Лакаматыў
Лакаматыў (фр.: locomotive ад лац.: loco moveo — зрушваю з месца) — самаходная цягавая машына для перамяшчэння па рэйкавым пуці цягнікоў або асобных вагонаў; частка чыгуначнага рухомага саставу.
Гісторыя правіць
Першыя паспяховыя мадэлі лакаматываў былі пабудаваны корнскім вынаходнікам Рычардам Трэвітыкам. У 1804 годзе яго паравы лакаматыў працягнуў састаў па пуцях металургічнай фабрыкі Пенідарэн, што каля Мартыр Тыдфіл ва Уэльсе. Пры гэтым, хоць лакаматыў працягнуў па пуцях 10 тон жалеза і 70 пасажыраў у пяці вагонах на 14 км, гэта стала вялікай нагрузкай для формаў рэек, якія выкарыстоўваліся ў той час. Лакаматыў зрабіў толькі тры паездкі. Трэвітык пасля гэтай спробы стварыў яшчэ некалькі лакаматываў, адзін з якіх выкарыстоўваўся на шахтах у Тынсадзе на поўначы Англіі, дзе быў убачаны маладым Джорджам Стэфенсанам.[1]
Першым паспяховым лакаматывам на паравай цязе быў лакаматыў для зубчастай чыгункі Мэцью Мюрэя «Salamanca», пабудаваны для вузкакалейнай Middleton Railway у 1812 годзе. Пасля ў 1813 годзе Крыстаферам Блэкетам і Уільямам Хедлі для «Wylam Colliery Railway» быў пабудаваны «Пыхкаючы Білі» (англ.: Puffing Billy). Цяпер гэты лакаматыў знаходзіцца ў Музеі навукі ў Лондане і з'яўляецца найстарэшым цягніком у свеце.[2]
Класіфікацыя лакаматываў правіць
Па тыпу энергетычнай устаноўкі правіць
Па тыпу энергетычнай устаноўкі лакаматывы падзяляюць на:
- паравозы — з паравой машынай;
- цеплавозы — з рухавіком унутранага згарання, звычайна дызельным;
- газатурбавозы — з газатурбінным рухавіком;
- электравозы — з цягавымі электрарухавікамі, атрымліваюць энергію з кантактнай сеткі.
Па роду службы правіць
Па роду службы лакаматывы падпадзяляюць на грузавыя, пасажырскія і манеўровыя.
Літаратура правіць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
Зноскі
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Лакаматыў
