Нізкі Рынак

Ні́зкі Ры́нак — гістарычная мясцовасць у цэнтры Мінска, старажытны асяродак гандлю ў горадзе. Месціцца пры ўтоку ракі Нямігі ў Свіслач.

Архітэктурнымі дамінантамі мясцовасці былі замак, Халодная сінагога, комплекс кляштара баніфратаў з касцёлам Святога Яна і царква Святых Апосталаў Пятра і Паўла. Пасля Другой сусветнай вайны гістарычная забудова была цалкам зруйнаваная савецкімі ўладамі.

На паўднёвы ўсход ад Нізкага Рынка пачынаюцца Цёмныя Крамы, па поўдзень — Высокі Рынак, на захад — Ракаўскае прадмесце, на поўнач — Замчышча.

Гісторыя правіць

На плане 1857 года

Нізкі Рынак пачаў забудоўвацца як гандлёва-рамесніцкі пасад перад паўднёвай сцяной замка, за валамі і ровам, пры ўтоку ракі Нямігі ў Свіслач. Размешчаная на хісткай абалоне, мясцовасць часта пакутавала ад паводак.

Да канца XVI — пачатку XVII стст. Нізкі Рынак значна павялічыўся. Тут утварыліся новыя вуліцы і завулкі. Цэнтральнымі і найбольш вялікімі трасамі Нізкага Рынка былі старадаўнія вуліцы Няміга, Ракаўская і Зыбіцкая. Вуліца Няміга пачала ўтварацца, мяркуючы паводле археалагічных матэрыялаў, дзесьці ў XIII ст. на старым гандлёвым гасцінцы на паўднёвы захад паабапал невялікай, але паўнаводнай у старажытнасці рэчкі. Вуліца Зыбіцкая пачыналася непасрэдна з плошчы Нізкага Рынка і праходзіла на паўднёвы ўсход уздоўж правага берага Свіслачы ля падножжа ўзгорка Высокага Рынка. Траса вуліцы злучала Нізкі Рынак з Валокамі Полацкімі. Вуліца Казьмадзям’янаўская злучала мясцовасць з Цёмнымі Крамамі, Школьная — з Высокім Рынкам.

Халодная сінагога, 1903 г.

У пачатку ХХ ст. Замчышча ўваходзіла ў другую паліцэйскую частку горада.

Сучаснасць правіць

Вуліцы і плошчы правіць

Цяперашняя назва	Першапачатковая назва	Былыя назвы
8 Сакавіка плошча	Нізкі Рынак плошча	Рыбны Рынак плошча
Зыбіцкая вуліца	Зыбіцкая вуліца	Гандлёвая вуліца (1866—2010)
Няміга вуліца	Нямігская вуліца	Няміга-Школьная вуліца (частка) Няміга-Раманаўская вуліца (частка) Кацярынінская вуліца (частка, 1866—1926) Кастуся Каліноўскага вуліца (частка, 1926—1940-я)

Козьма-Дзям’янаўскі спуск	Козьма-Дзям’янаўская вуліца	Францішка Скарыны вуліца (1926—1933) Дзям’яна Беднага вуліца (1933—1940-я)
Эстакада праспекта Пераможцаў	Рэзніцкая вуліца	Мясніцкая вуліца (з 1866)^[1]^[2]

Галерэя правіць

Гістарычныя планы і праекты правіць

Старыя планы і праекты
Праект на пабудову павільёна для турэцкай пякарні братоў Офлі, 1893 г.
Квартал на вуліцы Рэзніцкай
Праект рэканструкцыі камяніцы, размешчанай насупраць пачатку Зыбіцкай вуліцы

Гістарычныя здымкі правіць

Старыя здымкі
Каля Замчышча, 1888 г.
У бок Нямігі, 1897 г.
1905 г.
1909 г.

1915 г.
1915—18 гг.
1918 г.
1918 г.

1918 г.
1918 г.
Тытунёвы гандаль Кейлес, 1918 г.
1920-я гг.

У бок Нямігі, 1918 г.
Гістарычная Нова-Рэзніцкая ў бок Рэзніцкай вуліцы, 1928—29 гг.
да 1941 г.
Пачатак гістарычнай Козьма-Дзям’янаўскай вуліцы, 1941 г.

У бок Замкавай вуліцы, 1941 г.
Аэрафотаздымак у бок Замкавай вуліцы, 1941—43 гг.
У бок Нямігі, 1941—43 гг.
Пачатак гістарычнай Козьма-Дзям’янаўскай вуліцы, 1944 г.

Зноскі

↑ Іван Сацукевіч. Тапанімія вуліцы і плошчаў Мінска ў ХІХ — пачатку ХХ стст.
↑ Вячеслав Бондаренко. Названия минских улиц за последнее столетие: тенденции, загадки, парадоксы

Літаратура правіць

Спасылкі правіць

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Нізкі Рынак

[sac-1] Іван Сацукевіч. Тапанімія вуліцы і плошчаў Мінска ў ХІХ — пачатку ХХ стст.

[2] Вячеслав Бондаренко. Названия минских улиц за последнее столетие: тенденции, загадки, парадоксы

[1]

[2]