Паспалітае рушэнне

Паспалітае рушэнне — мабілізацыя ўсіх ваеннаабавязаных^[1] краіны (expeditio generalis) або аднаго ці некалькіх ваяводстваў ці паветаў, апалчэнне, агульны паход у Польшчы і ВКЛ.

Структура, прынцыпы фарміравання і арганізацыі войска ВКЛ да 2-ой пал. 14 — 15 ст. малавядомыя з-за адсутнасці крыніц. Напр. польскі гісторык Г. Лаўмянскі атаясамлівае згаданую Ягайлам у 1387, у прывілеі выдадзеным пасля заключэння Крэўскай уніі, «пагоню» з паспалітым рушэннем, добра вядомым як асноўная форма вайсковай арганізацыі ВКЛ у 16 ст.

Да сяр. 16 ст. паспалітае рушэнне складала аснову ўзброеных сіл ВКЛ, але Лівонская вайна паказала, што яно не ў стане выконваць функцыі абароны дзяржавы. Збор паспалітага рушэння быў працяглым па часе і ўжо не быў сапраўды ўсеагульнай мабілізацыяй усіх ваеннаабавязаных пэўнай мясцовасці, бо вялікая колькасць шляхты ўхілялася ад выезду на вайну. Нізкая дысцыпліна не дазваляла цалкам выкарыстоўваць і слабыя баявыя магчымасці паспалітага рушэння.^[2]^[3]

Зноскі

↑ феадалаў — баяраў, шляхты
↑ Сагановіч Г. М. Войска Вялікага княства Літоўскага ў XVI—XVII ст. — Мн., 1994. — С. 13.
↑ Янушкевіч А. Ваенныя дзеянні паміж Вялікім княствам Літоўскім і Маскоўскай дзяржавай у 60-я гады XVI ст. // Białoruskie Zeszyty Historyczne № 14. — Białystok, 2000. — С. 55.

Літаратура

(польск.) Pospolite ruszenie // Encyklopedia staropolska.
Посполитое рушение(недаступная спасылка) // Большая Советская энциклопедия.

[1] феадалаў — баяраў, шляхты

[2] Сагановіч Г. М. Войска Вялікага княства Літоўскага ў XVI—XVII ст. — Мн., 1994. — С. 13.

[3] Янушкевіч А. Ваенныя дзеянні паміж Вялікім княствам Літоўскім і Маскоўскай дзяржавай у 60-я гады XVI ст. // Białoruskie Zeszyty Historyczne № 14. — Białystok, 2000. — С. 55.

[1]

[2]

[3]