Пенідарэн (паравоз)

«Пенідарэн» (вал.: «Pen-y-Darren»«Pen-y-Darren») — першы ў свеце запатэнтаваны паравоз. «Пенідарэн» лічыцца самым першым у свеце рэйкавым паравозам, аднак шэраг сведчанняў паказваюць на тое, што ён, магчыма, быў другім (пасля колбрукдэйлскага, з якім яго часта блытаюць). Паравоз быў пабудаваны пад кіраўніцтвам таленавітага інжынера Рычарда Трэвітыка на металургічным заводзе Пенідарэн ў аднайменным горадзе (Мертыр-Тідвіл, паўднёвы Уэльс) у 1803 годзе, аднак часта годам пабудовы паказваецца 1804, калі на дадзены паравоз быў атрыманы патэнт. Гэты ж год лічыцца годам нараджэння паравозаў наогул.

Pen-y-Darren
Сучасная рэпліка паравоза
Асноўныя даныя
Галоўны канструктар Р. Трэвітык
Восевая формула 0-2-0
Год пабудовы 1803 (запатэнтаваны ў 1804)
Завод Пенідарэн
Краіна эксплуатацыі Уэльс
Шырыня каляіны 1321 мм
Тэхнічныя даныя
Счэпная маса каля 6 т
Ціск пары ў катле 0,28 МПа
Колькасць дымагарных труб 1
Колькасць цыліндраў 1
Дыяметр цыліндраў 8½"(212 мм)
Ход поршня 4½’ (1372 мм)

21 лютага 1804 года «Пенідарэн» правёў першы ў свеце цягнік на лакаматыўнай цязе (само паняцце Лакаматыў з'явіцца толькі праз 21 год). Будучы адным з першых, паравоз ужо меў шэраг канструктыўных навін, многія з якіх былі адкрыты паўторна толькі праз некалькі дзесяцігоддзяў.

Літаратура правіць

  • Забаринский П. Стефенсон (серия «Жизнь замечательных людей»). — М.: Журнально-газетное объединение, 1937.
  • Мокршицкий Е. И. История паровозостроения СССР. 1846—1940 гг.. — М.: Трансжелдориздат, 1941.
  • Hodge James. Richard Trevithick (Lifelines; 6.) Princes Risborough, Buckinghamshire HP27 9AA: Shire Publications
  • Kirby, Richard Shelton. Engineering in History. New York: Dover Publications Inc. ISBN 0486264122. {{cite book}}: Невядомы параметр |coauthors= ігнараваны (прапануецца |author=) (даведка)
  • Lowe James W. British Steam Locomotive Builders. Cambridge: Goose ISBN 0-900404-21-3 (reissued in 1989 by Guild Publishing)
  • Rogers Col. H. C. Turnpike to Iron Road London: Seeley, Service & Co.; P. 40–44.