Лех Вале́нса (польск.: Lech Wałęsa, нар. 29 верасня 1943(1943-09-29)[2][3][…], Папова[d], Трэці рэйх[2]) — польскі дзяржаўны дзеяч і прафсаюзны актывіст. Адзін з заснавальнікаў і лідараў «Салідарнасці», першага незалежнага прафсаюза на тэрыторыі Савецкага блока. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру 1983 года і першы абраны Прэзідэнт Трэцяй Польскай рэспублікі з 1990 да 1995 года.

Лех Валенса
польск.: Lech Wałęsa
Асабісты герб Леха Валенсы, як кавалера ордэна Серафімаў[1]
Асабісты герб Леха Валенсы, як кавалера ордэна Серафімаў[1]
Сцяг2-і Прэзідэнт Польшчы
23 снежня 1990 — 23 снежня 1995
Папярэднік Войцех Ярузельскі
Пераемнік Аляксандр Квасьнеўскі
Нараджэнне 29 верасня 1943(1943-09-29)[2][3][…] (81 год)
Жонка Данута Валенса
Дзеці Яраслаў Валенса
Веравызнанне каталік
Партыя Салідарнасць
Член у
Аўтограф Выява аўтографа
Узнагароды

Нобелеўская прэмія Нобелеўская прэмія міру

Ордэн Белага арла
Ордэн Белага арла
Ордэн Адраджэння Польшчы 1-й ступені
Ордэн Адраджэння Польшчы 1-й ступені
Рыцар Вялікага крыжа найшаноўнага ордэна Лазні
Рыцар Вялікага крыжа найшаноўнага ордэна Лазні
Кавалер Вялікага Крыжа ордэна Ганаровага легіёна
Вялікі крыж ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай
Вялікі крыж ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Лепольда I
Кавалер ордэна Крыжа зямлі Марыі 1 класа
Кавалер ордэна Крыжа зямлі Марыі 1 класа
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Святога Олафа
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Святога Олафа
Кавалер Вялікага Крыжа ордэна Белага льва
Кавалер Вялікага Крыжа ордэна Белага льва
Кавалер ордэна Слана Вялікі крыж ордэна Белай ружы
Кавалер Вялікага Крыжа адмысловай ступені ордэна За заслугі перад ФРГ
Кавалер Вялікага Крыжа адмысловай ступені ордэна За заслугі перад ФРГ
Ордэн Франсіска Міранды 1 класа (Венесуэла)
Ордэн Франсіска Міранды 1 класа (Венесуэла)
Вялікі крыж ордэна Заслуг
Вялікі крыж ордэна Заслуг
Кавалер Вялікага ланцуга ордэна Інфанта дона Энрыке
Кавалер Вялікага ланцуга ордэна Інфанта дона Энрыке
Кавалер ордэна Серафімаў
Кавалер ордэна Серафімаў
Вялікі крыж чылійскага ордэна Заслуг
Вялікі крыж чылійскага ордэна Заслуг
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Паўднёвага Крыжа
Вялікі крыж ордэна Пія IX
Вялікі крыж ордэна Пія IX
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Нідэрландскага льва
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Нідэрландскага льва
Кавалер Вялікага крыжа ордэна святога Сант'яга і мяча
Кавалер Вялікага крыжа ордэна святога Сант'яга і мяча
Кавалер Вялікага крыжа партугальскага ордэна Свабоды
Кавалер Вялікага крыжа партугальскага ордэна Свабоды
Ордэн Князя Яраслава Мудрага ІІ ступені
Ордэн Князя Яраслава Мудрага ІІ ступені
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Вітаўтаса Вялікага
Прэзідэнцкі медаль Свабоды
Прэзідэнцкі медаль Свабоды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

правіць

Лех Валенса быў электрыкам па прафесіі і неўзабаве пасля пачатку працы ў Гданьску на суднабудаўнічым заводзе імя Леніна (затым Гданьская суднаверф) стаў прафсаюзным актывістам, за што падвяргаўся пераследу з боку камуністычных уладаў, змяшчаўся пад нагляд, быў звольнены ў 1976 годзе і некалькі разоў быў арыштаваны. У жніўні 1980 года адыграў важную ролю ў палітычных перамовах, якія прывялі да новага Гданьскага пагаднення паміж страйкоўцамі і ўрадам. Стаў адным з заснавальнікаў прафсаюзнага руху «Салідарнасць».

У канцы 1981 года, пасля таго, як рэжым генерала В. Ярузельскага абвясціў у Польшчы ваеннае становішча, а «Салідарнасць» была абвешчана па-за законам, зноў быў арыштаваны, зняволены ў турму амаль на год. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру (1983) за дзейнасць у падтрымку правоў працоўных.

Пасля вызвалення працягваў сваю актыўнасць і займаў бачнае месца ў падрыхтоўцы пагаднення Польскага круглага стала з удзелам «Салідарнасці», якое прывяло да паўсвабодных парламенцкіх выбараў у чэрвені 1989 года.

На ўсеагульных выбарах 1990 года балатаваўся на адноўленую пасаду Прэзідэнта Польшчы і быў абраны. Кіраваў пераходам Польшчы ад камунізму да пост-камуністычнай дзяржавы. Перад ім стаялі цяжкія праблемы палітычнай нестабільнасці і пераходу Польшчы да вольнай рыначнай эканомікі. Яго папулярнасць аслабла і роля ў польскай палітыцы паменшылася пасля таго, як ён прайграў некалькі адсоткаў на наступных прэзідэнцкіх выбарах 1995 года Аляксандру Квасьнеўскаму.

Лех Валенса ўдзельнічае ў міжнародным палітычным жыцці. Чытае лекцыі па гісторыі і палітыцы ў Польшчы і за мяжой.

На пачатку ХХІ ст. у адкрытых архівах Службы бяспекі была знойдзена асабістая справа сакрэтнага супрацоўніка «Болека», ім, як мяркуецца, мог быць Лех Валенса. Былы прэзідэнт Польшчы і лідар прафсаюза «Салідарнасць» заявіў, што ўсе дакументы падробленыя[4].

Зноскі

  1. Аўтар герба А. Хеймоўскі
  2. а б в г http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1983/walesa-facts.html
  3. а б Leszek (Lech) Wałęsa // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. polskieradio.pl