Кінбурнская бітва (1787)

Кінбурнская баталія (1(12) кастрычніка 1787) — бітва паміж рускімі войскамі пад камандаваннем генерал-аншэфа А. В. Суворава і турэцкім дэсантам на Кінбурнскай касе (сучасная Мікалаеўская вобласць) у час руска-турэцкай вайны (1787—1792).

Рускія войскі разбілі турэцкія. Перамога пры Кінбурне стала першай значнай перамогай рускіх войскаў у гэтай вайне, а таксама фактычна завяршыла кампанію 1787 года.

Перад падзеямі

Кінбурнская крэпасць з’явілася першым аб’ектам нападу турэцкіх войскаў у вайне. Гэта было звязана з яе выгодным стратэгічным становішчам недалёка ад турэцкай крэпасці Ачакаў (такім чынам, яна магла з’яўляцца базай для падрыхтоўкі захопу Ачакава), а таксама ад базы рускага флоту ў Херсоне, які абараняў яе (у выпадку поспеху рускі флот быў бы спалены). Акрамя таго, авалоданне Кінбурнам адчыняла шлях да аднаўлення турэцкага кантролю над Крымам.

Бітва

Турэцкі флот у складзе 3 лінейных караблёў, 4 фрэгатаў, 4 бамбардзірскіх суднаў (плывучых батарэй), 14 кананерскіх лодак на працягу верасня 1787 года абстрэльваў Кінбурн і выяўляў агнявыя кропкі рускіх войскаў. 1(12) кастрычніка ў 9 гадзін раніцы турэцкі дэсант пачаў высаджвацца на бераг. Адразу пасля высадкі Гасан-паша загадаў адвесці караблі, каб яго войска не спадзявалася на эвакуацыю, турэцкі флот стаў падтрымліваць нападаючых агнём.

Падчас высадкі турак Сувораў знаходзіўся ў царкве, дзе ішла служба ў гонар свята Пакроваў Прасвятой Багародзіцы. Афіцэрам, якія звярнуліся да яго з весткамі пра пачатак высадкі туркаў і будаванне тымі ўмацаванняў, ён загадаў не адкрываць агню ў адказ і чакаць высадкі ўсіх турэцкіх войскаў. Сам ён працягваў слухаць літургію. Спакой Суворава надаў упэўненасці ў сабе рускім воінам.

Каля гадзіны дня, выкапаўшы 15 траншэй, турэцкія войскі падышлі на блізкую адлегласць да крэпасці. У гэты час у Кінбурне было 1500 чалавек пяхоты, а яшчэ 2500 пяхоты і лёгкай конніцы стаяла ў якасці рэзерву ў 30 вёрстах ззаду ад крэпасці. Атакуючых турак налічвалася каля 6000 чалавек. Калі туркі падышлі да крэпасці на адлегласць 200 шагоў, рускія далі залп з усіх пушак і пачалася контратака. Атрад палкоўніка Ілавайскага, які абыйшоў крэпасць злева па беразе Чорнага мора, і Арлоўскі пяхотны полк на чале з генерал-маёрам Ракам, справа, ударылі з флангаў, а затым батальён Казлоўскага палка на чале з Суворавым ударыў у фронт. Значныя сілы турак і вялікія страты сярод Арлоўскага палка вымусілі рускіх адысці, пры гэтым сам Сувораў быў паранены карцеччу ў бок і ледзь не быў забіты турэцкім салдатам.

У выніку другой атакі, у якой удзельнічалі свежыя рэзервы, атрымалася выцесніць турэцкія войскі з касы і яны, нясучы значныя страты, сталі эвакуіравацца на караблі. Сувораў у гэтай атацы быў паранены ў руку. Каля 10 гадзін вечара бой скончыўся поўнай перамогай Расіі.

Страты бакоў

Страты туркаў склалі 4000—4500 чалавек, рускіх — 450—500 чалавек.

Пасля бітвы

Сувораў у гонар перамогі пабудаваў царкву Пакрова Прасвятой Багародзіцы. Кацярына II узнагародзіла яго ордэнам Андрэя Первазваннага. Для праславіўшыхся ў бітве была выпушчаная спецыяльная медаль.