Лоўчыя прылады

Лоўчыя прылады — прылады і прыстасаванні, якія служаць для лоўлі жывёл (паляўнічныя прылады), рыб (рыбацкія прылады), насякомых. Асобна выдзяляюцца прылады для лоўлі грызуноў і пчалярскія прылады.

Рыбацкія прылады паводле паводле прынцыпу дзеяння і спосабу лоўлі падзяляюцца на:

невады
- зімовы невад (вялікі невад)
- летні невад (падвалока)
  - брэдзень (браднік, валачок, браданік), валакуша, крыга, лата, мутнік (яршавік)
сеткі, паводле будовы:
- аднасценная сетка
- трысценная сетка (трыгубіца)
сеткі, паводле спосабу лоўлі:
- стаўныя
  - трыгубіца
- плаўныя (загонныя)
  - уклейніца
стаўныя пасткі
- буч (кош, вярша), ез, закот, кацец, настаўка, нерат, венцер, скрыпка, ват, жак, каробка, мярэжа, паплаў, сак
рухомыя пасткі
- волак, брадан, кломля, лібіла, падсака, сачок, сіло (пятля), таптуха, хапун (павук)
кручковыя снасці
- прынадная вуда
  - паплаўковая вуда
    - звычайная вуда, якарная вуда
  - донная вуда
    - донка, жэрліца, старажня, перавалока
- імітацыйная вуда
  - блісня, дарожка, драка, матылёк
ударныя прылады
- прылады, якія нанізваюць рыбу зверху
  - восць
- прылады, якія падчэпліваюць рыбу знізу
  - крук, багор
- прылады, якія глушаць рыбу пад лёдам
  - дубіна, чакуха, чурка
дапаможныя прылады
- баба, прыстасаванне, каб падцягваць невад; боўт, шост, каб наганяць рыбу; бычок, прыстасаванне, каб захоўваць рыбу ў вадзе; вараток, прыстасаванне, каб падцягваць лодку да невада; клок, прылада, каб падвабліваць самоў; пешня, прылада для прабівання палонак; сашыла, вілы для прагону пад лёдам жэрдкаў з вяроўкамі; сцябла, прыстасаванне для перавозкі рыбалоўных сеткаў у лодцы.

Паляўнічыя прылады звычайна найперш улучаюць паляўнічую зброю:

абушныя прылады
- доўбня, булава, сякера, кісцень
колкія прылады
- рагаціна, дзіда, кап’ё, дроцік
сечныя прылады
- кінжал, стылет, меч, шабля
кідальныя прылады
- прашча, лук, арбалет, стрэльба.

Апроч гэтага, уласна лоўчыя паляўнічыя прылады падзяляюцца на:

загонныя прыстасаванні
- ваўкаўня, засека (двухсценак, сценка), лоўчая яма
самалоўныя нерухомыя пасткі
- пасткі ўшчымляльнага дзеяння
  - залезы, ступа, ступіца, кола, сіло, сетка, капкан
- пасткі ўдарнага дзеяння
  - ашчэп, кляпцы, сланцы, торгала
дапаможныя лоўчыя прылады
- абцугі; кляшчы, драўлянае паляўнічае прыстасаванне, якое ўжывалася, каб выцягваць лісоў з нораў.

У пчалярскія прылады вылучаюцца вабік, накроп, прывой, раёўня і інш.

Літаратура правіць

Ламака В. Намінацыі лоўчых прыладаў у беларускіх слоўніках // Vocabulum et vocabularium: Сб. научн. трудов по лексикографии. Отв. ред. В.В. Дубичинский. — Вып. 5. — Гродно: ГрГУ, 1998. — 188 с. ISSN 0453-79998. С. 26, 27.