Мара (багіня)

Мара — язычніцкае боства, якому пакланяліся продкі сучасных беларусаў.

Даўгінаўскі ідал. На «спіне» ідала высечаны чатыры чатырохканцовыя крыжы з перакладзінамі на канцах, што маюць ў народзе назвы «крыж крыжоў», «агнявы крыж», «крыж Мары».IX—XIII стагоддзi

Апісанне

Прадметам культу гэтага боства лічыцца Даўгінскі крыж. Магла быць багіняй нараджэння, плоднасці і смерці — гэта значыць цыркуляцыі паміж светам жывых і светам памерлых. Мяркуецца, што яе культ у Беларусі развіваўся пад уплывам балцкай культуры, дзе існавала багіня Мара з аналагічнымі функцыямі. У пазнейшым беларускім фальклоры Мара паступова ператварылася ў жаночы дух, прывід, здань.

Імёны

Само імя Мара мае нядобрае адценне, таму што бярэ пачатак ад агульнага для шмат якіх еўрапейскіх моў кораня «мр» і спалучаецца з такімі паняццямі, як змрок, памерці, мёртвы, смерць, марока. Ад гэтага кораня паходзіць слова немарач (хвароба).

У славян жаночая істота Мара пазней схавалася за такімі імёнамі, як Морэна, Мара, Мар’я, Мар’янка, Марыля, Маркіта, Мархва, магчыма, Марына, Маргарыта і да т.п. Жаночы персанаж Мархва (юрлівая, сярдзітая кабета) згадваецца ў паэме В. Дуніна — Марцінкевіча «Вечарніцы», дзе з гэтай гераіняй звязваецца паходжанне назвы Паненскай гары ў Лагойску.

Тапонімы

Тапонім «Мар’іна Горка» і Мар’іна, ёсць меркавання, утварыўся ад паганскай традыцыі, бо некалі там было капішча, дзе паганцы маліліся сваёй багіні Мары.

• 
  Срэбная падвеска «Крыж Мары»
• 
  Статуя Мар’і каля горада Мар'іна Горка
• 
  Мар’інагорскае капішча багіні Мары
• 
  Мар’інагорскае капішча багіні Мары
• 
  Мар’інагорскае капішча багіні Мары

Літаратура

• Памяць: Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А. Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. — Мінск : Беларусь, 2003. — 748 с. — 3000 экз. ISBN 985-01-0251-9