Павел Дыякан
Па́вел Дыякан (лац.: Paulus Diaconus ці Варнефрыд; каля 720, Чывідале — каля 799, Монтэкасіна) — бенедыкцінскі манах, царкоўны пісьменнік (гісторык, агіёграф, паэт, лінгвіст) эпохі Каралінгаў.
| Павел Дыякан | |
|---|---|
 | |
| Род дзейнасці | гісторык, паэт, хрысціянскі манах, пісьменнік |
| Дата нараджэння | каля 720[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | каля 799[1][2][…] |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Веравызнанне | Каталіцкая Царква |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
БіяграфіяПравіць
Паходзіў з знатнай лангабардскай сям'і з Фрыуля. Стаяў вельмі блізка да лангабардскага караля Ратхіса, пры двары якога ў Павіі атрымаў цудоўную адукацыю. У далейшым быў прыдворным пісьменнікам караля Дэзідэрыя і настаўнікам яго дачкі, па просьбе якой напісаў у 768-69 гг. «Рымскую гісторыю» (Historia Romana) — сачыненне кампілятыўнага характару, якое працягвала ў хрысціянскім духу «Брэвіярый» Флавія Еўтропія да Юстыніяна.
Пасля прыгнечання фрыульскага паўстання лангабардаў у 776 годзе, калі Карл Вялікі за ўдзел у паўстанні павёз у Галію ў якасці закладніка брата Паўла Арыхіса, Павел сышоў у Монтэкасінскі кляштар. У 782 годзе, падчас знаходжання Карла ў Італіі, Павел звярнуўся да яго з просьбай у форме элегіі аб вызваленні брата. Карл зацікавіўся Паўлам, ужо тады якія заваявалі рэпутацыю найадукаванейшага чалавека, пісьменніка і паэта, і запрасіў яго ў Галію, дзе той неўзабаве стаў адным з найбольш аўтарытэтных членаў «прыдворнай акадэміі» імператара. У 787 годзе атрымаў магчымасць вярнуцца ў Монтэкасіна, дзе заняўся працай па гісторыі лангабардскага каралеўства, якое загінула ў 774 годзе.
Галоўнай працай Паўла Дыякана лічыцца «Гісторыя лангабардаў» (Historia Langobardorum, да 796; 1-е выданне — Парыж, 1514) у шасці частках. У ім Павел выводзіць гісторыю свайго народа са Скандынавіі, а сканчае смерцю караля Ліўтпранда ў 744. «Гісторыя лангабардаў» атрымала шырокае распаўсюджанне ў сярэдневяковай Еўропе (захавалася каля 200 спісаў), галоўным чынам, дзякуючы добраму літаратурнаму стылю яе аўтара, пры тым што (з пункту гледжання сучаснай гістарыяграфіі) яна змяшчае шматлікія ўнутраныя супярэчнасці і фактычныя памылкі.
Паміж 770 і 780 гг. напісаў жыціе Грыгорыя Вялікага, якое лічыцца гістарычна першым жыціем гэтага папы.
Паўлу Дыякану прыпісваецца гімн Іаану Хрысціцелю «Ut queant laxis», пачатковыя строфы якога ў XI ст. выкарыстоўваў у развучванні пеўчымі незнаёмых распеваў (методыка сальмізацыі) Гвіда Арэцінскі. Аўтар многіх эпітафій для членаў каралінгскага двара і іншых вершаў.
Паўлу Дыякану таксама належаць:
- «Дзеянні мецкіх біскупаў» (Gesta episcoporum Mettensium, каля 784)
- Каментарый да граматыкі Доната (Ars Donati, каля 782, па замове Карла Вялікага)
- Падручнік лацінскай мовы — кампіляцыя працы Пампея Феста «Пра значэнне слоў» (De verborum significatu, каля 790)
- Гаміліярый (зборнік з 244 пропаведзяў айцоў царквы, па заданні Карла Вялікага)
Зноскі
- ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek Record #118789961 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 16 кастрычніка 2015.
- ↑ а б Paul the Deacon // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Capo L. PAOLO Diacono // Dizionario Biografico degli Italiani — 2014. — Vol. 81. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Paul, the Deacon // hymnary.org — Calvin Theological Seminary, Christian Classics Ethereal Library. Праверана 9 кастрычніка 2017.
БібліяграфіяПравіць
- Neff K. Die Gedichte des Paulus Diaconus. Kritische und erklärende Ausgabe. München: C.H. Beck, 1908.
Крытычныя эцюды пра Паўла Дыякане:
- Д. Бетмана (1851),
- Дана, «Langobardische Studien» (Лпц., 1875),
- Якобі, «Quellen der Langobardengeschichte des P.» (1877),
- Момзена і інш. прыведзены ў «Deutschlands Geschichtsquellen im Mittelalter» Ватэнбаха (5 выд., 1885).
- Loeck, «Die Homiliensammlung des P.» (1890).
- Павлов А. А. Павел Диакон и его эпитома «О значении слов» // ВДИ. 2012. № 2. С. 219—230.
СпасылкіПравіць
- Павел Дыякан. Усходняя літаратура. Архівавана з першакрыніцы 23 жніўня 2011. Праверана 16 красавіка 2011.
- Лацінскія тэксты («Гісторыя лангабардаў» і «Гісторыя рымлян»)