Мсціслаўскі раён
Мсціслаўскі раён — адміністрацыйная адзінка ў складзе Магілёўскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр — горад Мсціслаў. Утвораны ў 1924 г.
| Мсціслаўскі раён | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| Краіна |
 Беларусь |
||||
| Уваходзіць у | Магілёўская вобласць | ||||
| Адміністрацыйны цэнтр | Мсціслаў | ||||
| Дата ўтварэння | 17 ліпеня 1924 | ||||
| Кіраўнік | Дзмітрый Леанідавіч Пімашэнка[d] | ||||
| Афіцыйныя мовы |
Родная мова: беларуская 67,6 %, руская 30,92 % Размаўляюць дома: беларуская 30,2 %, руская 67,64 %[1] |
||||
| Насельніцтва (2009) |
24 768 чал.[1] (9-е месца) | ||||
| Шчыльнасць | 18,59 чал./км² (6-е месца) | ||||
| Нацыянальны склад |
беларусы — 90,73 %, рускія — 7,68 %, іншыя — 1,59 %[1] |
||||
| Плошча |
1 332,51[2] км² (12-е месца) |
||||
| Вышыня над узроўнем мора |
200 м[3] | ||||
 |
|||||
| Афіцыйны сайт | |||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
ГеаграфіяПравіць
Плошча 1300 км². Мсціслаўскі раён размешчаны ў межах Аршанска-Магілёўскай раўніны. Тэрыторыя раёна размешчана ў межах Горацка-Мсціслаўскай узвышанай раўніны. Паверхня плоскахвалістая, 79 % яе на вышыні 180—200 м. Найвышэйшы пункт — 239 м. Агульны нахіл з поўначы на поўдзень. Пашыраны яры і суфазійныя западзіны.
Карысныя выкапні: торф, гліны і суглінкі, пясчана-друзавы матэрыял, будаўнічыя пяскі, цэментавыя суглінкі; сустракаюцца радовішчы сапрапелю, фасфарытаў, мелу.
Клімат Мсціслаўшчыны ўмерана-кантынентальны, вільготны. Сярэдняя тэмпература студзеня — −8,1 градусаў, ліпеня — +18 градусаў. Ападкаў — 602 мм за год. Вегетацыйны перыяд — 185 дзён.
Асноўныя рэкі — Сож з прытокамі, Віхра, Чорная Натапа, Малатоўка, Волчас, Кашанка (прыток Проні), Рамясцвянка (прыток Быстрай). Іншыя рэкі: Дамалка.
Лясістасць складае 17 %. Большасць лясоў знаходзіцца ў заходняй і паўднёвай частках раёна. Плошча балот — 70 км².
ГісторыяПравіць
Вядомыя землякi i жыхарыПравіць
- Іван Кірылавіч Вальваценка — Герой Савецкага Саюза.
- Максім Гарэцкі (1893, в. Малая Багацькаўка — 1938) — пісьменнік, дзеяч беларускага адраджэння.
- Лявон Вітан-Дубейкаўскі (1869—1940) — беларускі палітычны і грамадскі дзеяч, паэт, інжынер-будаўнік, архітэктар.
- Васіль Мікалаевіч Еўцыхевіч (1911—1980) — вучоны-географ і педагог. Нарадзіўся ў вёсцы Свяцілаўка[4].
- Васіль Пракопавіч Жураўлёў — беларускі крытык і літаратуразнавец.
- Павел Антонавіч Левановіч — беларускі празаік, публіцыст.
- Аляксандр Іосіфавіч Падлужны — беларускі мовазнавец, Акадэмік НАНБ.
- Ганна Іосіфаваўна Сапрыка — беларуская пісьменніца, перакладчык.
- Вольга Пракопаўна Уласенка — Герой Сацыялістычнай Працы.
- Міхаіл Аляксандравіч Уласенка (1937, в. Юшкавічы) — беларускі пісьменнік.
- Георгій Фёдаравіч Юрчанка — беларускі паэт-сатырык.
ДэмаграфіяПравіць
Насельніцтва раёна складае 28,5 тыс. чалавек, у тым ліку ў гарадскіх умовах пражываюць каля 12 тыс. Усяго акрамя Мсціслава налічваецца 168 населеных пунктаў. У 1995 годзе насельніцтва раёна складала 33,2 тыс. чалавек[5].
ТранспартПравіць
Праз раён праходзяць: чыгунка лініі Орша — Крычаў, аўтадарогі на Магілёў, Крычаў, Горкі, Смаленск.
Старшыні Мсціслаўскага райвыканкамаПравіць
Зноскі
- ↑ а б в Вынікі перапісу 2009 года
- ↑ «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
- ↑ GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
- ↑ Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 269.
- ↑ Беларусь, 1995
ЛітаратураПравіць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
- Мсціслаўскі раён // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 501—502. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.