Першая япона-кітайская вайна

Япона-кітайская вайна 1894-1895 — вайна Японіі супраць маньчжурскай імперыі Цын (у якую ўваходзіў Кітай) з мэтай ўстанаўлення кантролю над Карэяй (намінальна якая з'яўлялася васальнай ў адносінах да імперыі Цын краінай) і пранікнення ў Маньчжурыю і Кітай.

Япона-кітайская вайна
Японскія салдаты на фронце
Дата	25 ліпеня 1894 — 17 красавіка 1895
Месца	Карэйскі паўвостраў, Манчжурыя, Шаньдун, Пэнху, Тайвань, Японскае мора, Жоўтае мора
Прычына	Тэрытарыяльная экспансія Японіі
Вынік	Перамога Японіі, Сіманасекскі дагавор
Змены	Незалежнасць Карэі ад Кітая. Анексія Японіяй Тайваня і Пэнхуледаа
Праціўнікі
Японская імперыя Імперыя Цын
Камандуючыя
Ямагата Арытома Іта Сукэюкі Нодзу Мітыцура Аяма Іваа Лі Хунчжан Дзін Жучан † Лю Куньі
Сілы бакоў
300 000 салдат 630 000 салдат
Страты
1132 забіта 3758 паранена 285 памерла ад ран 11894 памерла ад хваробаў каля 35000 забітых і параненых
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Падставай вайны паслужыла тое, што Кітай накіраваў у Карэю ў чэрвені 1894 года 2,5 тысяч салдат для падаўлення сялянскага паўстання 1893-94. Абвінаваціўшы Кітай у парушэнні ранейшых пагадненняў, Японія ўвяла ў Карэю сваю армію і заняла горад Сеул. У Карэі быў утвораны праяпонскі ўрад, які 27 ліпеня 1894 года да Японіі за дапамогай. Але ўжо двума днямі раней (25 ліпеня) японскі флот (без абвяшчэння вайны) атакаваў у порце Інчхон кітайскія ваенна-транспартныя судны, у выніку чаго загінула больш 1000 кітайскіх салдат. 1 жніўня 1894 года Японія афіцыйна аб'явіла вайну Кітаю. Ваенна-тэхнічная перавага хутка вызначыла поспехі яе арміі і флоту. У верасні 1894 года японскія войскі атрымалі 2 перамогі (каля Пхеньяна на рацэ Ялу) і разгарнулі ваенныя дзеянні на тэрыторыі Паўночна-Усходняга Кітая. Да сакавіка 1895 года японская армія захапіла Ляадунскі паўвостраў, гарады Вэйхайвэй, Інкоў і наблізіліся да сталіцы да Маньчжурыі горада Мукдэн. У выніку Кітай вымушаны быў 30 сакавіка 1895 года падпісаць пагадненне аб перамір'і, а 17 красавіка 1895 года — Сіманасекскі дагавор, паводле якога Кітай страціў Ляадунскі паўвостраў, астравы Тайвань і Пэнхуледао, адмовіўся ад сюзерэнітэту над Карэяй і выплачваў кантрыбуцыю. Японія ўзмацніла свае пазіцыі ва Усходняй Азіі.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — С. 281-293. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).

Спасылкі

• ЯПОНО-КИТАЙСКАЯ ВОЙНА 1894– 1895 гг. // Япония от А до Я. Популярная иллюстрированная энциклопедия. (CD-ROM). — М.: Directmedia Publishing, «Япония сегодня», 2008. — ISBN 978-5-94865-190-3.