Лідскі павет (Расійская імперыя)
Лі́дскі паве́т (руск.: Лидский уезд) — адміністрацыйная адзінка ў складзе Слонімскай, Літоўскай і Гродзенскай і Віленскай губерняў, якая існавала ў 1795—1920 гадах. Цэнтр — горад Ліда. Тэрыторыя больш за 4,9 тыс. кв. вёрст.
| Лідскі павет | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| Краіна |
 Расійская імперыя |
||||
| Уваходзіць у | Віленская губерня | ||||
| Адміністрацыйны цэнтр | Ліда | ||||
| Дата ўтварэння | 1795 | ||||
| Дата скасавання | 1920 | ||||
| Насельніцтва (1897) | 205,8 тыс. | ||||
| Плошча | 5,6 тыс. км² | ||||
 |
|||||
_(1845).png)
Гісторыя
правіцьЛідскі павет у складзе Слонімскага намесніцтва Расійскай імперыі быў утвораны ў 1795 годзе на тэрыторыі былога Лідскага павета Вялікага Княства Літоўскага, якая адышла да Расійскай імперыі ў выніку Трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай. У 1797 годзе павет увайшоў у склад Літоўскай губерні, у 1801 годзе — у склад Гродзенскай, а ў 1843 годзе — Віленскай губерні.
З 2 лютага 1919 года ў складзе ЛітБел, неўзабаве заняты польскім войскам. Паводле Рыжскага мірнага дагавора 1921 года адышоў да Польскай Рэспублікі, дзе увайшоў у склад Навагрудскага ваяводства[1].
Насельніцтва
правіцьУ 1864 насельніцтва склада каля 110 тыс. жыхароў, у т.л. больш за 75 тыс. католікаў, каля 30 тыс. праваслаўных, каля 6 тыс. іўдзеяў, дзейнічалі 31 касцёл, 19 цэркваў, 18 яўрэйскіх малітоўных дамоў. На тэрыторыі павета знаходзіліся 15 мястэчак, 15 сёл, 866 вёсак, 876 іншых паселішчаў (калоній, фальваркаў, аколіц, хутароў і інш.)[1].
Паводле перапісу 1897 года ў павеце пражывала 205,8 тыс. жыхароў. У тым ліку беларусы — 73,2 %; яўрэі — 12,0 %; літоўцы — 8,7 %; палякі — 4,7 %; рускія — 1,2 %. У павятовым горадзе Лідзе пражывалі 9323 чал.[2]
У 1913 годзе — 252,5 тыс. жыхароў[1].
Эканоміка
правіцьУ 1910 годзе дзейнічалі 244 фабрыкі і заводы з 2160 рабочымі.
Адміністрацыйны падзел
правіцьПасля рэформы 1861 года падзелены на 24 воласці[1][3]:
- Аляксандраўская воласць (цэнтр — Паляцкішкі);
- Арлянская воласць (цэнтр — Орля);
- Астрынская воласць (цэнтр — Астрына);
- Беліцкая воласць (цэнтр — Беліца);
- Беняконская воласць (цэнтр — Беняконі);
- Васілішская воласць (цэнтр — Васілішкі);
- Вялікамажэйкаўская воласць (цэнтр — Заброеўцы; скасавана ў пачатку 20 ст.);
- Ганчарская воласць (цэнтр — Ганчары);
- Дакудаўская воласць (цэнтр — Дакудава);
- Дубіцкая воласць (цэнтр — Нарашы);
- Жалудская воласць (цэнтр — Жалудок);
- Жырмунская воласць (цэнтр — Жырмуны);
- Забалацкая воласць (цэнтр — Забалаць);
- Каняўская воласць (цэнтр — Случай);
- Лебядская воласць (цэнтр — Новая Лебяда);
- Лідская воласць (цэнтр — Ліда);
- Ляцкая воласць (цэнтр — Дэмбрава);
- Мытлянская воласць (цэнтр — Мыто);
- Пакроўская воласць (цэнтр — Сабакінцы);
- Радунская воласць (цэнтр — Радунь);
- Ражанкаўская воласць (цэнтр — Ражанка);
- Тарноўская воласць (цэнтр — Гарняты);
- Шчучынская воласць (цэнтр — Шчучын);
- Эйшышкская воласць (цэнтр — Юрздыка).
Ураднікі павета
правіцьГл. таксама
правіцьКрыніцы
правіцьЛітаратура
правіць- Лідскі павет // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
Спасылкі
правіць- Лида // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.