Міхаіл Іванавіч Лявіцкі
Міхаіл Іванавіч Лявіцкі (руск.: Михаил Иванович Левицкий; 1761 — 6 мая 1831) — генерал ад інфантэрыі, удзельнік руска-французскай вайны 1812 года, камендант Варшавы.
| Міхаіл Іванавіч Лявіцкі | |
|---|---|
 Партрэт генерала М. І. Лявіцкага працы Й. Зонтага. Папера; літаграфія. 41 × 29,5 см. Дзяржаўны Эрмітаж | |
| Дата нараджэння | 1761 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 6 мая 1831 |
| Месца пахавання | |
| Дзеці | Алена Міхайлаўна Лявіцкая[d] |
| Прыналежнасць |
 Расійская імперыя |
| Род войскаў | пяхота |
| Званне | генерал ад інфантэрыі |
| Камандаваў |
Кіеўскі грэнадзёрскі полк, шэф Падзільскага мушкецёрскага палка > 36-га егерскага палка, 3-я брыгада 7-й пяхотнай дывізіі, камендант Варшавы |
| Бітвы/войны | |
| Узнагароды і званні |
Ордэн Святога Георгія 4-й ст. (1807), Ордэн Святой Ганны 1-й ст. (1816) з алмазнымі знакамі (1825), Ордэн Святога Станіслава 1-й ст. (1820), Ордэн Святога Уладзіміра 3-й ст. (1812), Ордэн Святой Ганны 2-й ст. (1807), Залатая зброя «За адвагу», Крыж «За ўзяцце Ачакава», Крыж «За ўзяцце Ізмаіла», Ордэн «Pour le Merite» (1807) |
Біяграфія правіць
Міхаіл Іванавіч Лявіцкі нарадзіўся ў 1761 годзе ў г. Вільня. Паходзіў з дваран Магілёўскай губерні. Ваенную службу пачаў 21 лістапада 1781 года падпрапаршчыкам у Полацкі пяхотны полк, 28 ліпеня 1784 года атрымаў чын прапаршчыка.
Падчас руска-турэцкай вайны 1787—1792 гадоў Лявіцкі ваяваў з туркамі на Дунаі. У 1788 годзе адрозніўся пры штурме Ачакава. У кампаніі наступнага года ўдзельнічаў у бітве пры Каўшанах і ўзяцці Акермана. У 1790 годзе ваяваў пры Кіліі, пры штурме Ізмаіла атрымаў кулявое раненне ў руку. Завяршыў ён свой удзел у руска-турэцкай вайне бітвай пры Мачыне.
У 1792 годзе Лявіцкі быў пераведзены ў корпус, размешчаны ў Польшчы і ў тым жа годзе ваяваў з інсургентамі. У 1794 годзе ён таксама ваяваў у Польшчы супраць паўстанцаў Касцюшка, за адзнаку ўзведзены ў прэм'ер-маёры.
12 жніўня 1798 года падпалкоўнік Лявіцкі быў прызначаны камандзірам Кіеўскага грэнадзёрскага палка[1], 8 чэрвеня 1799 года ўзведзены ў палкоўнікі. 15 сакавіка 1803 года ён быў адстаўлены з пасады і 16 мая атрымаў чын генерал-маёра і прызначаны шэфам сфарміраванага ім[2] Падольскага мушкецёрскага палка (пасля 36-ы егерскі полк).
У 1805 годзе Лявіцкі браў удзел у ваенных дзеяннях супраць французаў у Аўстрыі, ваяваў пад Шэнграбенам, стаў для Льва Талстога ўВайне і міру правобразам камандзіра пяхотнага палка, у якім служылі капітан Цімохін і разжалаваны Долахаў. Быў цяжка паранены ў бітве пры Аўстэрліцы.
У 1806—1807 гадах ён ваяваў з французамі ва Усходняй Прусіі. 8 красавіка 1807 года за Прэйсіш-Эйлау быў ганараваны ордэнам Св. Георгія 4-й ступені (№ 735 па кавалерскім спісе Судраўскага і № 1749 па спісе Грыгаровіча — Сцяпанава), за адзнаку пры Гутштаце ордэн Святой Ганны 2-й ступені, а за адзнаку пры Фрыдландзе ён атрымаў ад прускага караля ордэн «Pour le Mérite».
З 19 кастрычніка 1810 года па сакавік 1812 года Лявіцкі быў камандзірам 3-й брыгады 7-й пяхотнай дывізіі, здаўшы брыгаду генерал-маёру А. І. Бала, Лявіцкі застаўся ў званні шэфа 36-га егерскага палка. У гэтай якасці ён у 1812 годзе прыняў удзел у адбіцці нашэсця Напалеона ў Расію. Незадоўга да Барадзінскай бітвы Лявіцкі быў прызначаны камендантам Мажайска, а пры адступленні рускай арміі да Масквы знаходзіўся ў ар’ергардзе.
Пры пераходзе ў наступ Лявіцкі ваяваў пры Малаяраслаўцы, Вязьме і Красным. У Замежнай кампаніі Лявіцкі знаходзіўся пры штабе Рэзервовай арміі і ўдзельнічаў ва ўзяцці некалькіх крэпасцяў у польска-прускай граніцы. 6 студзеня 1814 года ён быў прызначаны камендантам Варшавы і 1 верасня таго ж года быў вызвалены ад звання шэфа 36-га егерскага палка. У Варшаве Лявіцкі знаходзіўся да восені 1818 года, пасля чаго быў прызначаны знаходзіцца па армейскай пяхоце.
20 верасня 1821 года Лявіцкі атрымаў чын генерал-лейтэнанта і 21 красавіка 1829 года быў узведзены ў генералы ад інфантэрыі, у адстаўку выйшаў у 1831 годзе.[3]
Сярод іншых узнагарод Лявіцкі меў ордэны Св. Уладзіміра 3-й ступені (1812), Св. Станіслава 1-й ступені (1820) і Св. Ганны 1-й ступені (4 кастрычніка 1816, алмазныя знакі — 2 чэрвеня 1825), а таксама залатую шпагу з надпісам «За адвагу».
_4.jpg)
Памёр 6 мая 1831 года. Пахаваны на Ружанскіх могілках у Слоніме. У 1832 г. устаноўлена надмагілле з чырвонага граніту ў выглядзе саркафага[4].
Сям’я правіць
Быў у шлюбе з Варварай Пракопаўнай Пражэўскай (1786—1837), кавалерскай дамай ордэна Св. Кацярыны малодшага крыжа (1829). У шлюбе нарадзілася чацвёра дзяцей:
- Соф’я (1807—1857) — фрэйліна двара, была памочніцай апякункі Прачысценскай часткі Папячыцельства аб бедных у Маскве.
- Алена (1819—1850) — фрэйліна двара, жонка магілёўскага губернатара Мікалая Аляксандравіча Скалона.
- Юлія — фрэйліна двара, у замужжы Цітова
- Мікалай (? — не раней 1842), паручнік (з 1833)[5].
Зноскі
- ↑ У шэрагу крыніц паказана што Лявіцкі тым часам камандаваў Яраслаўскім мушкецёрскім палком.
- ↑ Антология форменной одежды частей российской армии. Архівавана з першакрыніцы 30 ліпеня 2017. Праверана 11 чэрвеня 2017.
- ↑ У «Словаре русских генералов» памылкова гаворыцца, што Лявіцкі ў адстаўку выйшаў у 1828 годзе.
- ↑ 1236. Магіла Лявіцкага Міхаіла Іванавіча // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Гродзенская вобласць. — 371 с., іл.
- ↑ ФЭБ: Бойко и др. Примечания: Письма М. А. Лопухиной к баронессе А. М. Хюгель. — 2001. feb-web.ru. Архівавана з першакрыніцы 2 лютага 2021. Праверана 2 ліпеня 2019.
Літаратура правіць
- Волков С. В. Генералитет Российской империи. Энциклопедический словарь генералов и адмиралов от Петра I до Николая II. — Том II: Л—Я. — М., 2009. — С. 32.
- Словарь русских генералов, участников боевых действий против армии Наполеона Бонапарта в 1812—1815 гг. // Российский архив. История Отечества в свидетельствах и документах XVIII—XX вв.. — М.: студия «ТРИТЭ» Н. Михалкова, 1996. — Т. VII. — С. 304-305. — ISSN 0869-20011. (Комм. А. А. Подмазо)
- Степанов В. С., Григорович П. И. В память столетнего юбилея императорского Военного ордена Святого великомученика и Победоносца Георгия. (1769—1869). СПб., 1869
- Некролог в газете Kurjer Warszawski (Варшаўскі кур'ер) № 277 ад 13 кастрычніка 1831 г.
- Лукашевич А. М. «Памятники и памятные места 1812 года в Беларуси». Минск, 2012. Приложение