Перламутр
Перламутр (ням.: Perlmutter — «маці жэмчугу») — унутраны пласт ракавін прэснаводных і марскіх малюскаў, з'яўляецца арганіка-неарганічным кампазітам натуральнага паходжання. Жэмчуг і перламутр маюць амаль аднолькавы склад.
Галоўнымі месцамі здабычы перламутравых ракавін з'яўляюцца Персідскі заліў, Чырвонае мора, Шры-Ланка, Японія, Барнеа і Філіпіны, некаторыя трапічныя астравы Ціхага акіяна. Часта гэтыя ракавіны з'яўляюцца пабочным прадуктам вытворчасці жэмчугу.
Апісанне правіць
Перламутр складаецца з гексаганальных пласцінак араганіта (крышталёў карбанату кальцыю CaCO3) памерамі 10-20 мікрон у шырыню і поўмікрона ў таўшчыню, размешчаных паралельнымі пластамі. Гэтыя пласты падзелены лістамі арганічнай матрыцы, якая складаецца з эластычных біяпалімераў (такіх як хіцін, люстрын і шоўкападобные пратэіны).
Святло, які праходзіць па восі аднаго з крышталёў, адлюстроўваецца і праламляецца іншымі крышталямі, ствараючы эфект вясёлкі. Гэта можна таксама растлумачыць тым, што таўшчыня крышталёў араганіту параўнальна з даўжынёй хвалі бачнага святла і таму святло розных даўжынь хваль выпрабоўвае шматлікую і разнастайную інтэрферэнцыю, якая выліваецца ў розную афарбоўку ў залежнасці ад вугла погляду.
Ужыванне правіць
Са старажытнасці перламутр выкарыстоўваецца для інкрустацыі розных прадметаў ужытку і вырабы упрыгожанняў.
Перламутр таксама ўжываецца як матэрыял для выраба гузікаў, клавіш музычных інструментаў, у якасці асновы ў ювелірных вырабах і ў дэкаратыўна-прыкладным жывапісе — напрыклад, у федаскінскай мініяцюры на паверхні асновы для жывапісу часта робяцца ўстаўкі з перламутру. У мастацтве ўсходніх краін — Японіі, Кітая, Карэі, В’етнама — перламутр займае важнае месца, ім інкрустуюцца шырмы, скрыначкі, веера, грабяні, розныя пано.
У наш час перламутр таксама ўжываецца ў касметалагічнай прамысловасці.
У Старажытным Рыме перламутр з'яўляўся знакам улады і мудрасці, лічылася, што ён прыносіць шчасце.