Макар Краўцоў
Краўцо́ў Мака́р (сапр. Мака́р Мацве́евіч Касцевіч (Косцевіч); 18 жніўня 1891, Баброўня, цяпер Гродзенскі раён, Гродзенская вобласць, Беларусь — пасля 1939) — беларускі паэт, публіцыст, перакладчык, дзеяч нацыянальна-вызваленчага руху. Аўтар слоў гімна «Мы выйдзем шчыльнымі радамі».
Макар Краўцоў | |
---|---|
Асабістыя звесткі | |
Імя пры нараджэнні | Макар Мацвеевіч Косцевіч |
Псеўданімы | Краўцоў Макар, Дзын-Дзылін, Звончык, Макар, Язэп Светазар, Picolo, Smreczyński |
Дата нараджэння | 18 жніўня 1891 |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | кастрычнік 1939 (48 гадоў) |
Месца смерці | |
Грамадзянства | |
Жонка | Ганна |
Альма-матар | |
Месца працы | |
Прафесійная дзейнасць | |
Род дзейнасці | публіцыст, перакладчык, паэт, журналіст, палітык |
Мова твораў | беларуская |
Грамадская дзейнасць | |
Партыя | |
Член у | |
Творы ў Вікікрыніцах | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Дзядзька беларускага паэта Міхася Васілька.
Біяграфія
правіцьСкончыў Свіслацкую настаўніцкую семінарыю ў 1910 годзе, настаўнічаў на Гарадзеншчыне, удзельнік Першай сусветнай вайны, ваяваў у расійскім войску на Паўднёва-Заходнім фронце. Дэлегат Усебеларускага з’езда ад салдацкага камітэта 44-га армейскага корпуса Паўднёва-заходняга фронту ў снежні 1917 года. У 1918 годзе ўвайшоў у Беларускую партыю сацыялістаў-рэвалюцыянераў (БПСР), сябра Рады БНР, настаўнічаў у менскіх беларускіх школах.
У пачатку 1919 годзе на Гарадзеншчыне — упаўнаважаны Міністэрства беларускіх спраў пры літоўскім урадзе, ствараў беларускія органы ўлады ў Сакольскім павеце. Пазней вяртаецца ў Менск, працуе пры Літаратурна-выдавецкім аддзеле Наркамасветы ЛітБел ССР. Са снежня 1919 года ўваходзіў у склад Беларускай вайсковай камісіі (БВК) пры польскай адміністрацыі, узначальвае культурна-асветны аддзел[1]. Аўтар вядомага верша «Мы выйдзем шчыльнымі радамі» (апублікаваны 30 кастрычніка 1919 г. у газеце «Беларусь» пад назвай «Ваяцкі гімн»).
У часе Слуцкага збройнага чыну 1920 года прызначаны загадчыкам друкарні паўстанцаў у Клецку[1].
Удзельнік Першай Усебеларускай канферэнцыі ў Празе ў верасні 1921 года. З 1921 года жыў і працаваў у Вільні. Удзельнічаў у рабоце Беларускага навуковага таварыства. У 1926 годзе арыштаваны польскімі ўладамі. Сябра Галоўнай управы Таварыства беларускай школы ў 1936—1937 года. Пасля далучэння Заходняй Беларусі да БССР з кастрычніка 1939 года працаваў у рэдакцыі газеты «Віленская праўда». У канцы 1939 года арыштаваны разам з іншымі дзеячамі беларускага вызваленчага руху (Антонам Луцкевічам, Янкам Пазняком, Сяргеем Буслом, Вінцэнтам Грышкевічам, Удзімірам Самойлам і іншымі). Дакладныя звесткі пра абставіны смерці Краўцова Макара не высветлены. Паводле некаторых сведчанняў, ён быў закатаваны ў часе допытаў у савецкай турме ў Беластоку[2].
Творчасць
правіцьЛітаратурную дзейнасць пачаў у 1918 годзе. Выступаў пад псеўданімамі Дзын-Дзылін, Звончык, Макар, Язэп Светазар, Picolo, Smreczyński; крыпт. З-ык, К.М., Кр. М., М.К. У друку выступаў як Краўцоў Макар.
Друкаваўся ў газетах «Вольная Беларусь», «Звон», «Беларусь», «Беларуская крыніца», «Родны край», часопісах «Рунь», «Маланка», «Беларуская культура», «Шлях моладзі» і іншых.
Аўтар літаратуразнаўчых артыкулаў пра творчасць Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Багдановіча, Уладзіміра Жылкі, Канстанцыі Буйло, Цёткі і іншых. Аўтар успамінаў пра сучаснікаў, дзеячаў нацыянальна-вызвольнага руху Івана Луцкевіча, Аляксандра Астрамовіча, Пётры Крачэўскага, Алеся Гаруна, а таксама пра Усебеларускі з’езд 1917 года.
Пераклаў на беларускую мову творы Мікалая Гогаля, Максіма Горкага, Міхаіла Зошчанкі, Аляксандра Купрына, Міхаіла Лермантава, Адама Міцкевіча, Льва Талстога, Генрыка Сянкевіча, Тараса Шаўчэнкі і інш. Пераклаў з польскай мовы Версальскі трактат[3].
Аўтар слоў гімна «Мы выйдзем шчыльнымі радамі».
Выбраныя пераклады на беларускую мову[4]:
- «Алеся» Аляксандра Купрына
- «Мцыры» Міхаіла Лермантава (1924)
- «Расказы аб вялікіх падзеях розных часоў і народаў» Мікалая Рубакіна (1924)
- «Дэман» Міхаіла Лермантава (1926)
- «Бартэк-пераможнік» Генрыка Сянкевіча (1926)
- «Сьляпы музыка» Уладзіміра Караленкі (1928)
- «Прынц і жабрак» Марка Твэна (1928)
- «Для дзяцей» Льва Талстога (1928)
- «Тарас Бульба» Мікалая Гогаля (1929)
Зноскі
- ↑ а б Слуцкі збройны чын 2006, с. 320.
- ↑ Уладзімір Арлоў. Макар Краўцоў (18.8.1891, в. Баброўня (цяпер Гарадзенскі раён) — 1939, Беласток (?)) . svaboda.org (18 жніўня 2006). Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017. Праверана 15 сакавіка 2017.
- ↑ Міхась Касцевіч. Частка 2. Баброўня - астравок культурнага адраджэння ў Заходняй Беларусі . harodnia.com. Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017. Праверана 15 сакавіка 2017.
- ↑ Макар Краўцоў . prajdzisvet.org. Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017. Праверана 15 сакавіка 2017.
Літаратура
правіць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8). — С. 467
- Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 1. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.
- Ул. Ляхоўскі, Ул. Міхнюк, А. Гесь. Слуцкі збройны чын 1920 г. у дакументах і ўспамінах. — 2-ое выд. дапрац.. — Мінск: Энцыклапедыкс, 2006. — 400 с. — ISBN 985–6599–25–3.
- Макар Краўцоў (Касцевіч) / Укл. Лявон Юрэвіч. — Мінск: Кнігазбор, 2021. — ISBN 978-985-7227-93-8. — 216 с.
Спасылкі
правіцьМакар Краўцоў у Вікікрыніцах | |
Макар Краўцоў на Вікісховішчы |
- Макар Краўцоў пра Ўсебеларускі зьезд . Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017.
- Творы Макара Краўцова на «Беларускай палічцы»
- Дэман у перакладзе Макара Краўцова
- Макар Касцевіч (Краўцоў). Паэтычная творчасць віленскіх беларусаў // Наша слова.pdf № 45 (97), 8 лістапада 2023.
- Краўцоў Макар. Беларусы // Наша слова.pdf № 46 (98), 15 лістапада 2023.; № 47 (99), 22 лістапада 2023.; № 48 (100), 29 лістапада 2023.
- Краўцоў Макар. Беларусы ў Вільні, іх арганізацыі, партыі і прэса // Наша слова.pdf № 31 (135), 31 ліпеня 2024.