Пасадачны модуль

Пасадачны модуль — касмічны апарат, прызначаны для мяккай пасадкі на паверхні астранамічнага аб’екта. Пасля пасадкі апарат працягвае працу.

Пасадачны модуль можа з’яўляцца аддзяляемай часткай іншага касмічнага апарата.

Модулі для пасадкі на каметы і астэроіды правіць

У рамках праграмы палёту касмічнага апарата «Разета» 12 лістапада 2014 года выканана пасадка модуля «Філы» на камету 67P/Чурумава-Герасіменкі. Пасадачны модуль выканаў сваю галоўную задачу — узяў пробы грунту і перадаў дадзеныя на Зямлю.

Пасадка на падобным малым целе, астэроідзе 433 Эрас, была праведзена зондам NEAR Shumaker, нягледзячы на той факт, што NEAR не распрацоўваўся для пасадкі.

Касмічны апарат «Хаябуса» зрабіў некалькі спробаў пасадкі на астэроід 25143 Ітакава з пераменным поспехам, уключаючы няўдалую высадку ўсюдыхода.

Зонд даследавання шчыльных слаёў атмасферы Юпітэра правіць

Касмічны апарат «Галілеа» скінуў невялікі зонд ў шчыльныя слаі атмасферы Юпітэра, але паколькі Юпітэр — гэта газавы гігант, у якога няма паняцця паверхні, да гэтага часу ідуць спрэчкі аб тым, ці можна гэта называць пасадкай.

Месяцавыя пасадачныя модулі правіць

Гістарычны агляд правіць

Мяккая пасадка аўтаматычных міжпланетных станцый савецкіх «Месяц-1», «Месяц-2», «Месяц-3» і дзевяці амерыканскіх «Рэйнджараў» не прадугледжвалася.

Савецкі касмічны апарат «Месяц-9» быў першым, які здзейсніў 3 лютага 1966 года мяккую пасадку і перадаў фотаздымкі на Зямлю.

«Сервейер»

Амерыканская праграма «Сервейер» распрацоўвалася для вызначэння месцаў бяспечнай пасадкі касмічных караблёў серыі «Апалон». Таму была неабходна мяккая пасадка для даследавання грунта і вызначэння таўшчыні пылавога пласта, якая была невядомая да Сервейараў. «Сервейер-1» — першы амерыканскі касмічны апарат, які здзейсніў мяккую пасадку на Месяц 2 чэрвеня 1966 года.

Месяцавыя спускальныя модулі Апалонаў і месяцаходаў выкарыстоўвалі ракетныя тармазныя сістэмы для мяккай пасадкі астранаўтаў і усюдыходаў на паверхню Месяца.

Пасадачны модуль на Тытан, спадарожнік Сатурна правіць

Зонд «Гюйгенс», які нёс на сабе касмічны апарат Касіні, спецыяльна быў распрацаваны для пасадкі як на цвёрдую, так і на вадкую паверхню. Яго старанна тэставалі на працягу доўгага часу, праводзячы тэставыя скіды, каб быць упэўненым, што ён зможа перажыць пасадку і функцыянаваць як мінімум 3 хвіліны. Аднак пасадка 14 студзеня 2005 года апынулася не такой жорсткай, як планавалася, і зонд прапрацаваў больш двух гадзін пасля пасадкі.

Пасадачныя модулі для планет зямнога тыпу правіць

Планеты зямнога тыпу часта з’яўляюцца мэтай місій з выкарыстаннем пасадачных модуляў. Пакуль не рабілася спробаў пасадкі на Меркурый (у ФКП Расіі на 2010—2020 гады быў уключаны праект «Меркурый-П», плануецца да запуску ў 2019 годзе), але Марс і Венера былі даследаваны.

Венера правіць

Падчас савецкай праграмы «Венера» выкарыстоўвалася шмат пасадачных модуляў. Пасля некалькіх няўдалых спробаў 15 снежня 1970 года спускальны апарат станцыі «Венера-7» ўпершыню ў гісторыі здзейсніў мяккую пасадку на паверхню Венеры, дадзеныя аб тэмпературы перадаваліся з паверхні на працягу 20 хвілін. «Венера-8» прапрацавала на паверхні 50 хвілін і атрымала дадзеныя аб тэмпературы, ціску і асветленасці. «Венера-9» перадала 22 кастрычніка 1975 года першыя ў свеце фатаграфіі, зробленыя на паверхні іншай планеты.

Марс правіць

2 снежня 1971 года з дапамогай спускальнага апарата савецкай АМС «Марс-3» была праведзена першая ў гісторыі мяккая пасадка аўтаматычнай марсіянскай станцыі на паверхню Марса. Неўзабаве пасля пасадкі станцыя пачала перадачу панарамы навакольнай паверхні, але атрыманая частка панарамы ўяўляла сабой шэры фон без адзінай дэталі. Праз 14,5 секунд сігнал знік (паводле ўспамінаў акадэміка М. Я. Марава сігнал знік праз 20 секунд). Тым не менш, аўтаматычная марсіянская станцыя «Марс-3» з’яўляецца першай. Прычынай страты сувязі, магчыма, была самая буйная пылавая бура з пачатку астранамічных назіранняў чырвонай планеты. спускальны апарат АМС «Марс-2» 27 лістапада 1971 года пацярпеў крушэнне пры пасадцы.

спускальны апарат АМС «Марс-6» 12 сакавіка 1974 года дасягнуў паверхні Марса. Сувязь была страчана перад пасадкай, у непасрэднай блізкасці ад паверхні Марса.

Першая выява паверхні Марса, перададзеная аўтаматычнай марсіянскай станцыяй «Вікінг-1» 20 ліпеня 1976 года

«Вікінг-1» і «Вікінг-2» былі запушчаныя адпаведна ў жніўні і верасні 1975, кожны складаўся з арбітальнай станцыі — штучнага спадарожніка Марса і спускальнага апарата з аўтаматычнай марсіянскай станцыяй. Спускальны апарат «Вікінг-1» здзейсніў пасадку ў ліпені 1976, а спускальны апарат «Вікінг-2» у верасні 1976. Праграма Вікінгаў скончылася ў лютым-сакавіку 1983 года, пасля таго як не ўдалося аднавіць страчаную 11 лістапада 1982 года сувязь з марсіянскай станцыяй «Вікінг-1».

«Mars Pathfinder» быў запушчаны ў снежні 1996 і ў ліпені 1997 года даставіў на Марс першы ў гісторыі планетаход, названы «Sojourner», і аўтаматычную марсіянскай станцыю. 27 верасня 1997 года адбыўся апошні сеанс сувязі з апаратам. Станцыя перастала функцыянаваць, верагодна, у выніку паломкі батарэі, якая перастала працаваць з прычыны вялікага ліку цыклаў разраду/зарада. Батарэя выкарыстоўвалася для нагрэву электронікі станцыі да ўзроўню ледзь вышэй чаканай начной тэмпературы Марса. Пасля адмовы батарэі, нізкія тэмпературы выклікалі паломку неабходнага абсталявання і, у канчатковым выніку, страту сувязі.

Еўрапейскі спускальны апарат з аўтаматычнай марсіянскай станцыяй «Бігль-2» паспяхова аддзяліўся ад міжпланетнай станцыі «Марс Экспрэс» 19 снежня 2003 года, калі станцыя ляцела па міжпланетнай траекторыі і набліжалася да Марса. Чакалася, што мяккая пасадка адбудзецца 25 снежня 2003 года, але пацвярджальны сігнал не быў атрыманы. Па прычыне адсутнасці сувязі 6 лютага 2004 года «Бігль-2» быў абвешчаны страчаным.

«Фенікс» ў зборы. Канічны спускальны апарат і пералётны блок

Даследчыя марсахода «Спірыт» і «Апарцьюніці» стартавалі ў чэрвені і ліпені (адпаведна) 2003 года. Яны дасягнулі марсіянскай паверхні ў студзені 2004. Па стане на 1 снежань 2016 года функцыянуе «Апарцьюніці», з «Спірытам» у 2010 годзе страчана сувязь.

Спускальны апарат «Фенікс» паспяхова здзейсніў мяккую пасадку на паверхні Марса 25 мая 2008. Упершыню аўтаматычная марсіянская станцыя працавала ў прыпалярным раёне Марса (да 2 лістапада 2008 года).

6 жніўня 2012 года спускальны апарат АМС «Марсіянская навуковая лабараторыя» даставіў на паверхню Марса марсаход трэцяга пакалення «Curiosity». Па стане на снежань 2016 года марсаход функцыянуе.