past perfect (от лат. plus quam perfectum — «больш, чым перфект» або «больш, чым здзейсненае»; у радзе апісанняў таксама пазапрошлы (даўномінулы, запрошлы) час і перадмінулы час, а таксама прэтэрытперфект[1][2]) — дзеяслоўная форма, асноўным значэннем якой звычайна лічыцца папярэднічанне у адносінах да некаторай сітуацыі ў мінулым. Адносны час.

Утварэнне

правіць

аналагічна ў хіндзі, татарскай, удмурцкай і шэрагу іншых моў Еўропы і Азіі.

Нярэдка плюсквамперфект утвараецца пры дапамозе асаблівага паказчыка неактуальнага прошлага, дададзенага да словаформы прошлага часу: напрыклад, у турэцкай, карэйскай і шмат якіх мовах Афрыкі і Акіяніі.

Семантыка

правіць

Папярэднічанне ў прошлым

правіць

Зірнуўшы на яго, я выйшаў.

Неактуальнае прошлае

правіць

Скасаваны выннік

правіць

Старажытнаруская мова:

У беларускай мове:

Мужык пасеяў быў жыта, але яно не ўзышло.

Ён быў ужо пайшоў, але раптам вырашыў вярнуцца.

Пайшлі былі далей, але хутка спыніліся.

Мадальнасць

правіць

Трэба зазначыць аднак, што ў апошні час акрэслілася тэндэнцыя да ўжывання ў жывым маўленні складаных формаў не толькі ў значэнні менавіта даўномінулага часу, але і ў значэнні звычайнага прошлага часу.

Зноскі

  1. Die Grammatik (= Duden. Band 4). Hrsg. von der Dudenredaktion. 8., überarbeitete Auflage. Dudenverlag, Mannheim/Zürich 2009, S. 463 bzw. Rn. 656. Die Dudengrammatik stützt sich hier auf Thieroff 1992, Eisenberg 2006 und Zifonin et al. 1997.
  2. Hoffmann, Ludger: Deutsche Grammatik. Grundlagen für Lehrerausbildung, Schule, Deutsch als Zweitsprache und Deutsch als Fremdsprache. Erich Schmidt, Berlin 2016, S. 251.
  3. Ломоносов М. Российская грамматика. § 268