Міхаіл Міхайлавіч Зошчанка

Міхаіл Міхайлавіч Зошчанка (29 ліпеня (10 жніўня) 1895, Палтава — 22 ліпеня 1958, Сестрарэцк) — савецкі празаік, журналіст, сцэнарыст.

Міхаіл Зошчанка
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Міхаіл Міхайлавіч Зошчанка
Дата нараджэння	28 ліпеня (9 жніўня) 1894[…]
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя або Палтава, Палтаўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	22 ліпеня 1958(1958-07-22)[…] (63 гады)
Месца смерці	Ленінград
Пахаванне	Sestroretsk cemetery[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Бацька	Mikhail Ivanovich Zoshchenko[d]
Альма-матар	Паўлаўскае ваеннае вучылішча[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, журналіст, драматург, перакладчык, сцэнарыст
Мова твораў	руская
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР
Узнагароды	Ордэн Святой Ганны III ступені Ордэн Святой Ганны IV ступені Ордэн Святога Станіслава II ступені Ордэн Святога Станіслава III ступені
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

У друку дэбютаваў у 1922 годзе. Належаў да літаратурнай групы «Серапіёнавы браты». У творах 1920-х гг. пераважна ў форме аповяду стварыў камічны вобраз героя-абывацеля з убогай мараллю і прымітыўным поглядам на навакольнае. У 1927 годзе прыняў удзел у калектыўным рамане «Вялікія пажары», якія публікаваліся ў часопісе «Аганёк». У 1930-х гадах працаваў у буйной форме: «Вернутая маладосць», «Блакітная кніга» і інш. Нарыс «Гісторыя адной перакоўкі» увайшоў у кнігу «Канал імя Сталіна» (1934).

З пачатку Айчыннай вайны быў у эвакуацыі ў Алма-Аце (працаваў у сцэнарнай студыі «Масфільма»). Увесну 1943 вярнуўся ў Маскву, быў членам рэдкалегіі часопіса «Кракадзіл».

У 1944—1946 шмат працаваў для тэатраў. Дзве яго камедыі былі пастаўленыя ў Ленінградскім драматычным тэатры, адна з якіх — «парусінавы партфель» — вытрымала 200 пастановак за год.

Пачынаючы са жніўня 1943 года, у перыяд росквіту славы Зошчанка, у літаратурным перыядычным часопісе «Кастрычнік», была пачата публікацыя першых кіраўнікоў аповесці «Перад узыходам сонца». У ёй пісьменнік спрабаваў разабрацца ў сваёй меланхаліі і неўрастэніі, грунтуючыся на вучэннях З. Фрэйда і І. Паўлава. 14 жніўня 1946 з’явілася Пастанова Аргбюро ЦК ВКП (б) аб часопісах «Зорка» і «Ленінград», у якім падвергнуліся жорсткай крытыцы рэдакцыі абодвух часопісаў «за прадастаўленне літаратурнай трыбуны пісьменніку Зошчанка, творы якога чужыя савецкай літаратуры». Часопісу «Зорка» забаранялася ў далейшым друкаваць творы пісьменніка, а часопіс «Ленінград» быў наогул зачынены. Услед за Пастановай на Зошчанка і Г. Ахматаву абрынуўся сакратар ЦК ВКП (б) А. Жданаў. Аб аповесці «Перад узыходам сонца» у сваім дакладзе ён казаў: «У гэтай аповесці Зошчанка выварочвае навыварат сваю подлую і нізкую душонку, робячы гэта з асалодай, са смакаваннем…». Гэты даклад паслужыў сігналам да ганенняў і выключэння Зошчанка з Саюза Пісьменнікаў СССР. У 1946—1953 ён галоўным чынам займаўся перакладчыцкай дзейнасцю — без права подпісу перакладзеных работ, а таксама падзарабляў шаўцом.

«Перад узыходам сонца» была ўпершыню цалкам апублікавана толькі праз трыццаць гадоў, у 1973 годзе, нью-ёркскім «Выдавецтве імя Чэхава».

У чэрвені 1953 Зошчанка быў ізноў прыняты ў Саюз пісьменнікаў. У апошнія гады жыцця працаваў у часопісах «Кракадзіл» і «Аганёк». Пасля дасягнення пенсійнага ўзросту і да самай смерці (з 1954 па 1958 гады) Зошчанка было адмоўлена ў пенсіі. Апошнія гады Зошчанка пражываў на дачы ў Сестрарэцку. Пахаванне Зошчанка на Волкавых могілках, дзе хавалі пісьменнікаў, было забароненае. Пахаваны на Сестрарэцкіх могілках пад Санкт-Пецярбургам.

У яго апошняй кватэры арганізаваны музей.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).