Помнік Аляксандру II (Растоў-на-Доне)

Помнік Аляксандру II — манумент, усталяваны ў 1890 годзе на Саборнай плошчы Растова-на-Доне. Аўтарам праекта помніка быў скульптар М. В. Мікешын. Помнік быў дэмантаваны ў 1924 годзе[1].

Помнік
Помнік Аляксандру II
47°13′04,64″ пн. ш. 39°42′42,24″ у. д.HGЯO
Краіна Расія
Горад Растоў-на-Доне
Архітэктар М. В. Мікешын
Дата заснавання 1890
Будаўніцтва 1890
Стан разбураны
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя правіць

Ідэя паставіць у Растове помнік імператару Аляксандру II з'явілася неўзабаве пасля яго забойства. Рашэнне пра ўсталёўку помніка быў афіцыйна прынята 15 сакавіка 1881 года на экстраным пасяджэнні Гарадской Думы. Для цверджання праекта помніка запатрабавалася некалькі гадоў. Камітэт па збудаванні помніка прыняў рашэнне звярнуцца да вядомага скульптара М. В. Мікешына. Ён уявіў камісіі эскізны малюнак помніка, і гэты праект быў зацверджаны з невялікімі зменамі[1].

У якасці месца для ўсталёўкі манумента разглядаліся два варыянты: Саборная плошча ля храма Раства Багародзіцы і Вялікая Садовая вуліца ля ўваходу ў гарадскі парк. Паколькі імператар быў намаляваны такім, што глядзеў угару, выбар быў зроблены ў карысць Саборнай плошчы. Апроч таго, менавіта на Саборнай плошчы ў дні нараджэння і тэзаімянінаў імператара праводзіліся ваенныя парады[1].

Арганізацыяй збудавання помніка займаўся растоўскі гарадскі галава Андрэй Мацвеевіч Байкоў. Ён вёў перамовы са скульптарам і арганізоўваў збор сродкаў на помнік (яго збудаванне абыйшлося ў 70 тысяч рублёў). Але Байкоў не дажыў да адкрыцця помніка ўсяго адзін год. Урачыстая цырымонія адкрыцця манумента імператару адбылася 17 красавіка 1890 года[1].

Пасля прыходу савецкай улады помнік быў закрыты памаляванай у чырвоны колер фанернай скрыняй з пяціканцовай зоркай на вяршыні. Падчас суботніка 27 сакавіка 1924 года помнік быў перакулены з пастамента з дапамогай трактара. Пазней скульптура была пераплаўлена на заводзе «Чырвоны Аксай»[2].

Пасля перабудовы многія растоўцы выказваліся за аднаўленне помніка Аляксандру II на ранейшым месцы. Аднак па ініцыятыве адміністрацыі Растова-на-Доне ў 1999 годзе на гэтым месцы быў усталяваны помнік Свяціцелю Дзімітрыю Растоўскаму (скульптар В. Г. Белякоў і архітэктар Н. Ф. Гмыря)[3].

Апісанне правіць

Агульная вышыня помніка складала 4,5 сажаня. Вышыня бронзавай скульптуры складала 7 аршын. Фігура імператара стаяла ў поўны ўзрост. Яго парфіра спадала на пастамент. У правай руцэ Аляксандр II трымаў скіпетр, позірк яго быў звернуты да неба. На ліцавой частцы пастамента знаходзіўся дзяржаўны герб, а над ім — ініцыялы Аляксандра II, пераплеценыя цёрнам і лаўрам. Ніжэй знаходзілася металічная дошка з надпісам у стараславянскім стылі: «Імператару Аляксандру II удзячныя грамадзяне гор. Растова на Доне». Надпіс на левым боку пастамента абвяшчаў: «Нарадзіўся 17 красавіка 1818 года», на правай: «У Базэ спачыў 1-га сакавіка 1881 года». На тыльным боку пастамента знаходзіўся герб Растова. У вуглах квадратнай пляцоўкі вакол помніка былі ўсталяваны кандэлябры, на кожным з якіх было па тры ліхтары. Занятая помнікам пляцоўка была акружана чыгуннай рашоткай[1].

Аўтарам помніка быў скульптар М. В. Мікешын. Пастамент быў выраблены растоўскай фірмай італьянца З. А. Таніта[1]. Усе металічныя часткі манумента (скульптура, чыгунная рашотка, ліхтары) былі выраблены на розных заходах і фабрыках Санкт-Пецярбурга. Так статуя была адліта на бронзавай фабрыцы Н. Штангэ, а рашоткі і ліхтары — на заводзе Н. Ф. Сан-Галі[2].

Гл. таксама правіць

Зноскі

  1. а б в г д е Кукушин B. C. Разрушенные шедевры // История архитектуры Нижнего Дона и Приазовья. — Ростов-на-Дону: ГинГО, 1995. — 275 с. — ISBN 5-88616-027-2.
  2. а б Памятник Александру II в Ростове-на-Дону. voopiik-don.ru. Праверана 16 жніўня 2013.
  3. Малаховский Е. И. Храмы и культовые сооружения Ростова-на-Дону. — Ростов-на-Дону: Издательство "NB", 2006. — С. 57—58. — ISBN 5-98155-014-7.

Спасылкі правіць