Наталля Дзмітрыеўна Палонская-Васіленка
Наталля Дзмітрыеўна Палонская-Васіленка (укр.: Ната́лія Дми́трівна Поло́нська-Василе́нко; 31 студзеня 1884, Харкаў — 8 чэрвеня 1973, Дорнштат, Бадэн-Вюртэмберг) — украінскі гісторык-эмігрант другой хвалі, сапраўдны член Навуковага таварыства імя Тараса Шаўчэнкі (з 1947) і Украінскай Свабоднай Акадэміі Навук ў Аўгсбургу (з 1948).
| Наталля Дзмітрыеўна Палонская-Васіленка | |
|---|---|
| укр.: Наталія Дмитрівна Полонська-Василенко | |
 | |
| Дата нараджэння | 31 студзеня (12 лютага) 1884 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 8 чэрвеня 1973 (89 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Муж | Мікалай Пракопавіч Васіленка[d] |
| Род дзейнасці | гісторык |
| Навуковая сфера | гісторыя |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар гістарычных навук |
| Альма-матар | |
| Член у | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
правіцьНарадзілася ў рускай дваранскай сям’і, Дачка Кіеўскага гісторыка, генерал-маёра Дзмітрыя Пятровіча Меньшова ад шлюбу з Марыяй Фёдараўнай Мухартавай, якая паходзіла з курскі дваран. У 1901 годзе скончыла Кіеўскую Фундуклееўскую жаночую гімназію. У 1905—1911 гадах вучылася на гісторыка-філалагічным аддзяленні Вышэйшых жаночых курсаў у Кіеве. У 1909 працавала ў археалагічнай экспедыцыі В Хвойка, у 1913 здала ўступныя экзамены на гісторыка-філалагічны факультэт Кіеўскага універсітэта св. Уладзіміра[1].
У 1910—1924 гадах выкладала гісторыю і геаграфію ў гімназіях, займала прафесарскія пасады ў шэрагу навучальных устаноў, у тым ліку ў Кіеўскім універсітэце. У 1920-х гадах авалодала украінскай мовай і з тых часоў пісала свае працы пераважна на ёй.
У 1923 годзе выйшла замуж за былога міністра адукацыі і замежных спраў УНР Мікалая Васіленка, які неўзабаве быў арыштаваны і абвінавачаны ў контррэвалюцыйнай дзейнасці. Дзякуючы намаганням жонкі ён праз некаторы час быў рэабілітаваны. У апошнія гады жыцця Мікалай Васіленка быў цяжка хворы і памёр у 1935 годзе.
У 1918—1925 годзе працавала ў Кіеўскім археалагічным інстытуце, у 1924—1941 гадах — ва Усеўкраінскай акадэміі навук (у 1934—1938 была вызвалена ад працы па палітычных матывах). У 1927—1932 гадах-прафесар Кіеўскага мастацкага інстытута[1].
У кастрычніку 1940 года ў Маскве абараніла доктарскую дысертацыю на тэму: «Нарысы па гісторыі засялення паўднёвай Украіны ў сярэдзіне XVIII стагоддзя (1734—1775 гады)».
Падчас нямецкай акупацыі Украіны працавала дырэктарам Інстытута Археалогіі Акадэміі Навук (кастрычнік-снежань 1941 года) і Кіеўскага Цэнтральнага Архіва Старажытных Актаў (снежань 1941 — верасень 1943), навуковы кансультант Музея-архіва пераходнага перыяду (1942). Акрамя таго, уваходзіла ў склад аргаддзела Кіеўскай гарадской управы, была адной з адказных за перайменавання гарадскіх вуліц.
У верасні 1943 года, незадоўга да вызвалення Кіева, пераехала на захад. З кастрычніка 1943 года — рэферэнт Украінскага Цэнтральнага Камітэта ў Львове (на чале з Уладзімірам Кубіёвічам). У 1944 года чытала лекцыі ва Украінскім вольным універсітэце ў Празе[1].
Пасля пераезду універсітэта ў Мюнхен з 1945 года працавала прафесарам дадзенага ўніверсітэта ў Мюнхене, з 1965 года — віцэ-прэзідэнт Украінскага Гістарычнага Таварыства. З 1966 года — дэкан філасофскага факультэта Украінскага вольнага універсітэта.
Працы
правіць- «Очерки по истории заселения южной Украины в середине XVIII века (1734—1775 гг.)» (1940)
- Н. Полонська Хмельниччина // Календар-альманах на ювілейний 1948 рік. — Авґсбурґ: 1947. — С. 36—48.
- Н. Полонська-Василенко. Палій і Мазепа (укр.). — Авґсбурґ: Друкарня Сажина, 1949. — 12 с. — (Українська історія).
- Н. Полонська-Василенко. Історія Української Церкви (укр.). — Мюнхен, 1949. — 34 с.
- До історії повстання на Запоріжжі 1768 року(укр.) // Науковий збірник Української вільної академії наук / Н. Полонська-Василенко. — Ню-Йорк: 1953.
- «Процес Центра Дій» (1955)
- «Особливості Української Православної Церкви» (1959)
- «Гетьман Мазепа та його доба» (1959)
- «Перші віки християнства на Україні» (1963)
- «Запоріжжя XVIII століття та його спадщина» (тт. 1-2, 1965-67)
- «Українська Академія Наук» (тт. 1-2, 1955-57)
- «Український Вільний Університет (1921-71)» (1971)
- Н. Полонська-Василенко. Історія України (укр.). — Мюнхен: Українське видавництво, 1972—76.
- Н. Д. Полонська-Василенко. Спогади (укр.) / упорядн. В. Шевчук. — К.: Вид. дім «Києво-Могилянська академія», 2011. — 542 с. — ISBN 978-966-518-573-4.
Крыніцы
правіць- ↑ а б в Кубійович 1970, с. 2198.
Літаратура
правіць- Полонська-Василенко Наталія // Енциклопедія українознавства: Словникова частина: [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка ; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж ; Нью-Йорк, 1970 ; Львів : Молоде життя, 1996 — Т. 6 — С. 2198. — ISBN 5-7707-6833-9.
Спасылкі
правіць- [1]Архівавана 7 лютага 2007.
Наталля Дзмітрыеўна Палонская-Васіленка на «Радаводзе». Дрэва продкаў і нашчадкаў- Аудиозапись воспоминаний Наталии Дмитриевны Полонской-Василенко (1965)Архівавана 21 лістапада 2021.
