Ордэн Святога Аляксандра

Ордэн Святога Аляксандра
Ордэн Святога Аляксандра
	Орден «Свети Александър»
Арыгінальная назва	Орден «Свети Александър»
Краіна	Балгарыя
Тып	ордэн
Каму ўручаецца	вайсковым і грамадзянскім асобам, манархам і дзяржаўным дзеячам іншых краін
Падставы ўзнагароджання	за паказаную храбрасць, за дзяржаўныя заслугі, а таксама ў знак асабістага блаславення князя, а пазней цара Балгарыі.
Дата заснавання	25 снежня 1881 года
Статус	не ўручаецца
Чарговасць узнагарод
Старэйшая	Ордэн «За храбрасць»
Малодшая	Ордэн «За грамадзянскія заслугі» ; Ордэн «За вайсковыя заслугі»
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ордэн Святога Аляксандра (балг.: Орден «Свети Александър». ) — дзяржаўная ўзнагарода Княства, а з 1908 года — Царства Балгарыі.

Гісторыя правіць

Ордэн быў заснаваны наказам князя Аляксандра Батэнберга ад 25 снежня 1881 (6 студзеня 1882) года і названы ў гонар яго нябеснага заступніка. Прызначаўся для ўзнагароджвання вайсковых і цывільных асоб за паказаную храбрасць, за дзяржаўныя заслугі, а таксама ў знак асабістага блаславення князя, а пазней цара Балгарыі.

Пасля адмены манархіі ў Балгарыі ў 1946 годзе ордэн працягваў існаваць, аднак быў канчаткова скасаваны ў 1948 годзе новым камуністычным урадам Балгарыі разам з іншымі царскімі ўзнагародамі і з тых сітавін больш не аднаўляўся.

Палажэнне аб ўзнагародзе правіць

Ордэн прызначаецца для ўзнагароджвання вайсковых і грамадзянскіх асоб за выяўленую адвагу, за дзяржаўныя заслугі, а таксама ў знак асабістае Божае ласкі князя^[2] Балгарыі, які з'яўляецца магістрам ордэна Святога Аляксандра.

Апісанне правіць

Першапачаткова ордэн Святога Аляксандра меў пяць асноўных ступеней і адну спецыяльную ступень — ланцуг ордэна Святога Аляксандра:

Ланцуг ордэна Святога Аляксандра;
I-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
II-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
III-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
IV-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
V-я ступень ордэна Святога Аляксандра.

У далейшым з'явіліся шостая ступень і Вялікі крыж, а Ланцуг ордэна Святога Аляксандра раздзялілася на Вялікі і Малы ланцуг. Да 1946 года ступені і адрозненні ордэна Святога Аляксандра выглядалі наступным чынам:

Вялікі ланцуг ордэна Святога Аляксандра (балг.: Голямо огърлие на ордена);
Малая ланцуг ордэна Святога Аляксандра (балг.: Малко огърлие на ордена);
Великий крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Велик кръст на ордена);
Вялікі крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Голям кръст);
Вялікі афіцэрскі крыж Святога Аляксандра (балг.: Голям офицерски кръст);
Командорский крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Командирски кръст);
Афіцэрскі крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Офицерски кръст);
Рыцарскі крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Кавалерски кръст);
Сярэбраны крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Сребърен кръст).

Ордэн Святога Аляксандра меў знак ордэна, ланцуг ордэна і зорку ордэна. Пяць старэйшых ступеней мелі знак ордэна і зорку ордэна; чатыры малодшыя — толькі знак ордэна. Дзве найвышэйшыя ступені ордэна Святога Аляксандра мелі спецыяльнае адрозненне — ланцуг ордэна Святога Аляксандра.

Вялікі ланцуг ордэна Святога Аляксандра прызначаўся толькі для манарха, як Магістра ордэна Святога Аляксандра, і яго сыноў. Усяго было уручана пяць Вялікіх ланцугоў ордэна Святога Аляксандра. Малы ланцуг ордэна Святога Аляксандра ўручаўся замежным манархам і кіраўнікам дзяржаў. Вялікія крыжы дараваліся міністрам, дзяржаўным і вайсковым дзеячам найвышэйшага рангу. Другая ступень даравалася генералам, урадавым чыноўнікам і вышэйшаму духавенству, трэцяя — палкоўнікам, чацвёртая — старэйшым афіцэрам. Пятая ступень даравалася малодшым афіцэрам, шостая — унтэр-афіцэрам і жаўнерам, чыноўнікам найніжэйшага рангу.^[3]

Знакі ордэна Святога Аляксандра ўсіх ступеней маюць тры віды:

Ордэн Святога Аляксандра, без мячоў;

для цывільных асоб,

Ордэн Святога Аляксандра, з мячамі над крыжам;

для вайсковых асоб, за заслугі ў мірны час,

Ордэн Святога Аляксандра, з мячамі між бакоў крыжа.

для вайсковых асоб, за заслугі ў вайсковы час.

Зорка ордэна Святога Аляксандра васьміканцовая, срэбнага колеру, у цэнтры мае круглы медальён, пакрыты чырвонай эмаллю, з надпісам славянскай вяззю залатымі літарамі: «СВ АЛЕКСАНДРЪ». Медальён абкружаны шырокім колам белай эмалі, з надпісам уверсе залатымі літарамі: «СЪ НАМІ БОГЪ», і двума залатымі лаўровымі галінамі ўнізе.

Ордэнская стужка ордэна Святога Аляксандра — чырвоная, муаравая.

Знакі ордэна правіць

Ордэн Святога Аляксандра
Вялікі ланцуг	Малы ланцуг	Вялікі крыж	I-я ступень (Вялікі крыж)	II-я ступень (Вялікі афіцэрскі крыж)



III-я ступень (Камандорскі крыж)	IV-ступень (Афіцэрскі крыж)	V-я ступень (Рыцарскі крыж)	VI-я ступень (Срэбны крыж)

Зноскі

↑ Денков В. (2001) Български ордени и медали, София: Кибела.
↑ Княства Балгарыя было абвешчанае незалежным царствам 22 верасня 1908 года. Да таго часу, Балгарыя з'яўлялася васальным ад Асманскай Імперыі княствам.
↑ Орден святого Александра (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2014. Праверана 12 мая 2014.

Літаратура правіць

Денков, Ст. (2001) Български ордени і медаля, Сафія: Кибела.
Паўлаў. П. (2003) Български ордени і медаля, ????: ????.
Пётраў, T. (2000) Ордени і медаля ў България, Сафія: ????.

Спасылкі правіць

[Денков-1] Денков В. (2001) Български ордени и медали, София: Кибела.

[2] Княства Балгарыя было абвешчанае незалежным царствам 22 верасня 1908 года. Да таго часу, Балгарыя з'яўлялася васальным ад Асманскай Імперыі княствам.

[3] Орден святого Александра (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2014. Праверана 12 мая 2014.

[1]

[2]

[3]