Нясета
Нясёта, Нясе́та — рака ў Клічаўскім раёне Магілёўскай вобласці Беларусі, правы прыток ракі Ольса (басейн Дняпра).
| Нясета | |
|---|---|
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 39 км |
| Басейн | 346 км² |
| Расход вады | 1,8 м³/с (у вусці) |
| Вадацёк | |
| Выток | |
| • Месцазнаходжанне | за 1 км на паўночны захад ад вёскі Куцін |
| • Каардынаты | 53°41′02″ пн. ш. 29°06′09″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Ольса |
| • Месцазнаходжанне | каля аграградка Бацэвічы |
| • Каардынаты | 53°24′22,50″ пн. ш. 29°14′24″ у. д.HGЯO |
| Ухіл ракі | 0,4 м/км |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Ольса → Бярэзіна → Дняпро → Чорнае мора |
| Краіна | |
| Рэгіён | Магілёўская вобласць |
| Раён | Клічаўскі раён |
   |
|
 выток вусце |
|
|
— выток, — вусце |
|
Назва правіць
Назва Нясета балцкага паходжання. З такой жа назвай іншая рака прыток Бярэзіны. Тая ж аснова *Nes-et- у назве Нясетня (прыток прыпяцкай Пцічы)[1].
Корань *Nes- дастаткова папулярны ў старабалцкай гідраніміі Верхняга Падняпроўя.
Корань *Nes-ṷ- (варыянт старой ṷ-асновы ад кораня *Nes-) у назвах *Нясвяча (> Нясвячка[2], ад *Nes-v-int-a, злучае Сяргееўскае возера з ракой Пціч) і *Несва (> Несвіца[3], прыток Брагінкі, у міжрэччы Дняпра і Прыпяці перад самымі іх сутокамі).
Корань *Nes- таксама ў назвах Нес(с)а[4] (у басейне дзесенскай ракі Нярусы) і *Несла (< *Nes-l-, тры прыпяцкія ракі, адна верхнедняпроўская)[5].
Пашыральнік -et- вядомы ў літоўскім назва- і словаўтварэнні (verpti «віраваць» — verpetas «вір», адкуль назва дзесенскай ракі Верапета[6]), з ім гідронімы тыпу Upeta, Nereta, Viešetė[7], Вядзета.
Гідраграфія правіць
Даўжыня ракі 39 км. Плошча вадазбору 346 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 1,8 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,4 ‰.
Асноўныя прытокі — Гарадзечанка і Турчанка (леваруч).
Пачынаецца за 1 км на паўночны захад ад вёскі Куцін, вусце каля аграгарадка Бацэвічы. Цячэ па Цэнтральнабярэзінскай раўніне.
Даліна невыразная. Абалона двухбаковая, шырынёй 0,1—0,3 км. Рэчышча каналізаванае, шырынёй 4—12 м. Выкарыстоўваецца як водапрыёмнік меліярацыйных каналаў.
Заўвагі правіць
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 198.
- ↑ П. Л. Маштаков. Список рек днепровского бассейна. С.-Петербург, 1913. С. 150.
- ↑ П. Л. Маштаков. Список рек днепровского бассейна. С.-Петербург, 1913. С. 160.
- ↑ Топоров В. Н. Балтийский элемент в гидронимии Поочья III // Балто-славянские исследования 1988—1996. Москва, 1997. С. 281—282.
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 198—199.
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 179.
- ↑ P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 338—341.
Літаратура правіць
- Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — С. 420. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).
- Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Могилёвская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2012. — С. 15, 24. — 64 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-173-0. (руск.)