Кхмерская Рэспубліка

Кхмерская Рэспубліка (кхмер. សាធារណរដ្ឋខ្មែរ, фр.: République khmère. République khmère) — урад Камбоджы, які папярэднічаў стварэнню камуністычнага рэжыму, вядомага як Дэмакратычная Кампучыя.

Гістарычная дзяржава
Кхмерская Рэспубліка
кхмер.: សាធារណរដ្ឋខ្មែរ
Герб Сцяг
Гімн: Anthem of the Khmer Republic[d]
<   > 9 кастрычніка 1970 — 17 красавіка 1975
Сталіца	Пнампень
Афіцыйная мова	Кхмерская мова
Грашовая адзінка	riel[d]
Плошча	181 035 км²
Насельніцтва	▼7 500 000 чал. (1974)
Форма кіравання	Прэзідэнцкая рэспубліка і дыктатура
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзяржаўны пераварот 1970 года

18 сакавіка 1970 года, скарыстаўшыся адсутнасцю Нарадома Сіанука ў краіне, правыя сілы пры падтрымцы ЗША здзейснілі дзяржаўны пераварот. Да ўлады прыйшоў генерал Лан Нол. У красавіку 1970 года амерыканскія і паўднёвав’етнамскія войскі ўступілі на тэрыторыю Камбоджы, што выклікала абурэнне сусветнай грамадскасцi і вымусіла іх адтуль сысці цераз месяц. У маі 1970 года апазіцыйныя сілы пры падтрымцы КНР стварылі ў Пекіне Нацыянальны адзіны фронт Кампучыі (НАФК), стварылі ўласныя ўзброеныя сілы і ўрад у выгнанні. У склад НАФК увайшлі прыхільнікі Нарадома Сіанука і іх нядаўнія «ворагі» камуністы. Сіанук не валодаў рэальнай уладай у НАФК, якая была ў руках мясцовых камуністаў, больш вядомых як рух «чырвоных кхмераў». Злучэнні рэгулярнай арміі ДРВ пад відам часцей НАФК уступілі на тэрыторыю Камбоджы. Яны захапілі некалькі ўсходніх правінцый краіны, перадаўшы іх пад кантроль «чырвоных кхмераў».

9 кастрычніка 1970 года Камбоджа была афіцыйна абвешчана Кхмерскай Рэспублікай.

Знешняя і ўнутраная палітыка

Рэжым кіраваўся нацыяналістычнай ідэалогіяй. В’етнамцы лічыліся варожым насяленнем: па загаду ўрада грамадзянскае насяленне в’етнамскага паходжання выганялі з населеных пунктаў і нярэдка знішчалі без суда. Лан Нол публічна заявіў: «Я разумею, што сярод тых в’етнамцаў, мажліва, меліся невінаватыя, але адрозніць было цяжка».

Вайна і паражэнне

З канца 1970 года сталіца была адрэзана ад сельскагаспадарчых раёнаў. Спрабуючы пашырыць сацыяльную базу свайго рэжыму, Лан Нол хацеў стварыць бачнасць дэмакратызацыі, але ўпэўніць у гэтым сусветную супольнасць яму гэтак і не атрымалася. За пяць гадоў узброенай партызанскай барацьбы колькасць КПК значна ўзрасла і яна ператварылася ў вядучую палітычную сілу Камбоджы.

1973 год стаў рашаючым у вайне. Толькі падтрымка амерыканскай авіяцыі спасала на той момант ад краху рэжым Лан Нола. Да пачатку 1975 года ўзброеныя сілы «чырвоных кхмераў» і в’етнамскія часці кантралявалі да 90% тэрыторыі Камбоджы. У пачатку красавіка 1975 года Пнампень пакінулі Лан Нол і яго паплечнікі.

Гл. таксама

• Гімн Кхмерской Рэспублікі