Партызанская брыгада імя С. М. Кароткіна

Партызанская брыгада імя С. М. Кароткіна (у чэрвені 1942 — лютым 1943 гадоў — Сіроцінская партызанская брыгада, у лютым — чэрвені 1943 года — Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага) — партызанская брыгада, створаная ў чэрвені 1942 года. Дзейнічала на акупіраванай тэрыторыі Сіроцінскага, Расонскага, Полацкага, Ушацкага, Пліскага і Мёрскага раёнаў. 2 ліпеня 1944 года брыгада (660 партызан, 6 атрадаў) злучылася з Чырвонай Арміяй.

Партызанская брыгада імя С. М. Кароткіна
Гады існавання	1942—1944
Краіна	СССР РСФСР Беларуская ССР
Падпарадкаванне	Беларускі штаб партызанскага руху
Тып	партызаны
Функцыя	змаганне з акупантамі
Колькасць	660 партызан (2.7.1944)
Дыслакацыя	Сіроцінскі, Расонскі, Полацкі, Ушацкі, Пліскі, Мёрскі раёны
Войны	Другая сусветная вайна Вялікая Айчынная вайна
Удзел у	Вялікая Айчынная вайна
Камандзіры
Вядомыя камандзіры	С. М. Кароткін (загінуў); П. А. Хомчанка; У. М. Талаквадзе

Склад

Брыгада была арганізавана на базе асобных партызанскіх атрадаў «Мсцівец», «Грозны» і імя Варашылава. У лютым 1943 года брыгада падзялілася: з атрадаў «Мсцівец», імя Варашылава, «Сталінец» і роты атрада «Грозны» была створана партызанская брыгада імя У. І. Леніна. Атрад імя ВЛКСМ у баях з карнікамі (май 1944 года) панёс цяжкія страты і быў рассеяны. На дату злучэння з Чырвонай Арміяй у склад брыгады ўваходзілі:

• атрад «Грозны»;
• атрад імя Чапаева;
• атрад «За перамогу»;
• атрад «Беларускі мсцівец»;
• атрад імя Дзяржынскага;
• атрад імя Кірава.

Камандаванне

Камандзіры

• С. М. Кароткін (загінуў);
• П. А. Хомчанка;
• У. М. Талаквадзе.

Камісары

• В. М. Фралоў;
• А. Б. Эрдман.

Начальнікі штаба

• У. Р. Аляксандраў;
• П. А. Хомчанка;
• М. Ф. Мацвеенка.

Гісторыя

Партызаны праводзілі дыверсіі на чыгунках Полацк — Маладзечна, Віцебск — Полацк, Гарадок — Невель, на шашэйных і грунтавых дарогах. Разбілі нямецкія гарнізоны на станцыях Язвіна (ліпень 1942), Лоўша (жнівень 1942) Сіроцінскага, у вёсках Гута, Янчыкава, Званае і Балдышы Полацкага (красавік 1943), у вёсцы Азерцы Пліскага (верасень 1943) раёнаў. У час Лепельскай аперацыі прыкрывала ўдарныя брыгады з боку Полацка — Ветрына. У верасні — снежні 1942 года, студзені — сакавіку, маі — чэрвені 1943 года вялі баі з карнікамі на тэрыторыі Сіроцінскага, Асвейскага і Дрысенскага раёнаў. У жніўні 1943 года на чыгунцы Полацк — Маладзечна падарвалі больш за 2 тысячы рэек. У красавіку — маі 1944 года ў Полацка-Лепельскай партызанскай зоне трымалі абарону каля вёскі Асінаўка — возера Шо — вёскі Шоша, прарвалі блакаду каля станцыі Кульгаі Пліскага раёна і на мяжы вёсак Паперына — Новае Сяло Ушацкага раёна. У ліпені 1944 года разам з часцямі Чырвонай Арміі трымалі абарону на рубяжы вёскі Новы Пагост — возера Важа Мёрскага раёна, удзельнічалі ў баі за вёску Варапаншчына Браслаўскага раёна.

Памяць

Брыгада ўвекавечана ў мемарыяльным комплексе «Прарыў» у ліку 16 партызанскіх брыгад, у 1975 годзе ў вёсцы Капылоўшчына Ушацкага раёна ў гонар брыгады ўстаноўлена мемарыяльная дошка.

Гл. таксама

• Язвінская аперацыя

Літаратура

• Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941—1945: Энцыкл. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1990. — 680 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-012-2.