Нікаля́ Поль Стэфа́н Сарказі́ дэ Надзь-Бо́ча (фр.: Nicolas Sarkozy, поўнае імя Nicolas Paul Stéphane Sárközy de Nagy-Bócsa; нарадзіўся 28 студзеня 1955, Парыж) — французскі дзяржаўны і палітычны дзеяч, 23-і прэзідэнт Французскай рэспублікі і 6-ы прэзідэнт Пятай Французскай рэспублікі. Як прэзідэнт, па пасадзе з’яўляўся су-князем Андоры і вялікім магістрам ордэна Ганаровага легіёна. Абраны прэзідэнтам 6 мая 2007 года, уступіў на пасаду 16 мая, змяніўшы на пасадзе главы дзяржавы Жака Шырака.

Нікаля Сарказі
Nicolas Sarkozy
Сцяг23-і прэзідэнт Францыі
6-ы прэзідэнт Пятай рэспублікі
Сцяг
16 мая 2007 — 15 мая 2012
Папярэднік Жак Шырак
Пераемнік Франсуа Аланд
Сцяг65-ы Князь Андоры Сцяг
16 мая 2007 — 15 мая 2012
Сумесна з Жаан Энрык Вівес-і-Сісілья
Папярэднік Жак Шырак
Пераемнік Франсуа Аланд
Сцяг18-ы старшыня Савета Еўрасаюза
1 ліпеня 2008 — 1 студзеня 2009
Папярэднік Янез Янша
Пераемнік Мірэк Тапаланек
Сцяг220-ы міністр унутраных спраў Францыі Сцяг
31 мая 2005 — 26 сакавіка 2007
Кіраўнік урада Дамінік дэ Вільпен
Папярэднік Дамінік дэ Вільпен
Пераемнік Франсуа Баруан
Сцяг Міністр эканомікі Францыі Сцяг
31 сакавіка — 28 лістапада 2004
Кіраўнік урада Жан-П’ер Рафарэн
Папярэднік Франсіс Мер
Пераемнік Эрвэ Гаймар
Сцяг218-ы міністр унутраных спраў Францыі Сцяг
7 мая 2002 — 31 сакавіка 2004
Кіраўнік урада Жан-П’ер Рафарэн
Папярэднік Даніэль Ваян
Пераемнік Дамінік дэ Вільпен
Нараджэнне 28 студзеня 1955(1955-01-28) (69 гадоў)
Парыж, Францыя
Імя пры нараджэнні фр.: Nicolas Paul Stéphane Sarközy de Nagy-Bocsa[1]
Бацька Paul Sarkozy[d]
Маці Andrée Mallah[d]
Жонка 1) Мары-Дамінік Кюльялі (1982—1996)
2) Сесілія Сіганер-Альбеніс (1996—2007)
3) Карла Бруні (з 2008)
Дзеці сыны: П'ер і Жан (ад 1-га шлюбу), Луі (ад 2-га) дачка: Джулія (ад 3-га шлюбу)
Веравызнанне каталік
Партыя Саюз за народны рух
Адукацыя
Дзейнасць палітыка[2]
Аўтограф Выява аўтографа
Узнагароды
Кавалер Вялікага Крыжа ордэна Ганаровага легіёна Кавалер ордэна Ганаровага легіёна
Кавалер Вялікага Крыжа ордэна За заслугі, Францыя
Кавалер Вялікага Крыжа ордэна За заслугі, Францыя
Рыцар Вялікага крыжа найшаноўнага ордэна Лазні
Рыцар Вялікага крыжа найшаноўнага ордэна Лазні
Камандор ордэна Леапольда I
Камандор ордэна Леапольда I
Кавалер ордэна Князя Яраслава Мудрага І ступені
Кавалер ордэна Князя Яраслава Мудрага І ступені
Кавалер ордэна Перамогі імя Святога Георгія
Кавалер ордэна Перамогі імя Святога Георгія
Ордэн Славы (Арменія)
Ордэн Славы (Арменія)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Лідар кіруючай партыі «Саюз за народны рух» (фр.: Union pour un mouvement populaire, UMP) (з 2004 да ўступлення ў пасаду). У 1993—1995, 2002—2004 і 2005—2007 гадах займаў міністэрскія пасты ва ўрадзе Францыі. Таксама да ўступлення ў пасаду прэзідэнта рэспублікі з’яўляўся старшынёй генеральнай рады дэпартамента О-дэ-Сен.

У Францыі вядомы пад мянушкай «Сарко» (Sarko), якую выкарыстаюць як яго прыхільнікі, так і апаненты.

Біяграфія

правіць

Бацькі

правіць

Бацька — Пол Надзь-Боча Шаркёж — нарадзіўся ў Будапешце ў сям’і дробнага венгерскага двараніна-пратэстанта (дваранства і герб дадзеныя сям’і ў 1628 імператарам Фердынандам II за подзвігі продка ў гады Трыццацігадовай вайны), які валодаў землямі каля горада Сальнок і невялікім замкам Алатыян (Alattyán) у 100 км ад сталіцы. Яго продкі былі членамі муніцыпалітэта Сальнока. З прыходам Савецкага войска ў 1944 сям’я пакінула краіну. У Бадэн-Бадэне Поль Сарказі (так ён афранцузіў сваё імя і прозвішча) запісаўся ва Французскі замежны легіён, падпісаў пяцігадовы кантракт і праходзіў службу ў Алжыры. Не жадаючы адпраўляцца ў Індакітай, у 1948 дэмабілізаваўся. Атрымаў французскае грамадзянства і пасяліўся ў Марселе, неўзабаве пераехаўшы ў Парыж. У 1949 ажаніўся з Андрэ Малах (Andree Mallah) — студэнткай юрыдычнага факультэта, дачкой вядомага лекара ў рэспектабельнай 17-й парыжскай акрузе. Яе бацька Бенедыкт Малах (Benedict Mallah) быў яўрэем-сефардам, імігрантам з Салонікаў, якія перайшлі ў каталіцтва, яе маці, Адэль Бувье — францужанка, медсястра з Савоі, каталіцкага веравызнання. Ад шлюбу Поля Сарказі і Андрэ Малах нарадзілася трое дзяцей: Гіём (1952), Нікаля (1955) і Франсуа (1957).

У 1959 Сарказі-старэйшы пакінуў сям’ю, пасля гэтага яшчэ двойчы пабываўшы ў шлюбе. Маці, каб выгадаваць дзяцей, скончыла адукацыю і стала адвакатам.

Дзяцінства

правіць

Нікаля Сарказі правёў першыя гады свайго жыцця ў 17-й акрузе Парыжа. Пазней сям’я перабралася ў суседняе мястэчка Нёйі-сур-Сен — дабрабытную камуну заходняй 17-й акругі за межамі Парыжу. Бацька практычна не ўдзельнічаў у выхаванні дзяцей і не дапамагаў сям’і, хоць з’яўляўся заможным чалавекам. Уплыў на Сарказі аказваў дзядуля, па рэлігіі каталік, а па палітычных поглядах — галіст. Сям’я жадала, каб дзеці цалкам асіміляваліся ў французскім грамадстве. Дзіцём Сарказі, па яго ўласных словах, не пачуваў сябе паўнавартасным французам і пакутаваў ад свайго параўнальна нізкага матэрыяльнага становішча, і, акрамя таго, не быў досыць моцным, каб пастаяць за сябе. Пазней ён неаднаразова заяўляў, што менавіта зняважанні дзяцінства і адсутнасць бацькі зрабілі яго такім, якім ён ёсць цяпер. Яго амбіцыі і імкненне ва ўладу выглядаюць як кампенсаванне за другаразрадны статус у юнацкасці. Сцвярджаецца, што бацька аднойчы нібы сказаў яму, што той ніколі не зможа стаць прэзідэнтам Францыі, таму што такія рэчы бываюць толькі ў Злучаных Штатах.

Адукацыя, праца, сям’я

правіць

Адукацыю атрымаў у прыватнай каталіцкай школе. Па водгуках, вучыўся даволі пасродкава. У 1973 атрымаў дыплом бакалаўра. У 1978 скончыў Інстытут палітычных навук у Парыжы па дзяржаўным праве і палітычным навукам, а таксама курс прыватнага права (без дыплома). Стаў адвакатам, які спецыялізуецца ў французскім камерцыйным праве, а дакладней — у праве ў вобласці нерухомасці.

  • 23 верасня 1982 ажаніўся з карсіканкай Мары-Дамінік Кюльёлі (Marie-Dominique Culioli), дачкой фармацэўта з Віка (карсіканская вёска да поўначы ад сталіцы вострава Аяча). У іх нарадзілася двое сыноў — П’ер (1985) і Жан (1987).
  • У 1984, быўшы мэрам Нёі-сур-Сен, пазнаёміўся з Сесіліяй Мартэн, народжанай Сіганер-Альбеніс (Cécilia Ciganer-Albeniz), якая была жонкай главы мясцовага тэлеканала (Сарказі ў якасці мэра кіраваў цырымоніяй іх шлюбу). У Нікаля і Сесіліі завязаўся раман, які завяршыўся цяжкім разводам Сарказі з першай жонкай. У 1996 яны ўступілі ў шлюб, у 1997 у іх нарадзіўся сын Луі. У іх сям’і жылі таксама дзве дачкі Сесіліі ад першага шлюбу Жудыт (1984) і Жана-Мары (1989).

Спадарыня Сарказі гуляла публічную ролю, часта з’яўлялася разам з мужам у грамадскіх месцах і выконвала ролю яго памочніка, што для французскай палітыкі было даволі незвычайным. У 2005 у французскай прэсе з’явіліся паведамленні аб крызысе іх адносін і падрыхтоўцы да разводу. У той час развод не рушыў услед, але і ў наступным адносіны пары працягвалі інтрыгаваць грамадства (Сарказі рэзка выступаў супраць умяшанні ў сваё асабістае жыццё). Сесілія ў адных выпадках з’яўлялася на публіцы з мужам, у іншых — без яго, галасавала разам з ім у першым туры прэзідэнцкіх выбараў 2007 года, але не ў другім. Яна прысутнічала на інаўгурацыі Нікаля 16 мая разам са сваімі трыма дзецьмі, а таксама двума сынамі мужа ад першага шлюбу. На цырымонію прышлі і бацькі прэзідэнта, якія расталіся амаль паўстагоддзя назад.

17 кастрычніка 2007 года ў французскай прэсе з’явіліся слыхі, паводле якіх Сесілія і Нікаля падалі 15 кастрычніка ў суд дакументы аб разводзе[3]. 18 кастрычніка было афіцыйна абвешчана, што развод па ўзаемнай згодзе ўжо адбыўся, і што сын Луі застанецца з маці.

Агульная палітычная характарыстыка

правіць
 
Сарказі і Дзяржаўны сакратар ЗША Кандаліза Райс. 2006

Палітолагі адзначаюць яго высокія лідарскія якасці і харызму. Па перакананнях — правы кансерватар. Выступае за паніжэнне падаткаў і сацыяльных выдаткаў. Прыхільнік еўрапейскай інтэграцыі. Судзячы па яго выступах, падтрымлівае традыцыйныя французскія каштоўнасці свецкай дэмакратычнай дзяржавы, якія ўвабралі ў сябе і досвед хрысціянскай цывілізацыі. У пытанні асіміляцыі імігрантаў зважае першым чынам на іх здольнасць прыняць гэтыя каштоўнасці. Лічыцца саюзнікам ЗША. Некаторыя журналісты, крытычна настроеныя да палітыкі Штатаў, такія, як Цьеры Мэйсан, вінавацяць Сарказі ў тым, што ён агент сіянізма і ЦРУ[4]. Апаненты і шматлікія незалежныя даследчыкі завуць Сарказі лібералам або ўльтралібералам[5]; сам ён адмаўляе такое азначэнне і сцвярджае, што ён «прагматык».

Сарказі з’яўляецца постаццю, у вышэйшай ступені якая палярызоўвае грамадства. Ён — самы папулярны[6] і ў той жа час самы непапулярны з правых палітыкаў апошняга часу, яго асоба з’яўляецца прадметам сталай крытыкі і насмешак з боку левых. Распаўсюджаныя такія феномены, як адмысловыя акцыі «анты-Сарказі», галасаванне па прынцыпе «хто заўгодна, толькі не ён». У той жа час прыхільнікі Сарказі таксама з’яўляюцца магутнай і досыць кансалідаванай сілай.[7]

Кар’ера да абрання прэзідэнтам

правіць

У 1974 Сарказі ўступіў у партыю «Саюз дэмакратаў за рэспубліку». У 22 гады ён стаў членам гарадской рады ў родным Нейі-сур-Сен, у 28 — мэрам горада (1983), застаючыся на гэтым пасту да 2002. У 19791981 узначаліў моладзевы камітэт па падтрымцы Жака Шырака на прэзідэнцкіх выбарах 1981 года. З гэтага моманту ён стаў саюзнікам і пратэжэ будучага прэзідэнта.

У 1993 Сарказі ўславіўся тым, што асабіста вёў перамовы з тэрарыстам, які ўзяў у закладнікі дзяцей у дзіцячым садзе Нейі. У тым жа годзе ён увайшоў ва ўрад Эдуара Баладура, дзе атрымаў крэсла міністра па бюджэце і пост афіцыйнага прадстаўніка ўрада. Акрамя гэтага выконваў абавязкі міністра па камунікацыях. Шырак вельмі добразычліва да яго ставіўся, аднак на выбарах 1995 года ён парваў з Шыракам і падтрымаў Баладура, чый рэйтынг у пачатку выбарчай кампаніі складаў 50 %, тады як у Шырака быў усяго 14 %. Пасля таго, як Шырак выйграў выбары, Сарказі пазбавіўся сваіх пастоў ва ўрадзе. Шырока распаўсюджанае меркаванне, што Шырак успрыняў паводзіны Сарказі як здраду, і з гэтага моманту стаўленні двух французскіх палітыкаў сталі варожымі. Аднак на выбарах 2002 года Сарказі падтрымаў Шырака, і ў маі 2002 пасля свайго цяжкага перавыбрання прэзідэнт прызначыў Сарказі міністрам унутраных спраў ва ўрадзе Жан-П’ера Рафарэна.

У 2004 у сувязі з вызваленнем месца старшыні кіруючай партыі «Саюз народнага руху» (старшыня Ален Жупэ быў абвінавачаны ў карупцыі і прысуджаны да паразы ў правах) пачаліся пошукі новага лідара. Сарказі разглядаўся як найбольш верагодны кандыдат. Шырак і яго прыхільнікі першапачаткова высунулі лозунг «Хто заўгодна, толькі не Сарказі», але ў выніку змушаныя былі саступіць, і ў маі 2004 Сарказі быў абраны старшынёй (85,1 % галасоў). Па дамове з Шыракам, ён пакінуў міністэрскія пасты і засяродзіўся на партыйнай працы. За час яго старшынства колькасць членаў партыі павялічылася. Калі 31 мая 2005 кабінет міністраў сышоў у адстаўку з-за няўдалага галасавання па Еўрапейскай канстытуцыі, Сарказі быў запрошаны ў новы ўрад Дамініка дэ Вільпена, дзе для яго быў адноўлены раней скасаваны пост дзяржаўнага міністра — другой асобы ва ўрадзе.

Дзейнасць ва ўрадзе

правіць

Назіральнікі адзначалі актыўнасць Сарказі на міністэрскай працы. Ён стала раз’яжджаў па краіне. Крытыкі абвінавачвалі яго ў папулізме і злоўжыванні рыторыкай сілы. Прыхільнікі адзначалі, што яму даручаліся самыя цяжкія ўчасткі працы.

На пасту міністра ўнутраных спраў яму прыйшлося шукаць рашэнне некалькіх вострых праблем. У прыгарадах буйных гарадоў квітнела злачыннасць, Францыю захапіла хваля антысемітызму, расла напружанасць у мусульманскай абшчыне. Абвастрэнне становішча было характэрна і для традыцыйнага месца сепаратысцкай напружанасці — вострава Корсіка, дзе ў 2002 адбылося больш 200 тэрактаў.

Рэформы, якія праводзіў Сарказі, выклікалі неадназначную рэакцыю. Ліберальная грамадскасць вінаваціла яго ў замаху на грамадзянскія правы. Курс на барацьбу з злачыннасцю ўключаў узмацненне прысутнасці паліцыі на вуліцах і пашырэнне паўнамоцтваў праваахоўных органаў. Узмацнілася барацьба з прастытуцыяй. Быў узмоцнены кантроль на дарогах, што дазволіла знізіць лік ДТЗ. Падчас беспарадкаў у прыгарадах Парыжу (2005) Сарказі назваў іх удзельнікаў хуліганамі і адкідамі (voyous et racailles). Ён таксама заклікаў «ачысціць прыгарады керхерамі» («Керхер», або, у французскім вымаўленні, «Каршер» — фірма, якая вырабляе прылады для мыйкі пад моцным ціскам машын, фасадаў будынкаў і т. п.), што выклікала грамадскі рэзананс.

У адносінах з ісламскай абшчынай праводзіў гнуткую палітыку. Узмацніў жорсткасць кантролю за нелегальнай іміграцыяй. Падчас пратэстаў супраць закона аб забароне хіджабаў у школах прама заявіў, што проціпастаўленне ісламу рэспубліканскім каштоўнасцям недапушчальна. З іншага боку, ён вядомы як прыхільнік канцэпцыі «пазітыўнай дыскрымінацыі», якую, аднак, прэм’ер і прэзідэнт паспяшаліся адпрэчыць як супярэчную ідэалам роўнасці. У 2003 падтрымаў стварэнне прыватнай некамерцыйнай Французскай рады па мусульманскай рэлігіі. Таксама прапанаваў змяніць закон 1905 аб аддзяленні царквы ад дзяржавы, каб дазволіць фінансаванне рэлігійных арганізацый з французскіх грошай замест замежных ахвяраванняў, якія толькі спрыяюць распальванню радыкалізму.

У сваёй кнізе «Рэспубліка, рэлігія і надзея» Сарказі заявіў у 2004: «Я належу каталіцкай культуры, каталіцкай традыцыі, каталіцкай веры. Нават калі мая рэлігійная практыка носіць эпізадычны характар, я лічу сябе членам Каталіцкай Царквы». 21 красавіка 2007 у інтэрв’ю каталіцкаму штотыднёвіку «Famille Chrétienne» заявіў, што хрысціянства «было сведкай нараджэння французскай нацыі» і пакінула «велізарную спадчыну культурных, маральных, інтэлектуальных і духоўных каштоўнасцей». Іншаму каталіцкаму выданню — «Le Pélerin» — Сарказі паведаміў 4 мая, незадоўга да абрання прэзідэнтам, што Францыя — «свецкая краіна», а яго каталіцкія перакананні не будуць «прама ўплываць» на палітычную праграму; у той жа час ён выказаўся за традыцыйны гетэрасексуальны шлюб і супраць эўтаназіі[8].

Абранне прэзідэнтам

правіць
 
Сарказі на сустрэчы з выбаршчыкамі ў Тулузе 12 красавіка 2007

14 студзеня 2007 агульнанацыянальны з’езд партыі «Саюз за народны рух» (UMP, ЗНР) 98 % галасоў зацвердзіў Сарказі ў якасці кандыдата на прэзідэнцкіх выбарах (канец красавіка-пачатак мая 2007). За некалькі дзён да з’езду СНР аб сваёй падтрымцы кандыдатуры Сарказі публічна заявілі Ален Жупе (экс-прэм’ер Францыі) і Мішэль Аліа-Мары (міністр абароны). Яшчэ адзін былы прэм’ер-міністр, Жан П'ер Рафарэн, выступіў на з’ездзе з адназначнай падтрымкай Сарказі. Такім чынам, кіраўніцтва партыі вызначылася на карысць аднаго кандыдата. 21 сакавіка аб сваёй падтрымцы яго кандыдатуры заявіў і Жак Шырак, які рашыў не балатавацца ў трэці раз. У сакавіку 2007 Сарказі сышоў з паста міністра, каб прысвяціць сябе перадвыбарнай кампаніі.

 
Тамака жа. 12 красавіка 2007

Перад выбарамі Сарказі вёў актыўную кампанію, сустракаючыся са сваімі прыхільнікамі як у рэгіёнах, якія традыцыйна падтрымліваюць правых, так і ў тых, што галасуюць за сацыялістаў. Яго апаненты вінавацілі Сарказі ў тым, што ён не можа наведаць недабрабытны парыжскі квартал без 300 чалавек аховы. Першапачаткова па выніках апытанняў Сарказі некалькі саступаў Руаяль, але пачынаючы з лютага нязменна лідыраваў ва ўсіх рэйтынгах.

У першым туры выбараў, які адбыўся 22 красавіка 2007, Сарказі набраў 31 %; другое месца заняла кандыдат сацыялістаў Сегален Руаяль. Наступная кампанія была адзначаная інтрыгай вакол лёсу 18 % галасоў, якія атрымаў у першым туры Франсуа Байру. Байру спачатку заявіў, што не падтрымае ні аднаго з кандыдатаў, але затым сказаў, што «не будзе галасаваць за Сарказі».

Другі тур 6 мая прынёс перамогу Сарказі, які набраў 53 %. У дзень выбараў, яшчэ да аб’явы папярэдніх вынікаў, пачаліся беспарадкі левай моладзі ў Ліёне і Парыжы. Канстытуцыйны савет абвясціў канчатковыя вынікі выбараў 10 мая і абвясціў Сарказі прэзідэнтам рэспублікі, пачынаючы з моманту заканчэння паўнамоцтваў Шырака[9].

Прэзідэнцтва

правіць
 
Сарказі ў дзень інаўгурацыі

Уступленне на пасаду Сарказі адбылося 16 мая.

Змены ў статусе прэзідэнта

правіць

Неўзабаве пасля ўступа ў пасаду прэзідэнт падвысіў сабе зарплату на 140 %[1] і панізіў сабе падаткі[2], што выклікала вельмі неадназначную рэакцыю ў грамадстве.

У чэрвені-ліпені 2007 г. другая жонка прэзідэнта Сесілія выконвала шэраг грамадскіх даручэнняў, звязаных з вызваленнем асуджаных лівійскім судом балгарскіх медыкаў. Гэта (а таксама карыстанне ёю фінансамі Елісейскага палаца) паставіла яе пад нападкі прэсы, крытычнай да яе мужу, аднак у кастрычніку 2007 года Нікаля і Сесілія развяліся. Да шлюбу Сарказі з Карлай Бруні 2 лютага 2008 г. у Францыі не было першай ледзі (да гэтага прэзідэнтамі, без шлюбу, былі толькі халасты да абвяшчэння імператарам Луі Напалеон Банапарт і аўдавелы Рэнэ Каці). Сарказі стаў першым прэзідэнтам, якія ўступіў у шлюб падчас знаходжання на пасадзе.

Унутраная палітыка. Урад

правіць

17 мая Сарказі прызначыў прэм’ер-міністрам свайго блізкага паплечніка Франсуа Фіёна, які займаў падчас другога тэрміна Шырака міністэрскія пасты. 18 мая Фіён сфарміраваў урад, куды ўвайшлі экс-прэм’ер Ален Жупэ (як дзяржаўны міністр), левы дзеяч Бернар Кушнер (як міністр замежных спраў) і шэраг членаў кабінета дэ Вільпена, уключаючы Мішэль Аліа-Мары, якая ўзначаліла МУС.

У чэрвені таго ж года парламенцкія выбары ў Францыі прынеслі партыі Сарказі большасць, аднак яна атрымала некалькі менш месцаў, чым разлічвала. Акрамя таго, не абраны дэпутатам Жупэ падаў з урада ў адстаўку.

На пасту прэзідэнта Сарказі заснаваў мноства камісій і кансультатыўных рад, закліканых вырашыць розныя ўнутрыпалітычныя і эканамічныя праблемы; увосень 2007 года справаздачы павінны былі падаць не менш 16 камісій — унікальны выпадак у гісторыі Пятай рэспублікі.

У кастрычніку-лістападзе 2007 разгарэліся новыя грамадскія маніфестацыі і страйкі ў Францыі (асабліва маштабным стаў страйк працаўнікоў транспарту), якія неўзабаве ізноў перараслі ў беспарадкі ў прыгарадах Парыжу, супастаўныя па маштабе з падзеямі 2005 года.

Крымінальны пераслед

правіць

1 ліпеня 2014 г. ў Парыжы Сарказі быў затрыманы паліцыяй, пасля допыту яму ў судзе прад’яўленае абвінавачванне ў злоўжыванні службовым становішчам, карупцыі, гандлі ўплывам у перыяд выканання прэзідэнцкіх паўнамоцтваў[10].

16 лютага 2016 г. пракурор Парыжа Франсуа Мален паведаміў пра пачатак расследавання супраць экс-прэзідэнта Францыі Нікаля Сарказі па падазрэнні ў незаконным фінансаванні перадвыбарчай кампаніі[11]. Следчыя пракуратуры заяўлялі, што выдаткі на прэзідэнцкую кампанію Сарказі больш чым у 2 разы перавысілі ўсталяваны законам парог на выкарыстанне сродкаў з перадвыбарчага фонда[12].

20 сакавіка 2018 г. французская паліцыя затрымала Сарказі ў рамках расследавання магчымага незаконнага фінансавання Лівіяй яго перадвыбарчай кампаніі ў 2007 г. Гэта першы выпадак у сучаснай Францыі, калі пад вартай знаходзіцца былы кіраўнік дзяржавы[13].

Зноскі

  1. Décret du 31 décembre 2004 portant promotion et nominationfrLégifrance, 2005.
  2. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  3. Le Monde Архівавана 18 кастрычніка 2007. (фр.)
  4. Цьеры Мэйсан. Аперацыя Сарказі Архівавана 7 студзеня 2011.
  5. Sarkozy libéral ou pas libéral? Архівавана 27 верасня 2008. Blogs de «Le Monde», 1 décembre 2006
  6. Nicolas Sarkozy: portrait(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 29 лютага 2008. Праверана 15 лістапада 2008.
  7. Silvie Strudel. L'Électorat de Nicolas Sarkozy. Revue française de science politique. Vol. 57, 2007, 3/4, pp. 459—474
  8. Сайт «Дабравест»
  9. Пастанова аб выніку другога тура выбараў Архівавана 3 ліпеня 2007.
  10. Бондаренко, М.. Саркози объяснил свое задержание попыткой его унизить (руск.). www.rbc.ru. РБК (3 ліпеня 2014). Праверана 14 чэрвеня 2018.
  11. Против экс-президента Франции начато уголовное дело (руск.). ukranews.com. Українські Новини (17 лютага 2016). Праверана 14 чэрвеня 2018.
  12. Саркози подозревают в незаконном финансировании его предвыборной кампании (руск.). ukranews.com. Українські Новини (17 лютага 2016). Праверана 14 чэрвеня 2018.
  13. Саркози взят под стражу для дачи показаний (руск.). http://tass.ru. ТАСС (20 сакавіка 2018). Праверана 14 чэрвеня 2018.

Спасылкі

правіць