкі, а іх родныя сплацілі 200 тысяч беларускіх рублёў (палову сумы сплацілі родныя заснавальніцы Прэс-клубу Юліі Слуцкай, прадаўшы нерухомасць, другая часта была сплачаная з рахунку Прэс-клубу). Ксенія Луцкіна нічога не падпісвала, бо, па словах Слуцкай, «яна ня можа прыняць віну ў тым, да чаго ня мае ніякага дачыненьня. На ўсіх допытах мы заўжды гаварылі, што Ксенія і яе апэратар, Дзяніс Сакалоўскі, ня маюць ніякага дачыненьня да дзейнасьці „Прэс-клюбу“. Ксенія адзін раз удзельнічала ў хакатоне, які праводзіў „Прэс-клюб“, і ейны праект быў у ліку пераможцаў», і засталася пад арыштам[8].
Пасля закрыцця справы Прэс-клубу, Луцкінай выставілі новае абвінавачанне паводле арт. 357 Крымінальнага кодэксу (Змова ці іншыя дзеянні, учыненыя з мэтай захопу дзяржаўнай улады).
Вядома, што нейкі час Луцкіна ўтрымлівалася ў адной камэры СІЗА разам з галоўнай рэдактаркай tut.by Марынай Золатавай.
У СІЗА-1 у Луцкінай сур’ёзна пагоршыўся стан здароўя: зноў пачала расці пухліна ў мозгу, праз што Ксенія адчувала вялікі боль, некалькі месяцаў атрымлівала ўколы абязбольвальных, таксама праз умовы ў камеры абвострылася бранхіяльная астма.
28 верасня 2022 года Ксенію Луцкіну асудзілі да 8 гадоў пазбаўлення волі[9].
Зноскі
- ↑ а б «Сэрца разрываецца, што не магу абняць сына». Расказваем пра экс-журналістку БТ Ксенію Луцкіну, якая 11 месяцаў за кратамі (бел.)
- ↑ а б Гісторыя Ксеніі Луцкінай, якая 15 год працавала на БТ, а цяпер апынулася ў СІЗА за спробу стварыць альтэрнатыўны канал (бел.)
- ↑ ПРОЕКТ «TERRA INCOGNITA. БЕЛАРУСЬ НЕИЗВЕСТНАЯ» ПРОДОЛЖИТ РАЗГАДЫВАТЬ ТАЙНЫ НАШЕЙ ЗЕМЛИ (руск.)
- ↑ «Телевершина-2017»: у телеканала ОНТ семь статуэток и Гран-при (ПОЛНАЯ ТЕЛЕВЕРСИЯ И СПИСОК ПОБЕДИТЕЛЕЙ) (руск.)
- ↑ Было сорамна называць сваё месца працы: экс-журналістка БТ звярнулася да калег (бел.)
- ↑ Заява аб прызнанні пяцярых затрыманых па справе Прэс-клуба палітычнымі зняволенымі (бел.)
- ↑ Members of Parliament from Great Britain and Switzerland take over godparenthood for Ryhor Hunko, Illia Trakhtenberg and Kseniya Lutskina (англ.)
- ↑ Юлія Слуцкая — пра фармулёўку памілаваньня, справу Луцкіной і камэру «Шанхай» з пацукамі (бел.)
- ↑ Журналістку Ксенію Луцкіну асудзілі да 8 гадоў пазбаўлення волі. Новы Час (28 верасня 2022).