Меконг

Меконг — рака ў Азіі, у Кітаі, М’янме, Лаосе, Тайландзе, Камбоджы, В’етнаме (часткова ўтварае мяжу Лаоса з М’янмай і Тайландам), самая вялікая на п-ве Індакітай.

Меконг
в’етн. Mê Kông
Характарыстыка
Даўжыня	4500 км
Басейн	810 000 км²
Расход вады	15 000 м³/с
Вадацёк
Выток	Тыбецкае нагор'е і Zha'a Qu[d]
• Каардынаты	33°42′31″ пн. ш. 94°41′44″ у. д.
Вусце	Паўднёва-Кітайскае мора
• Каардынаты	10°11′ пн. ш. 106°45′ у. д.
Размяшчэнне
Водная сістэма	Паўднёва-Кітайскае мора
Краіна	Кітай  М’янма  Тайланд  Лаос  Камбоджа  В’етнам
— выток, — вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Даўжыня каля 4500 км, плошча вадазборнага басейна 810 тыс. км².

Пачынаецца (пад назвай Дза-Чу) на Тыбецкім нагор’і (каля хрыбта Тангла, на вышыні больш за 3000 м). Цячэ ў глыбокіх цяснінах Сіна-Тыбецкіх гор, цераз Юньнань-Гуйчжоўскае нагор’е (дзе называецца Ланьцанцзян), у заходніх адгор’ях гор Чыангшон, па Камбаджыйскай раўніне (пры выхадзе на раўніну вадаспад Кхон). Упадае ў Паўднёва-Кітайскае мора. Ніжэй горада Пнампень пачынаецца дэльта ракі (плошча каля 70 тыс. км²), дзе вылучаюцца два галоўных рукавы. Дэльта забалочаная, месцамі пакрытая мангравымі зараснікамі.

Галоўныя прытокі: Мун, Танлесап (справа), У, Кадынг, Сан, Нам Оў (злева).

Жыўленне ў верхнім цячэнні снегавое і ледавіковае, у ніжнім — дажджавое. Летне-асенняе разводдзе з пад’ёмам узроўню да 10—15 м. Сярэдні гадавы расход вады каля горада Пнампень 13,2 тыс. м³/с (у разводдзе да 30 тыс. м³/с, у межань да 1,5 тыс. м³/с). Замярзае ў верхнім цячэнні на 1—2 месяцы. Натуральны рэгулятар сцёку Меконга ў ніжнім цячэнні — возера Танлесап, якое злучана з Меконгам аднайменным прытокам. У вільготны сезон (чэрвень—лістапад) возера папаўняецца водамі Меконга, у сухі (лістапад—чэрвень) — узровень вады ў Меконгу ніжэйшы, чым у возеры, і адбываецца скід азёрнай вады ў рэчышча ракі. Цвёрды сцёк каля 1,5 км³ за год, што абумоўлівае рост дэльты на 80—100 м штогод.

Выкарыстоўваецца для арашэння (пераважна рысавых палёў). ГЭС Нам Нгум (Лаос) на рацэ Нгум (левы прыток Меконга). Рэкі і азёры басейна Меконга багатыя рыбай, шмат вадаплаўных птушак, ёсць кракадзілы. Суднаходства на 700 км ад вусця, у разводдзе на 1600 км (да горада В’енцьян). Марскія судны падымаюцца на 350 км (да горада Пнампень). На Меконгу — гарады Луангпрабанг, В’енцьян, Саванакхет (Лаос), Пнампень (Камбоджа).

Літаратура

• Лоўчая Л. Меконг // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).