Помнік А. П. Чэхаву (Таганрог)
Помнік А. П. Чэхаву — помнік расійскаму пісьменніку А. П. Чэхаву працы скульптара І. М. Рукавішнікава, усталяваны ў Таганрогу, у Скверы імя Чэхава на тэрыторыі Чырвонай (былой Аляксандраўскай) плошчы, у 1960 годзе[1].
| Помнік | |
| Помнік А. П. Чэхаву | |
|---|---|
| руск.: Памятник А. П. Чехову | |
 Помнік А. П. Чэхаву, 2006 г. | |
| 47°12′38″ пн. ш. 38°55′20″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Расія |
| Горад | Таганрог, Чырвоная плошча |
| Скульптар | І. М. Рукавішнікаў |
| Дата заснавання | 29 студзеня 1960 |
| Дата пабудовы | 1960 год |
| Статус |
 Аб’ект культурнай спадчыны РФ № 6110065000 |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
ПомнікПравіць
Аўтар скульптуры — І. М. Рукавішнікаў, член-карэспандэнт Акадэміі майстэрстваў СССР, народны мастак РСФСР,лаўрэат прэміі Ленінскага камсамола, пастамент працы архітэктара Г. А. Захарава[1]. Вышыня скульптурнай часткі — 3 м, вышыня пастамента — 3 м 15 гл. Фігура адліта на ленінградскім заводзе «Манументскульптура»[1]. Гранітныя пліты для пастамента былі дасланы Мыцішчанскім заводам[1].
Мастацкае рашэнне для свайго часу адрозніваецца вызначанай адвагай у адлюстраванні аблічча пісьменніка: Антон Чэхаў намаляваны маладым чалавекам, які сядзіць на камені з кнігай, звернутым тварам да вуліцы, на якой нарадзіўся.
Помніку А. П. Чэхаву пастановай Савета Міністраў РСФСР № 624 ад 04.12.1974 прысвоены статус аб'екта культурнай спадчыны федэральнага значэння.
Гісторыя стварэнняПравіць
Ідэя пра стварэнне помніка А. П. Чэхаву паўстала яшчэ ў царскай Расіі, калі ў ліпені 1904 года група жыхароў Таганрога звярнулася ў гарадскую думу з прашэннем адкрыць падпіску на помнік свайму выбітнаму земляку, тады ж пачаўся збор першых ахвяраванняў.
Развязак пра збудаванне помніка А. П. Чэхаву ў Таганрогу было прынята 18 чэрвеня 1910 года. У гэтым жа годзе было атрымана Найвышэйша\ае пажаданне на ўсерасійскую падпіску на збор сродкаў для стварэння помніка, утвораны камітэт па зборы ахвяраванняў і праектаванні помніка. У склад камітэта ўваходзілі М. М. Андрэеў-Туркін, І. Я. Шамовіч, А. Б. Тарахоўскі, В. М. Чэхаў і іншыя[2].
Архітэктар Ф. В. Шэхтэль быў абраны ганаровым чальцом камітэта. Члены камітэта распачалі зварот да рускага грамадства «з заклікам спачувальна адгукнуцца на распачатую справу. Камітэт просіць усіх, хто любіць родную літаратуру, прыйсці яму на дапамогу <…> стварэнне помніка Чэхаву адкажа жаданню ўсёй Расіі». Падпісныя лісты былі надрукаваны ў таганрогскай друкарні А. Б. Тарахоўскага, у іх былі паказаны прозвішчы ахвяравальнікаў і сума сродкаў занесеная кожным з іх. Імёны якія ахвяравалі сродкі планавалася публікаваць у мясцовых газетах. На просьбу таганрогцев адгукнуліся ў многіх гарадах Расіі. Так, прыкладам, на стварэнне помніка быў пералічаны ўвесь збор з лекцыі «Паэзія як чараўніцтва», якую прачытаў у зале Грамадскага сходу Таганрога паэт К. Бальмант.
Да 1 студзеня 1920 года для гэтай мэты было сабрана 8822 руб. 60 коп. Аднак, да сярэдзіны 30-х гадоў пра помнік не ўспаміналі. І толькі ў ліпені 1934 на на гарадскім літаратурным вечары, прысвечаным 30-годдзю з дня смерці Чэхава, ізноў абвясцілі пра збудаванне ў Таганрогу помніка А. П. Чэхаву да яго 75-летняга юбілею[2].
У студзені 1935 года «рашэннем цэнтральных арганізацый знацьба чэхаўскіх угодкаў грамадска-культурнымі мерапрыемствамі» была перанесена на май і «засяроджана ў Таганрогу». Падчас святочных мерапрыемстваў планавалася ўжыццявіць закладку помніка Чэхаву.
Праект помніка працы рускага савецкага скульптара Н. А. Андрэева быў выстаўлены ў краязнаўчым музеі горада.
31 мая 1935 года ў скверы імя Чэхава адбылася ўрачыстая закладка помніка. Першай цэглу ў яго падставу паклала сястра пісьменніка — М. П. Чэхава. Аднак у 1930-я гады помнік так і не быў усталяваны.
У гады Вялікай Айчыннай вайны ў сувязі з 40-годдзем з дня смерці Чэхава Савет народных камісараў Саюза СССР прыняў новую пастанову пра збудаванне помнікаў Чэхаву ў Маскве і Таганрогу. 15 ліпеня 1944 года ў Чэхаўскім скверы вызваленага Таганрога ўсталявалі бронзавы бюст пісьменніка, які быў адліты на заводзе «Чырвоны кацельшчык»[1].
Гэты бюст з’яўляўся копіяй гіпсавага бюста працы скульптара В. Г. Марозавай, усталяванага ў 1935 годзе ў двары музея «Дамок Чэхава»[3]. Бронзавы бюст прастаяў на Чырвонай плошчы да 1960 года, калі замест яго на гэтым месцы і быў усталяваны бронзавы помнік працы І. М. Рукавішнікава[1].
Ізноў быў абвешчаны конкурс на стварэнне праекта помніка Чэхаву. Вынікі гэтага конкурсу не былі абнародаваны. Наступны конкурс Міністэрства культуры СССР правяло ў 1955—1956 гадах. Аднак і гэты конкурс прайшоў безвынікова. Праз тры гады ў Маскве быў абвешчаны новы конкурс. На суд журы былі пададзены больш 30 прац. Мастацкая рада па манументальнай скульптуры, вывучыўшы ўсе пададзеныя працы, вылучыў чатыры лепшыя, а таксама рэкамендаваў Таганрогу два праекты, выкананых маладым таленавітым скульптарам І. М. Рукавішнікавым і Ф. Д. Фівейскім.
З 20 па 30 сакавіка ў Таганрогскім краязнаўчым музеі былі выстаўлены чатыры лепшыя праекты для ўсеагульнага абмеркавання. Свае заўвагі і пажаданні наведнікі выставы пакідалі ў кнізе водгукаў. Большасць жыхароў Таганрога выказаліся за праект скульптара І. М. Рукавішнікава і архітэктара Г. А. Захарава. Помнік вырашылі ўсталяваць у дні святкавання 100-годдзя з дня нараджэння Чэхава ў скверы яго імя.
Урачыстае адкрыццё помніка адбылося 29 студзеня 1960 года[4].
Зноскі
- ↑ а б в г д е Киричек М. С. Чехову памятник (Красная площадь) // Таганрог. Энциклопедия. — Таганрог: Антон, 2008. — С. 795. — ISBN 978-5-88040-064-5.
- ↑ а б ЧЕХОВСКИЕ МЕСТА В ТАГАНРОГЕ. tgliamz.ru. Праверана 7 лютага 2017.
- ↑ Киричек М. С. Музей под открытым небом. — Таганрог: ИП Стадников, 2010. — С. 47. — ISBN 978-5-9901455-3-5.
- ↑ Фоминых Н. К вопросу о памятнике Чехову // Вехи Таганрога. — 2004. — № 20.
СпасылкіПравіць
 |
Культурная спадчына Расійскай Федэрацыі, аб'ект № 6110065000 |