Мікола Ільяшэвіч

Мікола Ільяшэвіч (Ілляшэвіч) (1903, Пружаны — 2 верасня 1934, Вільня) — беларускі грамадскі дзеяч, гісторык, настаўнік.

Мікола Ільяшэвіч
Дата нараджэння	1903
Месца нараджэння	Пружаны, Пружанскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Дата смерці	2 верасня 1934(1934-09-02)
Месца смерці	Вільня, Віленскае ваяводства, Польская Рэспубліка
Месца пахавання	Вільня
Род дзейнасці	грамадскі дзеяч, настаўнік, навуковец
Навуковая сфера	геаграфія і гісторыя
Месца працы	Віленская беларуская гімназія Віленская духоўная семінарыя Саха (1912)
Навуковая ступень	доктар філасофіі (1928)
Альма-матар	Віленская беларуская гімназія Карлаў універсітэт
Член у	Беларускае навуковае таварыства
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

У час Першай сусветнай вайны, з 1915 года разам з сям’ёю быў у бежанстве ў глыб Расіі. Па вяртанні з бежанства сям’я асела ў Вільні. Вучыўся ў Віленскай беларускай гімназіі (скончыў у 1923), дзе пазнаёміўся з В. Жук-Грышкевічам.

Скончыў Пражскі ўніверсітэт у 1928 годзе. Выдаў на чэшскай мове дысертацыю «Беларусь (Белая Русь), як сваеасаблівая цэльнасць з антрапагеаграфічнага пункту гледжання. (З увагай да гісторыі і этнаграфіі)». Падчас вучобы быў старшынём Беларускага культурнага таварыства імя Скарыны. Арганізаваў выставу беларускіх выданняў у Славянскай бібліятэцы ў Празе.

Пасля вяртання ў Вільню выкладаў прапедэўтыку філасофіі ў Віленскай беларускай гімназіі, таксама выкладаў у Праваслаўнай духоўнай семінарыі. Рэдагаваў часопіс «Саха». Памёр ад сухотаў.

Заўчасна памёр ад сухотаў 2 верасня 1934 года ў Вільні. Пахаваны на гарадскіх могілках.

Навуковая дзейнасць

«Беларусь і беларусы» на чэшскай мове. 1930

Аўтар даследавання «Расійская палітыка на землях былога Беларуска-Літоўскага гаспадарства за панаваннем Кацярыны II і Паўла I», падручніка «Кароткі нарыс псіхалогіі», артыкула «Паходжанне, старадаўнія весткі і антрапалагічныя адзнакі беларусаў» (выданы ў «Студэнцкай думцы»).

У значнай ступені, пад уплывам М. Ільяшэвіча і яго малодшага брата, паэта Хведара Ільяшэвіча, развіваўся беларускі рух у Пружанах, куды браты амаль штолета наведваліся і забяспечвалі літаратурай тамашніх беларускіх актывістаў, у т.л. сям’ю Жукоўскіх, Міколу Дудзейку і інш.

Творы

• Расейская палітыка на землях былога Беларуска-Літоўскага гаспадарства — Вільня: Друкарня Я. Левіна, 1933.

Літаратура

• Ільяшэ́віч Мікалай // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — С. 204. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).
• Здановіч І. Рупліўцы беларускага нацыянальнага адраджэння з Пружаншчыны: Грамадска-літаратурны даведнік. — Пружаны: 2003. — 144 с.;
• Пракаповіч Н. Мікола Ільяшэвіч — невядомы гісторык з Пружан // Газета для вас № 02 (680). 2009, 9-16 студз.
• Славянскай бібліятэцы ў Празе — 80 гадоў // Беларуская служба Радыё "Свабода". 2007, 2 крас.