Морыц Аранскі
Морыц Аранскі (нідэрл.: Maurits van Oranje, ням.: Moritz von Oranien; (13 або 14 лістапада 1567, Дыленбург — 23 красавіка 1625, Гаага) — прынц Аранскі, граф Насау, сын Вільгельма I, паклаўшага пачатак незалежнасці Нідэрландаў. Штатгальтар Галандыі, Зеландыі, Гелдэрланда, Гронінгена і Оверэйсела.
| Морыц Аранскі | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Maurits van Oranje | |||||||
 Марыс Аранскі. Праца Міхіль ван Мірэвельта (каля 1613-1620). | |||||||
 | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Вільгельм I Аранскі | ||||||
| Пераемнік | Фрэдэрык-Генрых Аранскі | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Адолф ван Ньювенаар | ||||||
| Пераемнік | Фрэдэрык-Генрых Аранскі | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Вільгельм Людвіг Насау-Дыленбургскі | ||||||
| Пераемнік | Эрнст Казімір, граф Насау-Дзіц | ||||||
| Нараджэнне |
14 лістапада 1567 Дыленбург, Нідэрланды |
||||||
| Смерць |
23 красавіка 1625 (57 гадоў) Гаага, Нідэрланды |
||||||
| Месца пахавання | |||||||
| Род |
 Насау-Аранская дынастыя |
||||||
| Бацька | Вільгельм I Аранскі | ||||||
| Маці | Ганна Саксонская | ||||||
| Дзеці | афіцыйных няма | ||||||
| Веравызнанне | пратэстанцтва | ||||||
| Адукацыя | |||||||
| Дзейнасць | палітык, афіцэр, калекцыянер мастацтва, military commander | ||||||
| Званне | адмірал | ||||||
| Узнагароды |
 |
||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
ШтатгальтарПравіць
Пасля смерці бацькі ў 1585 годзе быў абраны штатгальтарам Галандыі, Зеландыі і Заходняй Фрысландыі, праславіўся як военачальнік, які з поспехам супрацьстаяў лепшым іспанскім генералам, стваральнік новай тактычнай школы.
Морыц першы падзяліў непаваротлівае і няздольнае да манеўраў войска, на больш дробныя і лёгкія часткі. Рыштунак конніцы ён значна палегчыў, звярнуўшы галоўную ўвагу на развіццё рухомасці. Пяхоту і конніцу ён надзяліў статутамі і наогул зрабіў нідэрландскае войска паказальным для ўсіх войскаў Еўропы. Яшчэ больш паўплываў Морыц на развіццё замкавай вайны, звяртаючы асаблівую ўвагу на развіццё актыўнага элемента ў абароне крэпасцяў.
Морыц і ОлдэнбарневелтПравіць
Дзяржаўным дарадцам Морыца з’яўляўся Ёхан ван Олдэнбарневелт. Часам паміж імі ўзнікалі частыя канфлікты. У 1609 годзе не зважаючы на пратэст Морыца Олдэнбарневелт падпісаў з Іспаніяй Дванаццацігадовае перамір'е, якое трывалася да 1621 года. Напружанне паміж дзяржаўцамі павялічвалася. 13 мая 1619 года Олдэнбарневелт быў арыштаваны, абвінавачаны ў дзяржаўнай здрадзе і пакараны смерцю. Морыцу дасталася неабмежаванная ўлада. Ціснуў на свайго брата Фрэдэрыка Генрыха, каб апошні ажаніўся для захавання дынастыі. У 1621 годзе вайна з Іспаніяй аднавілася. У 1625 годзе Морыц Аранскі памёр, не пакінуўшы пасля сабе афіцыйных нашчадкаў.
Зноскі
ЛітаратураПравіць
- Groen v. Prinsterer, «Maurice et Barnevelt» (Утрэхт, 1875).
- Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I